2019-04-30, Kalendarium
1097 r. – odbyła się konsekracja katedry pw. Św. Wojciecha w Gnieźnie; w przededniu tej uroczystości Pomorzanie wdarli się do grodu w Santoku, ale uciekli na widok widma rycerza, którego współcześni utożsamili ze św. Wojciechem; pierwsza pisemna wzmianka o Santoku.
1839 r. (180 lat) – archidiakon Ludwig Oberheim (1808-1863), przyszły superintendent landsberski, ukończył pisanie swego pomnikowego dzieła „Die Einführung der Reformation in der Brandenburg. Ein Beitrag zu der dreihundertjährigen Jubelfeier”; książka napisana z okazji 300-lecia Reformacji w Brandenburgu, ukazała się nakładem wydawnictwa Gustava Wilmsena [Landsberg a/W. Verlag von G. Wilmsen 1839], a wydrukowana została przez F. W. Koscky’go we Frankfurcie.
1949 r. (70 lat) – na terenie „Stilonu” uruchomiona została Tkalnia Jedwabiu, która dała początek „Silwanie”, w Roszarni ruszyła pierwsza maszyna do produkcji konopi; w zniszczonej hali fabrycznej przy ul. Jerzego otwarto świetlicę Zakładów Mechanicznych, Jadwiga Streit uruchomiła przedszkole związkowe „Nasza przyszłość”.
1949 r. – utworzone zostało Miejskie Przedsiębiorstwo Budowlane; wg innych przekazów było to Powiatowe Przedsiębiorstwo Budowlane, które działało w ramach Zjednoczenia Budownictwa Miejskiego, podlegało Zarządowi Budowlanemu nr 16 w Gorzowie, zatrudniało w 1949 170 osób, głównym celem były remonty mieszkań i odgruzowywanie miasta. PPB istniało co najmniej do 1956.
1949 r. (70 lat) – Kolejowy Klub Sportowy stał się klubem sportowym Zrzeszenia Sportowego „Kolejarz”; dopiero w 03.1957 ponownie usamodzielnił się, uzyskując osobowość prawną jako Kolejowy Klub Sportowy „Warta”.
1954 r. (65 lat) – gorzowska stacja meteorologiczna PIHM (dziś IMGW) została przeniesiona na ul. Podmiejską Boczną 5; był to pokój w mieszkaniu prywatnym, podnajmowany na biuro PIHM, które mieściło się w tym miejscu do 1974, zaś ogródek znajdował się na terenie poletka doświadczalnego IUNG przy ul. Okólnej, róg Podmiejskiej; w 1953-1956 stacją kierował Bolesław Pawlicki (1924-1981?).
1959 r. (60 lat) – w pochodzie 1-majowym po raz pierwszy wystąpiła orkiestra GZWS, dziś Gorzowska Orkiestra Dęta.
1959 r. (60 lat) – w 3. rundzie II ligi „Stal” Gorzów przegrała na wyjeździe z „Unią” Tarnów 30:46; w meczu tym zadebiutował Wojciech Jurasz (1938-2007), zw. „Fakirem”, który zdobył 32 p.; pracował on w ZM „Gorzów” jako maszynista lokomotywy, licencję żużlową uzyskał już w 1957, w barwach „Stali” startował do 1978.
1964 r. (55 lat) – w Neubrandenburgu pod dyktando gorzowian rozegrano ćwierćfinał kontynentalny IMŚ na żużlu; wygrał Andrzej Pogorzelski, a Edmund Migoś (1937-2006) był trzeci.
1979 r. (40 lat) – na zakończenie Miesiąca Pamięci Narodowej, który zawsze obchodzony był w kwietniu, odbyła się uroczystość nadania szczepowi ZHP przy SP 17 imienia Powstańców Wielkopolskich.
1979 r. (40 lat) – w Gorzowie rozegrano turniej indywidualny Mistrzostw Federacji Stal o „Puchar Przewodniczącego ZG ZZ Metalowców”, wygrał Marek Towalski, a Jerzy Rembas czasem 68,9 s. poprawił rekord toru.
1979 r. (40 lat) – podczas 1-majowej akademii w Szkole Podstawowej nr 11 wystąpił po raz pierwszy szkolny zespół piosenki i ruchu „Buziaki”, założony przez Izabelę Słupecką-Szafrańską (1943-2015).
1984 r. (35 lat) – mimo deszczowej pogody w pochodzie 1-majowym wzięło udział 25 tys. osób, manifestacja trwała pon. 2 godziny, jej uczestnicy złożyli kwiaty pod pomnikiem Braterstwa Broni; w tym samym czasie 2,5 tys. osób wzięło udział we mszy w katedrze, po nabożeństwie przy katedrze ułożono krzyż z kwiatów i chorągiewki z napisem „Solidarność”, zatrzymano 8 osób, wszystkie stanęły przed sądem
1984 r. (35 lat) – debiutujące na murawie piłkarki TKKF „Stilon” rozegrały na stadionie przy ul. Dąbrowskiego w obecności 2-3 tys. widzów swój pierwszy mecz, wygrywając z piłkarkami w Eisenhüttenstadt 8:2; 4 bramki strzeliła Maria Kwiatkowska, 2 – Dorota Siupka, w pierwszym meczu wystąpiły także Grażyna Błaszczyk, Barbara Deńca, Alicja Grabowska, Zenona Jaworska, Renata Kolenda, Barbara Kwiatkowska, Wiesława Patykiewicz, Ewa Waryło i Grażyna Wróbel.
