Z Gorzowa do Pałacu Prezydenckiego

2014-05-11, Mija dzień

13 maja o godz. 10.00 w kordegardzie Pałacu Prezydenckiego w Warszawie otwarta zostanie wystawa przygotowana w Gorzowie. Jej komisarzem jest prof. Dariusz A. Rymar, dyrektor naszego Archiwum Państwowego. Tytuł: „Na drodze do wolności – Wybory 4 czerwca 1989 roku w archiwach polskich”.

Wystawa składa się z 40 wielkich plansz oraz katalogu (220 stron) zawierającego najważniejsze fotografie i dokumenty z ich opisami po polsku i po angielsku. Zarówno ekspozycję, jak i książkę otwiera apel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego o godne uczczenie 25 rocznicy pierwszych wolnych wyborów. Prezentowane są na niej zdjęcia i dokumenty związane z tym bardzo ważnym wydarzeniem naszej historii najnowszej.

Przygotowanie takiej ekspozycji wymagało penetracji zasobów 32 archiwów państwowych i specjalnych, dokonania trudnego wyboru dokumentów spośród wielu zespołów, następnie ułożenie ich w reprezentatywną i czytelną całość. Wystawa prezentuje kolejno: Polskę stanu wojennego, etapy przygotowań do wolnych wyborów, np. obrady Okrągłego Stołu, założenia tzw. wyborów kontraktowych, kampanię zwycięską „Solidarności”, kampanię przegraną PZPR i jej sojuszników, stosunek innych ugrupowań i Kościoła, organizację i wyniki wyborów oraz zmiany wynikające z decyzji Polaków w dniu 4 czerwca 1989 roku, czyli początek polskich przekształceń ustrojowych. W książce znajduje się także obszerny szkic prof. Dariusza Rymara o znaczeniu tych wyborów w naszej najnowszej historii.

Zaplanowano, że wystawę otworzą: Jacek Michałowski - Szef Kancelarii Prezydenta RP, Ewa Polkowska - Szef Kancelarii Senatu oraz prof. Władysław Stępniak - Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych. Pan Prezydent Komorowski na tę uroczystość zaprosił najważniejsze w państwie osoby, na pewno będą dyrektorzy wszystkich polskich archiwów.

Wystawa przypomina tamte dni, fakty, ale także klimat, gdy wokół nas wrzał świat, gdy klęska była o krok, a jednak potrafiliśmy się wznieść na poziom godnego zwycięstwa bez przelewu krwi. Wracają uliczne plakaty, ulotki, tamte kartki do głosowania, hasła, zdjęcia zwycięzców, ale także pokonanych, donosy i teleksy partyjne, gorycz w obliczu klęski i wielka radość ze zwycięstwa. Wystawa jest jednocześnie historyczna i współczesna, edukacyjna i wzruszająca.

Powierzenie organizacji takiej prestiżowej wystawy jest wyrazem uznania Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych Władysława Stępniaka dla wiedzy i umiejętności ekspozycyjnych prof. Dariusza A. Rymara. Przy przeglądzie zasobów archiwalnych prof. Rymara wspomagał Marek Kietliński z Archiwum Państwowego w Białymstoku. Całość przygotowali gorzowianie: projekt graficzny plansz i książki opracowała Magda Ćwiertnia, wydrukowała je drukarnia Sonar, a na każdym etapie swojego szefa wspierali pracownicy naszego archiwum. Ekipa ta zagwarantowała, że zarówno na planszach jak i w książce znalazło się wiele akcentów gorzowskich: zdjęcia, dokumenty, komentarze.

Wystawa „Na drodze do wolności” prezentowana będzie później w innych miastach. Zapowiedziana jest jej ekspozycja w holu naszej biblioteki.