2020-05-01, Kalendarium
1097 r. – odbyła się konsekracja katedry pw. Św. Wojciecha w Gnieźnie; w przededniu tej uroczystości Pomorzanie wdarli się do grodu w Santoku, ale uciekli na widok widma rycerza, którego współcześni utożsamili ze św. Wojciechem; pierwsza pisemna wzmianka o Santoku.
1945 r. (75 lat) – na stadionie miejskim przy ul. Myśliborskiej odbył się pierwszy po wojnie mecz piłkarski między kolejarzami a reprezentacją Armii Czerwonej, w barwach polskich zagrali: bramkarz Kazimierz Bagrowski, obrońcy: Alojzy Bauza (1916-2003) i Walenty Sobieralski (1915-1990), pomocnicy: Roman Maciejewski (1926-1996), Paweł Macierzewski (1917-1992) i Zdzisław Staszak (1923-1972), napastnicy: Feliks Chojnacki, Stanisław Maciejewski (1911-1968?), Kazimierz Piasecki, Stefan Rębacz i Kazimierz Sztorch (1922-1972), w drugiej połowie na boisku pojawili się także Franciszek Niczka i Marian Wojtczak, sędziował Karol Lamprecht (1911-1984); kolejarze przegrali 1:2, a pierwszego gola zdobył Stanisław Maciejewski.
1945 r. (75 lat) – z Piły do Gorzowa przybyła 9-osobowa grupa operacyjna KERM.
1945 r. (75 lat) – powstał Inspektorat Szkolny zorganizowany przez Romana Ulatowskiego (1905-1984), który informował: w pierwszej chwili Inspektorat korzystał z lokalu udzielonego mu gościnnie przez Starostwo Powiatowe. Inspektorat nie może [...] korzystać z dawnego budynku poniemieckiego Inspektoratu Szkolnego ponieważ ten został całkowicie spalony.
1950 r. (70 lat) – 1 Maja świętowano w poniedziałek, który po raz pierwszy był dniem świątecznym, tradycyjny już pochód przeszedł prawdop. ulicą Mieszka I i Chrobrego; w jednodniówce KSz ZMP „Płomień” opisany został udział w pochodzie młodzieży Gimnazjum i Liceum Handlowego: W dniu 1 Maja punktualnie ruszamy ze szkoły na plac Jedności [Robotniczej]. Naszego wyglądu nie potrzebujemy się wstydzić. Kolumnę otwiera orkiestra. Ach, jak oni dmą w trąby! 50-osobowa czołówka ZMP w koszulach organizacyjnych na piersiach niesie najdroższe nam hasła: „Walka! Nauka! Praca! Pokój! Stalin! Bierut”. Kolumna zajmuje miejsce w pochodzie ogólnym. Maszerujemy, wznosimy okrzyki. Jedną z barwniejszych grup byli sportowcy, zgodnie z instrukcją – zawodnicy gorzowskich klubów mieli się zebrać już o godz. 9.30 na stadionie przy ul. Dąbrowskiego, zaplanowano, iż sportowcy mają maszerować szykiem mostkowym [...] kolumny sportowców maszerować mają w odstępach 5-metrowych [...] na czele grupy znaleźć się mają dwa szeregi sportowców-przodowników pracy, zaś motocykliści mają zajmować miejsce na końcu szyku; na początku kolumny przedstawiciele sportu szkolnego – SKS, wiejskiego – LZS, następnie GKS Gwardia, WKS Legia, dalej sportowe zrzeszenia związkowe Stal, Kolejarz, Budowlani, Włókniarz i Unia.
1950 r. (70 lat) – po południu odbył się mecz piłkarski pomiędzy „Stalą” a „Włókniarzem”, inaugurujący boisko piłkarskie przy ul. Śląskiej, były to prawdop. pierwsze piłkarskie derby Gorzowa.
1955 r. (65 lat) – zakończył się pierwszy 3-etapowy wyścig kolarski po Ziemi Lubuskiej; najlepszy z gorzowian Ryszard Zupa (1934-1955?) zajął 8. miejsce, a drużyna „Kolejarza” – szóste.
