Echogorzowa logo

wiadomości z Gorzowa i regionu, publicystyka, wywiady, sport, żużel, felietony

Jesteś tutaj » Home » Prosto z miasta »
Marka, Wiktoryny, Zenona , 29 marca 2024

Ten cmentarz trzeba uratować, bo to wielki wstyd

2015-08-22, Prosto z miasta

Chaszcze po pas z których co jakiś czas wyłania się piękny zabytkowy nagrobek. 

medium_news_header_12215.jpg

Tak wygląda dziś cmentarz przy ul. Warszawskiej. Choć zabytkowa nekropolia należy do parafii, wielu gorzowian uważa, że miasto powinno pomóc w zadbaniu o to urokliwe miejsce.

- Przychodzę tu często, bo leżą tu moi krewni. Staram się, żeby przy ich grobach był porządek, ale nie dam rady posprzątać całego cmentarza – mówi starsza pani spotkana w upalne popołudnie na Cmentarzu Świętokrzyskim, jak powszechnie nekropolię nazywają gorzowianie. Podobnie mówią też i inni. I dodają, że miasto powinno się zainteresować nekropolia, bo nie dość, że zabytkowa, to jeszcze leżą tu znani obywatele miasta. – Przecież to nasz, gorzowski cmentarz, dlaczego miasto nie może partycypować w kosztach choćby koszenia trawy. To już byłoby dużo – mówią mieszkańcy miasta.

Pomóc może otwarcie

Od 1989 roku parafię w dziele utrzymania cmentarza wspiera Tadeusz Horbacz, niegdyś wójt w Santoku, radny miejski, działacz katolicki. – Parafia sama nie da sobie rady z tym miejscem. Pomóc może jedno – otwarcie nekropolii na kolejne pochówki. Bo inaczej zwyczajnie to miejsce popadnie w ruinę – tłumaczy Tadeusz Horbacz.

I wylicza, że na zabytkowej nekropolii pochowanych jest około 7 tys. osób, miejsca jest na kolejnych 12 tys. pochówków. Na dziś nie da się odtworzyć już około 3,5 tys. grobów – mówi. I dalej tłumaczy, że jeśli cmentarz zostałby otwarty na pochówki, wówczas byłyby pieniądze na koszenia, na dokończenie remontu ogrodzenia, na należyte zadbanie o zabytkowe nagrobki, których jest tu około 700. O ich statusie stanowią charakterystyczne biało-niebieskie znaki przypominające szachownicę.

Tadeusz Horbacz od lat walczy o otwarcie cmentarza, ale z miasta nieodmiennie dostaje negatywne odpowiedzi. Wpływ na nie ma także opór mieszkańców ul. Okólnej, którzy protestują przed ponownym uruchomieniem nekropolii. – Sprawa trafiła do sądu już 24 sierpnia będzie wokanda w tej sprawie – zapowiada Tadeusz Horbacz.

A może wsparcie w utrzymanie?

Miasto przyznaje, że nie partycypuje w kosztach utrzymania cmentarza. Ale jak informuje Krzysztof Weber z biura prasowego magistratu - Jednym z podstawowych działań Miasta Gorzowa Wielkopolskiego w zakresie ochrony zabytków jest coroczne przyznawanie w uchwale budżetowej środków finansowych przeznaczonych na dotacje celowe dla prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków, położonych w granicach administracyjnych miasta – zgodnie z uchwałą nr LXII/696/2005 Rady Miasta Gorzowa Wielkopolskiego z dnia 24 listopada 2005 roku.

Dlatego też grupa gorzowian złożyła do budżetu obywatelskiego projekt uchwały, w myśl której miasto miałby wspierać właśnie utrzymanie tej nekropolii – Przecież to jest gorzowski cmentarz, skoro miasto utrzymuje komunalny, to czemu nie miałoby się dołożyć i dotrzymanie tego – mówi Helena Tobiasz, inicjatorka pomysłu.

Jak tłumaczy wiceprezydent Janusz Dreczka, w którego kompetencjach zresztą nie są sprawy związane z ta nekropolią, ale który od lat aktywnie zajmuje się gorzowską kulturą i leży mu na sumieniu cmentarz świętokrzyski – Powinno się znaleźć jakieś sensowne rozwiązanie. Myślę, że jakiś kompromis uda się wypracować – mówi.

