KAWKA jest zdrowa dla wszystkich

2015-07-09, Zakład Gospodarki Mieszkaniowej

Wyobraźmy sobie zimowy dzień w centrum Gorzowa, temperatura -1st. C, nadchodzi wieczór. Mieszkańcy idąc ulicą duszą się w smrodzie, opary spalin z kominów coraz intensywniej odczuwają w powietrzu i tak …każdego dnia. Gorzowskie powietrze jest najbardziej zanieczyszczone w obszarze dzielnicy Nowe Miasto, gdzie norma pyłów PM 10 oraz pyłów PM 2,50 jest znacznie przekroczona.

Głównym źródłem tych zanieczyszczeń są kominy naszych domów i pojazdy na drogach. Jak podają statystyki, w Polsce jest obecnie około 4 milionów kotłów węglowych i jeszcze większa liczba pieców kaflowych. To właśnie węglowe źródła ciepła są największym emitentem zanieczyszczeń powietrza. Wyrzucanie do powietrza dioksyn, furanów, chromu, arsenu, kadmu, rtęci i ołowiu to obecnie codzienność w naszym mieście. Dwutlenek węgla i sadza na co dzień opadają na ulice Gorzowa. Czad stanowi zagrożenie dla mieszkańców.

Ponad 50 %pyłów, powstaje przy spalaniu węgla, a także śmieci. Jest to skażenie, które bardzo trudno zbadać, gdyż są to drobinki o średnicy mniejszej niż jedna setna milimetra. Dziś wiemy, że mimo, iż normy europejskie są dość łagodne, zanieczyszczenia powietrza są tak duże, że nie jesteśmy w stanie zachować europejskiego standardu. Mamy powietrze najgorsze w Unii Europejskiej.

Z uwagi na długi, około 150 dniowy sezon grzewczy zanieczyszczenia w bardzo wysokim stężeniu utrzymują się przez większą część roku. Najgroźniejszym z nich jest rakotwórczy benzo(a)piren wywołujący obturacyjną chorobę płuc, astmę, a także choroby serca. Skutki zdrowotne wdychania mikropyłów mogą przynosić tragiczne następstwa - wnikając do płuc, powodują choroby układu oddechowego. Szacuje się, że około 10% nowotworów to efekt życia w zanieczyszczonym powietrzu. Ujawniono, że efekt wdychania takiego powietrza, to zatrucie organizmu porównywalne z tym, jakim skutkowałoby spalenie 1000 papierosów rocznie, również przez dzieci. Tam, gdzie zanieczyszczenia są największe skala „palenia papierosów” może być nawet dwukrotnie wyższa. Problem narasta, gdyż pyły zawieszone zawierają metale ciężkie i węglowodory aromatyczne rozregulowujące układ hormonalny człowieka. Wnikając do organizmu człowieka powodują zapalenie górnych dróg oddechowych, wywołują alergie, nowotwory gardła krtani, płuc. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia, z powodu zanieczyszczeń powietrza, co roku w Polsce przedwcześnie umiera około 40 tysięcy osób.

Na negatywne oddziaływanie szczególnie narażone są dzieci i osoby starsze. Obliczono, że każde 100 mikrogramów niewidzialnych, szkodliwych pyłów w metrze sześciennym powietrza skraca oczekiwaną długość życia noworodka o trzy lata. Przekroczenia norm wiążą się z emisją powstającą ze spalania węgla i odpadów w starych kotłach i piecach domowych. Na jakość powietrza wpływa także obecność aerozoli dwutlenku siarki oraz tlenku azotu.

Dotychczasowe badania wskazują, że bezpieczny poziom zanieczyszczeń nie istnieje i każdy wyrzut pyłów ma negatywny wpływ na nasze zdrowie. Koszty leczenia skutków zdrowotnych wycenia się na około 8 miliardów złotych.

Niestety nie ma jednego, uniwersalnego rozwiązania na pozbycie się zanieczyszczeń powietrza w Gorzowie Wlkp. Z dotychczasowych analiz wynika, że podstawowym źródłem zanieczyszczeń są kominy w kamienicach w śródmieściu, gdzie mieszkańcy ogrzewają swoje lokale energią z węglowych źródeł ciepła, takich jak piece kaflowe i kotły węglowe. Na skutek ich eksploatacji powstaje niemal połowa smogowych zanieczyszczeń powietrza nad miastem. Jednym z pierwszych zabiegów, jakie podjęto w celu poprawy jakości powietrza w mieście jest ograniczenie emisji z pieców domowych poprzez wyeliminowanie węglowych źródeł ciepła.

W tym celu Miasto Gorzów skorzystało z rządowego programu „Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii. Część 1. Program pilotażowy KAWKA” oraz środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze, powszechnie nazywanego „KAWKĄ”. Gmina wykorzystuje w ten sposób pozyskane środki na wymianę starych, opartych na XIX wiecznej technologii pieców wyrzucających ogromne ilości zanieczyszczeń na najkorzystniejsze ekonomicznie rozwiązanie, tj. włączenie kamienic z Nowego Miasta do sieci miejskiej. Nie będzie już możliwości spalania odpadów, a nieszczelny piec nie będzie zatruwał domowników. Pod ochronę wzięto nie tylko zdrowie mieszkańców, ale także interes ekonomiczny. Tylko duża miejska sieć ciepłownicza może zapewnić relatywnie konkurencyjny finansowo system ogrzewania. W związku z tym, w drodze porozumienia Miasto Gorzów, jako Lider podjęło wspólne działania z Partnerem PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Elektrociepłownią Gorzów Wlkp. w celu zrealizowania przedsięwzięcia pn. „Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza w śródmieściu Gorzowa Wlkp.”, współfinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach Programu „Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii. Część 1. Program pilotażowy KAWKA” oraz środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze. Niezaprzeczalną ogromną korzyścią społeczną dla mieszkańców jest także sposób finansowania przedsięwzięcia, w którym 45 % wartości wspólnych działań Lidera Miasta Gorzów Wlkp. oraz Partnera PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. stanowi dotacja NFOŚiGW, a 45% to pożyczka z WFOŚIGW w Zielonej Górze. Udział własny w wysokości 10% zapewniło PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A.

Już w 2015 planuje się likwidację około 800 pieców i włączenie do sieci miejskiej 75 budynków. Inwestycję prowadzi Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Gorzowie Wlkp., pełniący funkcję Operatora działającego w imieniu Miasta Gorzowa Wlkp., który będzie realizował roboty w bardzo ścisłej współpracy z budującym sieć ciepłowniczą Partnerem PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Elektrociepłownią Gorzów Wlkp. Tym samym zostanie uczyniony pierwszy krok na drodze do poprawy jakości gorzowskiego powietrza. Skuteczność tego działania, zależy także od mieszkańców dzielnicy i woli współpracy z ich strony. Spróbujmy razem postawić na ekologię i zadbać o czyste powietrze w naszym mieście.

Każdy mieszkaniec Gorzowa może obserwować zachodzące zmiany na bieżąco w Lubuskiej Sieci Monitoringu Zanieczyszczeń Powietrza (w Internecie).

Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Gorzowie Wlkp. zaprasza wszystkich mieszkańców Gorzowa Wlkp. a zwłaszcza mieszkańców z obszaru Nowego Miasta do współdziałania, bo KAWKA JEST ZDROWA DLA WSZYSTKICH.

Kontakt: kawka@zgm.gorzow.pl

Barbara Suchogórska

Fot. Piotr Koch