1960 r. (60 lat) – zakończyła się przebudowa kina „Słońce”, które wyposażono w nową aparaturę do wyświetlania filmów panoramicznych, na inaugurację wyświetlono pierwsze filmy panoramiczne” polsko-NRD-wski film SF „Milcząca Gwiazda” i western amerykański „Mściciel z Laramie”.
1965 r. (55 lat) – Teatr im. Osterwy wystawił komedię Michała Bałuckiego „Klub kawalerów” w reżyserii Zbigniewa Stoka (1924-1990), scenografia Bogna Lisowska i Michał Puklicz (1934-2002), opracowanie muzyczne – Jan Bukowski (1924-1996), wśród wykonawców m.in. Witold Andrzejewski (1940-2015), który zagrał Piorunowicza, pełna lista obsady nie zachowała się.
1980 r. (40 lat) – ulicą Sikorskiego przeszedł największy w historii miasta pochód 1-majowy; w manifestacji tej, która trwała ponad 2,5 godziny, uczestniczyło – wg partyjnych szacunków – 61 tys. osób, o 3 tys. więcej niż w 1979 r. (w całym województwie w pochodach wzięło udział 120 tys. osób); w 1981 pochód się nie odbył, następnie obchody były już kontestowane. 1980 r. (40 lat) – z okazji święta w amfiteatrze odbył się koncert orkiestry „Odeon” pod dyrekcją Szczepana Kaszyńskiego, pierwsza impreza w tym obiekcie; kluby spółdzielcze zorganizowały festyn rekreacyjne dla dzieci, klub „U Szefa” w Parku Słowiańskim, klub „Profil” – w ogródku jordanowskim przy ul. Nowej, a także dyskotekę dla młodzieży w Parku Kopernika, klub „Gong” i „Zodiak” urządziły koncert zespołu „Ornament” i występ cygańskiego zespołu dziecięcego „Perełki”.
1980 r. (40 lat) – Inspektorat Żeglugi Śródlądowej w Szczecinie wykreślił z rejestru statek „Sławomir”, pływający od 1966 po Warcie; jego wrak stał ostatnio na bulwarze przy ul. Fabrycznej.
1985 r. – w Bogdańcu oddano do użytku muszlę koncertową
1990 r. (30 lat) – pierwsze po „okrągłym stole” obchody Święta Pracy zorganizowała jedynie Socjaldemokracja RP; w DK „Kolejarz” odbył się uroczysty koncert, wystąpił zespół „Buziaki” i orkiestra dęta kolejarzy; jedyną imprezą plenerową były występy orkiestr dętych w parku Wiosny Ludów; nad Wartą zainstalowało się „Wesołe miasteczko”.
1990 r. (30 lat) – WPHW wprowadziło sprzedaż hurtową dla wszystkich odbiorców w swej bazie magazynowej pry ul. Kasprzaka.
1990 r. (30 lat) – w 7. kolejce, która kończyła pierwszą rundę DMP, doszło w Gorzowie do spotkania derbowego, w którym „Stal” pokonała „Falubaz” Zielona Góra 51:39, widowisko to oglądało 10.000 widzów, a dochód ze sprzedaży biletów i programów przekroczył 90 mln zł; Piotr Świst zdobył ponownie komplet 15 p., Ryszard Franczyszyn – 14, Krzysztof Okupski – 9, Marek Hućko – 5, Jarosław Gała – 4, Piotr Paluch – 3, Cezary Owiżyc – 1, Andrzej Rzepka – 0; były to 42. derby lubuskie, zaś „Stal” zakończyła tę rundę z dorobkiem zaledwie 6 p.
1999 r. – w Santoku rozpoczął się zlot starych motocykli i I Rajd 100 Mostów
2002 r. – Przedszkole Miejskie nr 7, dawniej zakładowe „Stilonu”, przy ul. Głowackiego 4, otrzymało imię „Bajkowy świat”.
