Do Mickiewicza, Szymborskiej i skarbów kultury

2015-04-23, Na szlaku

Podczas jednodniowej wycieczki można spotkać się z Mickiewiczem w Śmiełowie oraz z Szymborską, Działyńskimi i Zamojskimi w Kórniku.

To propozycja tematycznej wycieczki dla uczniów starszych klas, a także dla wszystkich zainteresowanych kulturą polską.

Kórnik i kult polskości

Nie tylko najbardziej znany pałac kórnicki, ale cały zespół zamkowo-parkowy wraz z kościołem parafialnym będący nekropolią właścicieli, został w 2011 roku uznany za pomnik polskiej historii.

W pałacu dawni właściciele zgromadzili mnóstwo pamiątek historii i kultury polskiej. Tu wszystko jest autentyczne, łącznie z przepięknymi, drewnianymi posadzkami, po których można chodzić tylko w specjalnych, wojłokowych ochraniaczach. Oddaliśmy cześć należy się Białej Damie, czyli Teofili z Działyńskich Szołdrskiej-Potulickiej, która rządziła majątkiem kórnickim silną ręką, a teraz także dba o niego pokazując się o północy (podobno). Podziwialiśmy ostatniego właściciela, Władysława Zamojskiego, który cały majątek wraz z wszystkimi ruchomościami (czyli dziełami sztuki i niezwykle cenną biblioteką) przekazał państwu polskiemu. Spośród cennych pamiątek literackich można obejrzeć te, które są wystawione w gablotach, m.in. pierwsze wydanie „Trenów” Kochanowskiego. Wizyty w bibliotece z cennymi zbiorami staropolskimi zgromadzonymi przez Tytusa Działyńskiego organizowane są wyłącznie w małych grupach i trzeba na to poświęcić więcej czasu. Może kiedyś…

Do Wisławy Szymborskiej

Po obejrzeniu pałacu przeszliśmy promenadą im. Wisławy Szymborskiej wzdłuż jeziora. Promenada niedawno została zbudowana, jeszcze trwały prace przy jej końcowym fragmencie, tzn. zejściu do wody obok pałacu. Z drugiej strony promenady stoi Ławeczka Wisławy Szymborskiej. Znajduje się w sąsiedztwie domu, w którym w styczniu 1923 roku zamieszkali Wincenty i Anna Szymborscy i tu 2 lipca tego roku urodziła się poetka. Jej ojciec był zarządcą w majątku Władysława Zamojskiego, ale pracował tu i mieszkał krótko, bo po śmierci właściciela majątku w 1924 roku, na skutek zmian w organizacji, stracił pracę, a rodzina przeniosła się najpierw do Torunia, by w 1929 roku ostatecznie osiąść w Krakowie.

Wisława Szymborska nie siedzi na swojej ławeczce, a stoi obok. Niewysoka, szczuplutka, w kapelusiku na głowie, z właściwym sobie łagodnym uśmiechem patrzy na kota, który leży nie tylko na ławce, ale także na rękopisie jej wiersza pt. „Kot w pustym mieszkaniu”. To jeden z najbardziej znanych wierszy Szymborskiej napisany po śmierci jej partnera, Kornela Filipowicza, gdy musiała zająć się jego ukochanym kotem. Wiersz zaczyna się od słów:

Umrzeć – tego nie robi się kotu.

Bo co ma począć kot

W pustym mieszkaniu

Wdrapywać się na ściany

Ocierać między meblami

Nic niby tu nie zmienione

a jednak pozamieniane…

Twórcami tej ławeczki są młodzi poznańscy rzeźbiarze - Piotr Mastalerz i Dawid Szafrański. Warto wiedzieć, że Dawid Szafrański jest gorzowianinem, absolwentem pierwszego rocznika naszego Liceum Plastycznego, obecnie pracownikiem naukowym Uniwersytetu Artystycznego, cenionym twórcą ciekawych instalacji z wykorzystaniem światła.

Śmiełów i Mickiewicz

Pałac w Śmiełowie znajduje się ok. 50 kilometrów na południowy wschód od Kórnika. O ile w Kórniku jedna grupa zwiedzających goniła drugą, w Śmiełowie czeka się na turystów. A muzeum jest bardzo ciekawe.

Gdy w styczniu 1831 roku w Rzymie Adam Mickiewicz dowiedział się, że na ziemiach polskich wybuchło powstanie, postanowił pojechać do kraju. Jechał długo, bo do Wielkopolski dotarł dopiero w sierpniu 1931 roku. Przyjechał właśnie do Śmiełowa, do pięknego pałacu rodziny Gorzeńskich, który stał w Wielkim Księstwie Poznańskim, w sąsiedztwie granicy na rzece Prośnie z Królestwem Kongresowym, czyli zaborem rosyjskim. Podobno Mickiewicz próbował przedostać się przez Prosnę, ale mu się nie udało. Wtedy powstanie już upadało. Właśnie w Śmiełowie do Mickiewicza dotarła wiadomość, że powstańcy ostatecznie zostali pokonani przez Rosjan. W tym pałacu Mickiewicz spędził trzy tygodnie, potem jeszcze przez pół roku przebywał w 13 miejscowościach w Wielkopolsce. Tu poznawał życie szlachty polskiej i stąd wywiódł wiele inspiracji do pisanego dwa lata później „Pana Tadeusza”.

O ile w Kórniku widzieliśmy same autentyczne przedmioty z przeszłości, o tyle ekspozycja Śmiełowska jest pod tym względem znacznie uboższa. Natomiast tu bardzo ciekawie pokazane jest całe życie Adama Mickiewicza. Poszczególne sale prezentują, np. młodość poety, jego pobyt w Wielkopolsce, okres paryski, jest sala poświęcona kultowi Mickiewicza, sala „Pana Tadeusza”, sala „Dziadów”, sala ilustracji do dzieł Mickiewicza itp. Tu naprawdę można dobrze poznać życie naszego poety, który nigdy nie był ani w Warszawie, ani w Krakowie, natomiast odwiedził Poznań i majątki szlachty wielkopolskiej.

Sam klasycystyczny pałac był budowany nie dla parady, a jako dom mieszkalny dla rodziny i gości. Nie ma tam wielkiej sali tanecznej, ale jest bardzo dużo stosunkowo małych pomieszczeń, które teraz wypełnione są eksponatami związanymi z Adamem Mickiewiczem.

Przed i wokół pałacu rozciąga się piękny park, ale na te elementy krajobrazu tylko rzuciliśmy okiem.

***

Literacką wycieczkę odbyli członkowie Uniwersytetu Trzeciego Wieku, a zorganizowała ją sekcja „Rozmowy o książkach”.

Krystyna Kamińska

Fot. Czesław Ganda

Na szlaku

Włoskie Hollywood na przedmieściach Rzymu

Cinecittà zastąpiło mi świat – przyznał ponad pół wieku temu Federico Fellini. To tu nagrywano część scen do słynnego filmu ,,La dolce vita” z Marcello Mastroiannim i Anitą Ekberg.