Romane Dyvesa, czyli Cygańskie Dni w Gorzowie

2015-07-01, Kultura

Zafurkoczą spódnice, zaczaruje flamenco, zabrzmi stara i nowa cygańska muzyka.

Tęskne dumki, pieśni Polskiej Roma oraz muzyka najnowsza, którą pasjonuje się nie tylko najmłodsze pokolenie Cyganów złożą się na XXVII Międzynarodowe Spotkania Zespołów Cygańskich Romane Dyvesa. Będzie też można skosztować smaków kuchni etnicznej oraz poznać romską twórczość.

W tym roku Romane Dyvesa odbeda się 9-10 lipca. Pierwszego dnia najpierw odbędzie się cygański kiermasz na Bulwarze Nadwarciańskim. A w wieczorze koncertowym pokażą się Warsav Balkan Madness oraz Bubliczki. Pierwszy raz podobna impreza, czyli prezentacja twórczości najmłodszych cygańskich artystów odbyła się cztery lata temu i szalenie się spodobała. Wymyślił ją Manuel Dębicki, syn Edwarda Dębickiego, twórcy i organizatora festiwalu, przy nieocenionej pomocy żony Ewy. - Koncert wspaniale przyjął się szczególnie wśród młodzieży, która mogła poznać, że kultura romska jest ciągle żywa i się zmienia, że nie są to tylko tradycyjne roztańczone kolorowe spódnice i romanse. Karierę robi romski raper znany m.in. z festiwalu Eurowizji. Mieliśmy bardzo wiele pytań i telefonów z prośbami aby zorganizować taki koncert i w tym roku – mówi Edward Dębicki.

Kolebka romskiej kultury

Kiedy 27 lat temu Edward Dębicki zapraszał po raz pierwszy na Romane Dyvesa, nawet on się nie spodziewał, że festiwal nie dość, że przetrwa ponad ćwierć wieku, ale że stanie się najważniejszą cygańską imprezą w kraju, ale chyba i na świecie, bo żaden inny romski festiwal nie ma takiej tradycji, takich zasług i takiej publiczności.

Przez lata na scenie gorzowskiego amfiteatru wystąpiły prawdziwe gwiazdy zarówno cygańskie, jak i niepochodzące z tego narodu.

Od lat do Gorzowa przyjeżdża moskiewskie Iło, zespół, który na scenie pokazuje się z Cygańskim Teatrem Muzycznym „Terno”. Od lat właśnie te dwa zespoły przygotowują specjalne programy, które są prezentacją cygańskiego stylu życia, tego z czasów taborów, ale i tego współczesnego. To jest także moment, kiedy kolorowe spódnice Cyganek furkoczą nad głowami, kiedy snują się tęskne nutki dumek, kiedy powraca nostalgia za tym, co minęło, a do czego jednak się tęskni. I co najbardziej lubi festiwalowa publiczność.

Na szlaku z wróżbą i książką

Tradycyjnie już festiwalowi zawsze towarzysz promocja romskiej kultury. W tym roku będzie to spotkanie na szlaku. Na nadwarciańskim bulwarze będzie można więc wziąć udział w warsztatach tańca romskiego i flamenco, które poprowadzi Hiszpanka Michelle Nascimento. - Zaprosiliśmy ją, a nie było to łatwe, dlatego że ostatnio namnożyło się bardzo dużo pseudoznawców, pseudocyganologów, pseudoinstruktorów tańców cygańskich, którzy gdzieś coś liznęli i są tak zafascynowani, że uważają, iż mogą już uczyć. Niestety, aby uczyć, trzeba być lepszym od mistrza. Pokażemy, jak to wygląda w co najmniej mistrzowskim wykonaniu – mówi Ewa Dębicka. Warto dodać, że związki Cyganów z kulturą flamenco są dość ścisłe. Od lat zresztą na festiwalowej scenie występowali tancerze flamenco z wielką gwiazdą, Anną Marią Amachi z Sewilii.

Oprócz flamenco na cygańskim szlaku odbędą się warsztaty kulinarne. Będzie okazja spróbować niezwykłego gulaszu, którego przepis znają tylko Cyganie. Poza tym będzie można spotkać się ze znawcami cygańskiej kultury, poznać coraz bardziej liczne wydawnictwa cygańskie, w tym rzecz najnowszą, czyli literaturę. To tu m.in. mamy z dziećmi będą mogły siedząc na tradycyjnych poduchach posłuchać cygańskich bajek. A pamiętajmy, że Cyganie przez lata całą swą spuściznę kulturową przekazywali z pokolenia na pokolenie. Nie było tradycji zapisywania. Jako pierwsza swoje wiersze zapisała Bronisława Wajs-Papusza, prywatnie ciotka Edwarda Dębickiego, i od pierwszego wydania Romane Dyvesa patronka festiwalu.