1989 r. (30 lat) – po raz pierwszy od lat nie było w Gorzowie pochodu 1-majowego, główna uroczystość, której gospodarzem był KM PZPR i obchodzący 30-lecie GKB, odbyła się o godz. 10 w amfiteatrze, przed koncertem, zorganizowanym przez Estradę Szczecińska, przemawiał I sekretarz KW PZPR Wiktor Kinecki. Z inicjatywy Duszpasterza Świata Pracy w katedrze został odprawiona msza, druga część obchodów Święta Pracy przygotowana przez „Solidarność” odbyła się na terenie kościoła przy ul. Żeromskiego. Od godz. 15.00 występowały zespoły amatorskie, a od 17. orkiestra „Odeon” oraz zespół pieśni i tańca „Gorzowiacy”; odbyły się też festyny na stadionach „Stilonu” i „Stali”.
1989 r. (30 lat) – zatrzymany został Marek Sobolewski za zrywanie flag.
1989 r. (30 lat) – Rejon Przewozów Kolejowych w Szczecinie, Stacja Gorzów uruchomiła dodatkowe usługi w zakresie telefonicznego zamawiania biletów na pociąg z miejscami rezerwowanymi ekspres „Lubuszanin”, odjazd godz. 4.23, rezerwacji można było dokonać na 60 dni przed wyjazdem, z odbiorem biletu w kasie biletowej do godz. 4.00 w dniu wyjazdu, z dostarczeniem biletu do pociągu za dodatkową opłatą 2000 zł – przy jednoczesnym wskazaniu miejsca w pociągu.
1999 r. (20 lat) – w Santoku rozpoczął się zlot starych motocykli i I Rajd 100 Mostów.
2002 r. – Przedszkole Miejskie nr 7, dawniej zakładowe „Stilonu”, przy ul. Głowackiego 4, otrzymało imię „Bajkowy świat”.
2004 r. (15 lat) – na parkingu przy budynku galerii Park 111 odsłonięto pomnik Szymona Giętego, czyli Kazimierza Wnuka (1914-1998), gorzowskiego oryginała, przedstawia on Szymona podczas toczenia fajerki, rzeźbę wykonał Andrzej Moskaluk, wzorując się na oryginalnym zdjęciu z 1996 r., zrobionym podczas pierwszych zawodów w toczeniu fajerki, wówczas to Szymona zabłysną wirtuozerią w tej zabawie; odsłonięciu pomnika towarzyszył majowy piknik i kolejne mistrzostwa Gorzowa w toczeniu fajerki; do października 2018 odnotowano co najmniej 10 kradzieży fajerki z pomnika.
2004 r. (15 lat) – na ul. Sikorskiego, przed magistratem, zamontowano pierwsze pasy dla pieszych z farby plastycznej.
2007 r. – Krzysztof Kuchnio uruchomił w Nowinach Wielkich „Park Dinozaurów”, obejmujący skansen modeli prehistorycznych gadów, ścieżkę edukacyjną, zaplecze gastronomiczne i plac zabaw dla dzieci; park powstał na obszarze 4 ha, w miejscu dawnego folwarku, gdzie rośnie pomnikowy 700-letni dąb, 700-metrowa ścieżka edukacyjna podzielona została na epoki geologiczne od dewonu (410 lat temu) do kredy (65 mln), ustawiono przy niej wykonane z żywicy poliestrowej i włókna szklanego naturalnej wielkości prehistoryczne gady, zrazu było ich 26, w ciągu 3 lat ich ilość podwoiła się.
Zmarli:
1892 r. – Willem Albert Scholten (72 l.), wielki przemysłowiec holenderski z Groningen, w 1873 wybudował on krochmalnię w podgorzowskich Wieprzycach, która w okresie międzywojennym należała do koncernu „Maizena”.
1975 r. – Tadeusz Łuczak (80 l.), b. aktor gorzowski (1960-1962).
1976 r. – ppłk MO Mieczysław Lemisiewicz (50 l.), b. zast. komendanta MiP MO ds. SB w Gorzowie (1967-1975).
1983 r. – Henryk Paczkowski (60 l.), gorzowski adwokat, działacz GTK, b. radny (1958-1961), członek komitetu budowy pomnika Adama Mickiewicza.
1990 r. – Roman Przygodzki (85 l.), b. więzień Buchenwaldu, pionier Gorzowa.
1995 r. – dr n. wet. Alojzy Ryziński (85 l.), b. dyrektor „Biowetu” (1958-1963).
1994 r. (25 lat) – Ludwik Kotowski (84 l.), b. naczelnik Obwodowego Urzędu Likwidacyjnego w Gorzowie (1946-1950), oficer POS „Jerzyki” i AK, powstaniec warszawski.
1999 r. (20 lat) – Zdzisław Białkowski (67 l.), znany gorzowski architekt i urbanista, od poł. l. 80 w Elblągu.
2000 r. – Irena Burke (77 l.), scenograf i kostiumograf, w 1962-1967 etatowy scenograf gorzowskiego teatru.
2001 r. – Edward Kassian (68 l.), znany gorzowski restaurator, b. bokser, trener piłkarski, ostatni kierownik restauracji „Sezam”.
2018 r. – Stanisław Stachowiak (87 l.), b. dyrektor ZM „Gorzów” (1972-1990), b. prezes OW NOT, b. radny MRN (1958-1964) i WRN (1975-1980).
2010 r. – w ramach akcji „Reneta landsberska w gorzowskich przedszkolach" prezydent Gorzowa Tadeusz Jędrzejczak posadził dwa pierwsze drzewka w Przedszkolu Miejskim nr 17 przy ul. Gen. Maczka; do końca kwietnia drzewka renety landsberskiej zostały posadzone we wszystkich gorzowskich przedszkolach.