2004 r. – na parkingu przy budynku galerii Park 111 odsłonięto pomnik Szymona Giętego, czyli Kazimierza Wnuka (1914-1998), gorzowskiego oryginała, przedstawia on Szymona podczas toczenia fajerki, rzeźbę wykonał Andrzej Moskaluk, wzorując się na oryginalnym zdjęciu z 1996 r., zrobionym podczas pierwszych zawodów w toczeniu fajerki, wówczas to Szymona zabłysną wirtuozerią w tej zabawie; odsłonięciu pomnika towarzyszył majowy piknik i kolejne mistrzostwa Gorzowa w toczeniu fajerki; do października 2018 odnotowano co najmniej 10 kradzieży fajerki z pomnika.
2007 r. – Krzysztof Kuchnio uruchomił w Nowinach Wielkich „Park Dinozaurów”, obejmujący skansen modeli prehistorycznych gadów, ścieżkę edukacyjną, zaplecze gastronomiczne i plac zabaw dla dzieci; park powstał na obszarze 4 ha, w miejscu dawnego folwarku, gdzie rośnie pomnikowy 700-letni dąb, 700-metrowa ścieżka edukacyjna podzielona została na epoki geologiczne od dewonu (410 lat temu) do kredy (65 mln), ustawiono przy niej wykonane z żywicy poliestrowej i włókna szklanego naturalnej wielkości prehistoryczne gady, zrazu było ich 26, w ciągu 3 lat ich ilość podwoiła się.
1900 r. (120 lat) – Stanisław Reformat, powstaniec wielkopolski, urzędnik skarbowy, pionier Gorzowa, b. kierownik Urzędu Skarbowego Akcyz i Monopolów Państwowych, zm. w 1974 r.
1935 r. (85 lat) – Stanisław Kiernożycki, b. sekretarz GRN w Janczewie (1958), senior gorzowskich taksówkarzy, właściciel taksówki nr 2, b. prezes Zrzeszenia Transportu Prywatnego (1984-1988, 1992-1995), zm. w 2019 r.
1945 r. (75 lat) – Stanisław Szeszko, brydżysta, czołowy zawodnik i działacz sekcji brydżowej KS „Lubuszanin” w Drezdenku, zm. w 1990, pochowany w Gorzowie.
1810 r. (210 lat) – Johann Friedrich Rebentisch (38 l.), landsberski lekarz i botanik.
1975 r. (45 lat) – Tadeusz Łuczak (80 l.), b. aktor gorzowski (1960-1962).
1976 r. – ppłk MO Mieczysław Lemisiewicz (50 l.), b. zast. komendanta MiP MO ds. SB w Gorzowie.
1983 r. – Henryk Paczkowski (60 l.), gorzowski adwokat, działacz GTK, b. radny (1958-1961), członek komitetu budowy pomnika Adama Mickiewicza.
1990 r. (30 lat) – Roman Przygodzki (85 l.), b. więzień Buchenwaldu, pionier Gorzowa.
1994 r. – Ludwik Kotowski (84 l.), b. naczelnik Obwodowego Urzędu Likwidacyjnego w Gorzowie (1946-1950), oficer POS „Jerzyki” i AK, powstaniec warszawski.
1995 r. (25 lat) – dr n. wet. Alojzy Ryziński (85 l.), b. dyrektor „Biowetu” (1958-1963).
1999 r. – Zdzisław Białkowski (67 l.), gorzowski architekt i urbanista, od poł. l. 80 w Elblągu.
2000 r. (20 lat) – Irena Burke (77 l.), scenografka i kostiumografka, w 1962-1967 etatowy scenograf gorzowskiego teatru.
2001 r. – Edward Kassian (68 l.), znany gorzowski restaurator, b. bokser, trener piłkarski, ostatni kierownik restauracji „Sezam”.
2018 r. – Stanisław Stachowiak (87 l.), b. dyrektor ZM „Gorzów” (1972-1990), b. prezes OW NOT, b. radny MRN (1958-1964) i WRN (1975-1980).
79. – inż. Bogusław Drzewiecki, b. działacz gospodarczy i partyjny, NOT i WKTiR, ostatnio syndyk i likwidator.
75. – Tadeusz Skrzeczko, biznesmen, b. sztangista i działacz sportowy. b. prezesem KS „Kolejarz”.
55. – Tomasz Jaśkowiak, nauczyciel i pedagog, ostatni dyrektor Domu Dziecka, b. dyrektor Pogotowia Opiekuńczego (2006-2009).
