Masoni, duchy przeszłości i dalekie średniowiecze

2014-04-15, Czytaj ze mną

Gorzowska biblioteka prowadzi seminaria historyczne i wydaje zeszyty naukowe z referatami na nich wygłoszonymi pod wspólnym tytułem „Nowa Marchia prowincja zapomniana Ziemia Lubuska – wspólne korzenie”. Właśnie ukazał się jedenasty numer zawierający osiem referatów.

Jeden z nich został bardzo rozszerzony, bo obejmuje aż 165 stron. To referat Wolfganga Brylli o gorzowskich Braciach Trzech Punktów, czyli o loży wolnomularskiej, która w naszym mieście istniała od 1820 do 1935 roku. Był to międzynarodowy, elitarny ruch, mający na celu duchowe doskonalenie jednostki i braterstwo ludzi różnych religii, narodowości i poglądów. Wolfgang Brylla przedstawił założenia i dokonania tego ruchu oraz informacje o 620 członkach gorzowskiej loży masońskiej. Warto wiedzieć, że dla członków Loży w 1898 roku przebudowano w stylu eklektycznym budynek przy dzisiejszej ulicy Sikorskiego 21 (dawniej Kürtinerstrasse 1), gdzie mieściła się restauracja Don Vittorio. To dla nich powstała reprezentacyjna klatka schodowa z mozaiką złożoną z 5 tys. elementów, mieli tam swoją wspaniałą bibliotekę i sale rozmyślań.

Mnie bardzo zainteresował referat o udziale miasta Gorzowa, czyli Landsberga nad Wartą w II wojnie światowej. Jerzy Sygnacki przedstawił w nim polityczne i społeczne postawy Niemców wobec propagandy Trzeciej Rzeszy w stosunku do Polski. My, Polacy, dalecy byliśmy od agresji na naszego zachodniego sąsiada, tymczasem Niemcy dopatrywali się zagrożenia właśnie z naszej strony. Bardzo to interesujące, jak te same zdarzenia wyglądają w odmiennej interpretacji.

Dariusz Matelski natomiast zajął się problematyką dziedzictwa na pograniczu w odniesieniu do niemieckiej spuścizny materialnej i obyczajów przejętych przez ludność polską przesiedloną z innych ziem. Ciekawe jest prześledzenie przemian w tym zakresie, bo tu też znaczący był udział polityki i propagandy.

Trzy artykuły dotyczą średniowiecza: Andrzej Wałkówski omawia znaczenie biskupstwa lubuskiego, Marek Golemski analizuje najcenniejsze księgozbiory z tego okresu, a Kamil Szpotkowski pokazuje, jak w tamtym okresie przyroda decydowała o osadnictwie.

Przepraszam za osobisty akcent, ale nie mogę pominąć, że w numerze tym znajduje się również mój referat o twórczości Christy Wolf, niemieckiej pisarki urodzonej w Landsbergu. Starałam się w nim ukazać nie tyle dorobek, co rozterki wynikające z życia autorki w dwóch ustrojach totalitarnych: hitlerowskim i stalinowskim. Gorzowianom polecam przede wszystkim jej powieść „Wzorce dzieciństwa”, w którym pokazała ostatnie dni swojego rodzinnego miasta, a potem losy rodziny tułającej się po niemieckich wsiach, które przechodziły z jednej strefy okupacyjnej do drugiej. Choć autorka napisała tę powieść, by odciąć się od swojej przeszłości, to jednak pokazała, że nie da się zapomnieć piosenek śpiewanych w dzieciństwie, ani odrzucić szkolnych przyjaciół, nawet jeśli te piosenki i losy najbliższych wpisane są w ideologię, którą umysł każe przekreślić.

Polecam ten numer „Zeszytów” zainteresowanym zarówno przeszłością, jak i czasami nam bliższymi.

***

„Zeszytami” dysponuje Dział Regionalny Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej. Są one rozprowadzane za darmo, ale dla zainteresowanych. Kogo naprawdę interesuje historia Gorzowa, powinien tam się udać osobiście.

Czytaj ze mną

Jaromir

„Pegaz Lubuski” nr 80

Po raz pierwszy zapraszam do czytania „Pegaza Lubuskiego” online, a nie na wydruku. Bo nie ma wydruku, nie było także zwyczajowej promocji numeru z udziałem autorów tekstów i osób zainteresowanych literaturą tworzoną w Gorzowie. Takie czasy. Ale czytać można.