2017-07-29, Na szlaku
Jezioro Szkoderskie leży w Czarnogórze i w Albanii. 2/3 w Czarnogórze, ale nazwę wzięło od albańskiej Szkodry (alb. Shkodër, Shkodra). Jest to największe jezioro na Bałkanach i jak twierdzą znawcy, ostatni zbiornik tak czystej wody w Europie.
Jeziora latem ma 43 km długości i 10 km szerokości. Jesienią, po opadach, robi się dużo większe. Dlatego przewodniki podają, że ma powierzchnię 360-550 km kw. Ich autorzy piszą, że to największy rezerwat ptactwa (280 gatunków) i ryb. Tymi najbardziej powszechnymi są karpie.
Pewien mieszkaniec Szkodry jeszcze w czasach zamordyzmu Envara Hodży złowił sporego karpia w tym jeziorze. Uradowany wrócił do domu i poprosił żonę, żeby sprawiła rybę według starego albańskiego przepisu. To znaczy: w pomidorach, z cebulą, na oliwie. Już nie mamy oliwy, powiedziała żona. To nic, na to mąż. Z cebulą i w pomidorach karp też powinien być smaczny. Żona zajrzała do szafki, po czym powiedziała: Nie mamy też cebuli. To nic, znowu mąż. Niech będzie tylko w pomidorach. Żona jeszcze raz zajrzała do szafki. I pomidorów nie mamy. Cóż, powiedział posmutniały mąż, przełykając ślinę, trzeba wypuścić rybę do jeziora. Niech żyje komunizm w Albanii! – zawołał uradowany karp.
W Albanii byłem kolejny raz. Poprzednio kraj wyglądał jak ogromny plac budowy. Teraz stoją domy otynkowane, okwiecone, przed nimi ogródki, w ogródkach drzewa obsypane owocami, na podwórzach widać używane samochody. Jest ich nie mniej niż w Polsce i wcale nie w gorszym stanie. Drogi coraz bardziej gładkie i szersze, sporo stacji benzynowych ze sklepikami i barami. Ludzie jak wszędzie we wschodniej i południowej Europie: jedni coraz bardziej zadowoleni, drudzy jeszcze posmutniali. Chyba jednak więcej zadowolonych.
Położona w północnej Albanii, nad Jeziorem Szkoderskim, Szkodra po Tiranie (420 tys. mieszkańców) i Durrës (114 tys.) jest trzecim ośrodkiem wśród najważniejszych miast tego do niedawna odciętego od świata kraju. Ma uniwersytet, biskupstwo, teatr, muzea. Jeszcze nie nowoczesna, ale i nie taka opuszczona, jak często się pisze o Albanii. Wszędzie gołym okiem widać, że po latach upokorzenia przez reżim Hodży miasto wraca do dawnej historycznej świetności.
Przy placu Demokracji stoi teatr, uważany za drugi pod względem znaczenia w Albanii. Stąd blisko na odrestaurowany deptak, nazwany imieniem malarza i architekta, urodzonego w Szkodrze, Kolë Idromeno (1860-1939). Na zielonym placyku przy deptaku stoi Wielki Meczet, wybudowany za pieniądze Saudyjczyków w 1995 r. W pobliżu jest katedra katolicka pw. Świętego Szczepana. Powstała jeszcze w czasach, kiedy Albania była pod władzą tureckiego sułtana. Niektóre pomieszczenia wymalował K. Idromeno na początku XX wieku. W latach zamordyzmu Hodży katedra była halą sportową. Pięć lat po jego śmierci i upadku systemu komunistycznego świątynię odbudowano. W 1993 r. katedrę odwiedził Jan Paweł II. Jego niewielkie popiersie znajduje się w świątyni. Imieniem papieża-Polaka nazwano plac, na którym stoi katedra. Obok kościoła ciągną się niedawno wyremontowane budynki administracji diecezjalnej.
Największą atrakcją Szkodry jest twierdza Rozafa. Jak mówi legenda, budowali ja trzej bracia. Co w dzień postawili, to w nocy spadło ze skały. Jakiś głos im podpowiedział, że powinni złożyć ofiarę z ludzkiego życia. Postanowili, że będzie nią ta żona któregoś z nich, która następnego dnia jako pierwsza przyniesie strawę. Jako pierwsza przyszła Rozafa, żona najmłodszego z braci. Zamurowali ją żywcem w ścianie z noworodkiem. Na jej prośbę bracia odsłonili jedną pierś, żeby mogła karmić swoje dziecko. Ze ściany, gdzie Rozafa została zamurowana, młode kobiety zdrapują skałę, co ma sprawić, że zostaną szczęśliwymi matkami. Na twierdzę wchodzi się przez Bramę Wenecką z końca XIV wieku. Ze szczytu budowli rozciąga się piękny widok na miasto i okolicę. U podnóża twierdzy stoi meczet Ołowiany z drugiej połowy XVIII w. W 1967 r., kiedy Hodża ogłosił, że Albania będzie państwem ateistycznym, meczet został zamknięty. Przywrócono jego funkcję dopiero w 1990 r.
Albania ubiega się o członkostwo w Unii Europejskiej. Podobno wszystko jest na dobrej drodze. Może nawet zostanie przyjęta szybciej niż Macedonia, Czarnogóra, Serbia.
Tekst i zdjęcia
Alfred Siatecki
Jedno z ulubionych przez rzymian na letni wypoczynek miejsc – niewielkie Anzio to nie tylko piaszczysta plaża i lazurowe morze. To także miejsce nasiąknięte historią i to taką z wyższej półki.
Włoskie Hollywood na przedmieściach Rzymu
Kluczowa rola polskich gości w tym sukcesie
Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu
Valletta – małe cudo na Morzu Śródziemnym
Polscy laureaci także wyróżnieni
Miasto muzykantów i małej Pragi
Królowa Mórz, najbogatsze niegdyś miasto świata
Bergamo to coś więcej niż lotnisko przesiadkowe
Pięć razy więcej rowerów niż samochodów
