• Strona główna
• Mija dzień
• Kronika policyjna
• Trzy pytania do...
• Sport
• Żużel
• Piłka nożna
• W obiektywie
• Kalendarium
• Prosto z miasta
• Nasze rozmowy
• Kultura
• Kontakt
• Renata Ochwat: Moje irytacje i fascynacje
• Zdrowie
• ZGM
• Na szlaku
• Akademia im Jakuba z Paradyża
• Gospodarka
• Prosto z Polski
• Czy warto nad Wartą?
• Przeczytane książki
• Z regionu
• O tym się mówi
• Czego dusza zapragnie
• Pod rozwagę - Augustyn Wiernicki
• Zapowiedzi
• Porady
• Tym żyje Gorzów
• Żywienie

Kaszëbë znaczy Kaszuby po naszemu

2016-09-07, Na szlaku

Szymbark słynie m.in. z Centrum Edukacji i Promocji Regionu, gdzie znajduje się najdłuższa deska na świecie, wykonana z miejscowej daglezji (36,83 m). Uwagę zwiedzających zwraca dom do góry nogami. Wchodzi się do niego przez okno szczytowe i spaceruje po suficie. Meble są z czasów PRL, kiedy rzeczywistość była postawiona na głowie.

Głównie, bo i w Warszawie, Brukseli, kanadyjskiej prowincji Ontario, dokąd przed pierwszą wojną wyjeżdżali za chlebem.

Kaszubi są uważani za etnicznych Pomorzan. Posługują się swoim językiem, od niedawna uważanym nie za dialekt, a za język regionalny. Jedyny język regionalny w Polsce. Kaszubski należy do języków zachodniosłowiańskich. Prawo daje im możliwość nie tylko mówienia i pisania, ale i nauczania. W szkołach uczy się tego języka 17 tys. młodych ludzi. Można zdawać maturę kaszubską. Na Uniwersytecie Gdańskim można studiować kaszubistykę. Absolwenci mają zapewnioną pracę w szkołach jako nauczyciele. Ta sama uczelnia prowadzi studia na kierunku etnofilologia kaszubska, całkowicie poświęcone kaszubskiej kulturze. W Gdyni ma siedzibę Radio Kaszëbë, ukazuje się miesięcznik społeczno-kulturalny „Pomerania”, wychodzą gazety lokalne, są portale kaszubskie. Polskie Radio i TVP nadają audycje w języku kaszubskim.

Jest to kraina szczególnie przyjazna turystom. Sporo muzeów, kąpielisk, szlaków turystycznych, miejsc pamięci narodowej. Dużo gospodarstw agroturystycznych, pensjonatów i hotelików. Na przyjezdnych czekają restauracje z regionalną kuchnią. W tych nastawionych na turystów lokalach można zjeść ruchanki, rzucanki, śledzie z pulkami, kołacz kaszubski, placki ziemniaczane po kaszubsku. Bywa nalewka kaszubska i lokalne piwo.

Głównymi miastami Kaszub są: Kościerzyna, Kartuzy, Wejherowo, Bytów i Puck.

Tekst i zdjęcia

Alfred Siatecki

Od 2008 r. przed 745 miejscowościami zamieszkałymi przez Kaszubów są nazwy dwujęzyczne

Pochodzący z 1706 r. kościół parafialny pw. Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej w gminnej Stężycy, w powiecie kartuskim, zamieszkałej przez 2200 osób

Chmielno w powiecie kartuskim jest siedzibą gminy. We wsi znajduje się Muzeum Ceramiki Kaszubskiej, założone i prowadzone przez rodzinę Neclów.

Sierakowice w powiecie kartuskim liczą niemal 7 tys. mieszkańców. Są uważane za najbogatszą wieś na Pomorzu. Jej mieszkańcy ufundowali ołtarz na spotkanie z Janem Pawłem II w Pelpinie w 1999 r.

Zaadaptowany na muzeum Dwór Wybickich w Sikorzynie na ziemi kartuskiej. Tu urodziło się siedem sióstr autora „Pieśni legionów polskich we Włoszech”. Muzeum Hymnu Narodowego znajduje się w pobliskim Będominie, gdzie urodził się Józef Wybicki.

Dwa lata temu powstał mierzący 580 m pomost na Jeziorze Raduńskim Górnym w Stężycy koło Kartuz. Najpierw drewniana promenada biegnie wzdłuż potoku wypływającego z Jeziora Stężyckiego. Potem ciągnie się wzdłuż brzegu Jeziora Raduńskiego Górnego. W dno jeziora budowlańcy wbili 216 pali, najdłuższy ma 38 m. Tu znajdują się wypożyczalnie sprzętu pływającego.

Łapalice koło Kartuz – tu jeszcze w latach 80. poprzedniego wieku właściciel fabryki mebli w Gdańsku miał zbudować pracownię o powierzchni 170 mkw. Zamiast tego, na co uzyskał pozwolenie, postawił zamek o powierzchni 5 tys. mkw. W trakcie transformacji ustrojowej jego firma upadła. Od tego czasu nic się nie dzieje na budowie zamku. Inspektor nadzoru budowlanego najpierw wydał nakaz rozbiórki zamku, potem zabronił prowadzenia jakichkolwiek prac.

„To je krótczi, to je dłëdżi, to kaszëbskô stolëca. / To są basë, to są skrzëpczi, to òznôczô Kaszëba” – śpiewa Ania Rychter z Kiełpina w gminie Kartuzy. „Kaszubskie nuty” zwane też „Abecadłem kaszubskim” są najbardziej rozpoznawalną częścią folkloru kaszubskiego.