Leżą tu znamienici

Na cmentarzu pochowany jest brat pierwszego prezydenta Litwy Aleksandras Vytautas Viršila, lotnik, który rozbił się nieopodal Gorzowa. – Przecież to miastu powinno być wstyd, że jak przyjeżdża ambasador Litwy na ten grób, to musi się przedzierać przez chaszcze – mówi Tadeusz Horbacz. Bo oficjalne litewskie delegacje goszczą zawsze. Zresztą przy charakterystycznym drewnianym nagrobku, jakby kapliczce poniewiera się jeszcze trójkolorowa wstążeczka w barwach Litwy.

Na tym cmentarzu pochowani są więźniowie obozu Ravensbrück, którzy w drodze do ojczyzny zmarli w Gorzowie, bo nie dali rady trudom podróży. O pomnik dba osobiście pani Zofia Nowakowska, Honorowa Obywatelka Miasta, co jakiś czas przychodzi i zwyczajnie myje piękny monument. – Tu potrzebna jest kompleksowa konserwacja, a na to też nie ma pieniędzy – wyjaśnia Tadeusz Horbacz. Osobną kwaterę mają powstańcy wielkopolscy. Wśród najstarszych nagrobków dają się odczytać nazwiska: Johanna Andrikowski, Johannes Szymański, Felix u. Gotffried Przybylski, Hedwig Staniczki, Gunter Daraszynski, Josef Murkiewicz, Johan Machatschek, Bruno Bratkowski i wiele innych.

Poza tym na nekropolii jest grób Klaudiusza Alkiewicza, fundatora cmentarza i jego żony. Tu pochowany jest ksiądz Tadeusz Załuczkowski, jeden z biskupów ordynariuszy diecezji gorzowskiej. Poza tym właśnie tu leży Franciszek Walczak, młody milicjant zamordowany przez Rosjan i patron najdłuższej ulicy w mieście.

- Plany fizjograficzne dla miasta zakładają, że powinno istnieć kilka nekropolii, a nie tylko jedna wielka, jak w Szczecinie. Dlatego uważam, że trzeba ten cmentarz otworzyć – mówi Tadeusz Horbacz.

Renata Ochwat

Cmentarz został założony przy katolickim kościele p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego, który powstał w latach 1854-1855. W tym samym czasie Klaudiusz Alkiewicz wykupił od Gustawa Schroedera działkę o powierzchni około 3,8 ha z przeznaczeniem na nekropolię. Zajmuje on urozmaicony teren o powierzchni ok. 3,80 ha, różnica miedzy najwyższym a najniższym punktem nekropolii wynosi 21 metrów. Cmentarz był powiększany w roku 1920 i 1945. Cmentarz został zamknięty 25 września 1962 roku, ponieważ miasto otwarło obecny cmentarz komunalny przy ul. Żwirowej.

0.WP_20150813_15_43_34_Pro.jpg
1.WP_20150813_15_44_26_Pro.jpg
2.WP_20150813_15_44_45_Pro.jpg
3.WP_20150813_15_45_12_Pro.jpg
4.WP_20150813_15_45_17_Pro.jpg
5.WP_20150813_15_46_28_Pro.jpg
6.WP_20150813_15_46_58_Pro.jpg
7.WP_20150813_15_47_15_Pro.jpg
8.WP_20150813_15_47_58_Pro.jpg
9.cm...13.JPG
10.cm...15.JPG
11.cm...16.JPG
12.cm...18.JPG
13.cm.sw.10.JPG
14.cm.sw.12.JPG
0
01234567891011121314
X

Napisz do nas!

wpisz kod z obrazka

W celu zapewnienia poprawnego działania, a także w celach statystycznych i na potrzeby wtyczek portali społecznościowych, serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając z serwisu wyrażasz zgodę na przechowywanie cookies na Twoim komputerze. Zasady dotyczące obsługi cookies można w dowolnej chwili zmienić w ustawieniach przeglądarki.
Zrozumiałem, nie pokazuj ponownie tego okna.
x