Tradycja każe powróżyć

Podczas Romane Dyvesa nie może zabraknąć i wróżek. To kontynuatorki tradycji, bowiem przez lata właśnie wróżbiarstwo było zawodem romskich kobiet. - Cygańska wróżka zajmuje się przepowiadaniem przyszłości od najmłodszych lat. Można ją nazwać niewyuczonym psychologiem, który wyczuwa wiele rzeczy. Jak pytałem mamy, która również wróżyła, czy to, co mówi, to prawda, czy może są to jakieś sztuczki, próbowała mi wytłumaczyć, jak to się dzieje. Mówiła, że jak rozkłada karty, to czuje, jakby ktoś za nią mówił. Ona tylko to powtarza. Mama zaczęła wróżyć, gdy miała 12 lat. Było miło, jak przychodziły panie i panowie z prezentami w podziękowaniu za trafne wróżby – opowiada Edward Dębicki.

Msza w intencji Romów

Od kilku lat podczas Romane Dyvesa uroczystą mszę św. w intencji Cyganów odprawia duszpasterz Romów, ksiądz Stanisław Opocki. To ciekawa postać, która tak naprawdę zaczęła się interesować romską diasporą po słowach małego cygańskiego dziecka, które zwróciło się do niego przed laty słowami „Panie ksiądz, daj cukierka”. Ksiądz Opocki organizuje pielgrzymki Romów do sanktuariów maryjnych, prowadził edukację romskich dzieci, opowiada o kulturze Cyganów. W gorzowskiej katedrze odprawi mszę w czwartek, 9 lipca o 18.00.

Gala w amfiteatrze

Nie byłoby Romane Dyvesa bez koncertu galowego. Odbędzie się on 10 lipca. Na scenie pokażą się tradycyjne zespoły cygańskie, w tym oczywiście gorzowskie Terno, które właśnie obchodzi 60-lecie istnienia. Wystąpi także zespół Enej, w którego utworach słychać klimaty bałkańskie i etniczne. Będą także niespodzianki.

Koncert poprowadzi Tomasz Kamel z drugiego programu TV wraz z Manuelem Dębickim. Scenografia będzie dziełem programu 2 TVP, który również objął patronat nad imprezą. Ponadto tradycyjnymi patronami Romane Dyvesa są Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowe Centrum Kultury, Lubuski Urząd Marszałkowski i miasto Gorzów.

XXVII Międzynarodowe Spotkania Zespołów Cygańskich Gorzów Wlkp. 2015

Romane Dyvesa - Cygańskie Dni 9-10 lipca 2015

9 lipca 2015 r. (czwartek)

Bulwar nad Wartą, 15.00, Spotkania na Szlaku Romskim:

Warsztaty tańca romskiego i flamenco – prowadzi Michelle Nascimento-Hiszpania.

Romskie Smaki - warsztaty kulinarne.

Spotkania autorskie z romskimi twórcami , artystami i cyganologami.

Kiermasz wydawnictw literackich i muzycznych o tematyce romskiej

Romskie bajki i malowanki dla dzieci

Występ zespołu artystycznego

Katedra, 18.00 - Msza św. celebrowana przez Duszpasterza Romów, księdza Stanisława Opockiego.

Bulwar nad Wartą, 20.00, Wieczór Cygańskiej Muzyki Klubowej Gypsy Night

Warsav Balkan Madness, Bubliczki.Wstęp wolny.

10 lipca 2015 (piątek)

Amfiteatr, 20.00 - Koncert Galowy. Wystapią Ciaci Vorba – Polska, Zuralia Orkestar – Rumunia, Cygański Teatr Muzyczny Terno - Koncert Jubileuszowy z okazji 60-lecia. Gościnnie się zaprezentują: Artyści zespołu IŁO z solistką Nataszą Buzyliową – Rosja, Flamenco - Michelle Nascimento – Hiszpania, Witt Michaj – Szwecja, Karel Adam – Słowacja, Erazm Manukian – Armenia oraz zespół Enej.

Koncert poprowadzą: Tomasz Kammel oraz Manuel Dębicki. Wstęp: bilety 28 zł, dzieci do lat 12 wstęp wolny. Punkty sprzedaży: Miejskie Centrum Kultury ul. Drzymały 26, Infokiosk Galeria Askana, sprzedaż internetowa abilet oraz w dniu koncertu: kasy amfiteatru.