2019-11-14, Czytaj ze mną
W 2019 r. mija 30 lat od reaktywowania Związku Sybiraków, a w Gorzowie Wielkopolskim założenia jego Oddziału. Z tej okazji na zlecenie Oddziału tego Związku Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Herberta wydała książkę „Nasze losy”.
Gorzowski Oddział kilka razy organizował konkursy lub inne akcje mające na celu zebranie jak największej ilości wspomnień o życiu na Syberii. Pisali je ci, którzy tamte lata przeżyli na nieludzkiej ziemi, a także ich wnukowie, czyli uczniowie gorzowskich gimnazjów i szkół średnich. Teraz prace te zostały zebrane i udostępnione w formie książki.
*
Każda z opowieści uderza inną barwą cierpienia: śmierć najbliższych, tragiczne warunki do życia, brak jedzenia, przejmujące zimno, przeraźliwie ciężka praca, osamotnienie, odebrana nadzieja. Tylko nieliczni bohaterowie tych wspomnień byli wtedy ludźmi dorosłymi. Większość wspominających była wówczas dziećmi, które nie znały innego świata, a jednocześnie umiały znaleźć radość nawet w tak trudnych warunkach. A mimo tego ich świat jest przerażający.
*
Dużą część wspomnień zawartych w „Naszych losach” stanowią prace napisane przez uczniów o ich dziadkach. Dopiero z inspiracji organizatorów konkursów lub akcji dzieci dowiadywały się o losach swojej rodziny. W bardzo wielu pobrzmiewa zadziwienie, nawet zaskoczenie, bo w domu o tamtych latach dotąd się nie mówiło. Teraz, na wyraźne życzenie dzieci, babcie i dziadkowie odkrywają swoje przeżycia, a wnukowie razem z dziadkami je przeżywają i uczą się polskiej historii. Na pewno te opowieści pozostaną w ich pamięci.
*
Jest w tej książce ważna rozprawa Krzysztofa Wasilewskiego, w której autor zastanawia się, dlaczego Syberia nie weszła do zbiorowej pamięci Polaków, podczas gdy znacznie ilościowo mniejsza zsyłka po powstaniu styczniowym (1863) została utrwalona w polskiej historii społecznej.
Czy da się ten proces odwrócić? - pyta autor. Niestety, Krzysztof Wasilewski uważa, że nie ma możliwości przywrócenia emocji związanych z tamtymi latami, a tym samym oddania uczestnikom tego procesu należnego im uznania. Ale właśnie dlatego należy szerzyć wiedzę o tamtym okresie, przywoływać to, co pozostało w pamięci, uczyć następne pokolenia.
*
Publikacja zawiera także bogatą kronikę pracy Oddziału w ciągu 30 lat oraz przypomnienie Anny Makowskiej-Cieleń, długoletniej prezeski. Na końcu znajdują się zdjęcia lub fotografie dokumentów związanych z latami na Syberii przekazane przez bohaterów wspomnień.
***
„Nasze losy. 30 lat Związku Sybiraków w Gorzowie Wielkopolskim”, red. Katarzyna Sanocka-Tureczek, wyd. Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wlkp. Gorzów Wielkopolski 2019, 268 s.
Jaromir
Po raz pierwszy zapraszam do czytania „Pegaza Lubuskiego” online, a nie na wydruku. Bo nie ma wydruku, nie było także zwyczajowej promocji numeru z udziałem autorów tekstów i osób zainteresowanych literaturą tworzoną w Gorzowie. Takie czasy. Ale czytać można.
Polskie Macondo
Gorzów gospodarczy naprawdę ciekawy
Jak piosenki disco polo
Publikacje o regionie w 2018 r.
Wawrów po sąsiedzku
To co pszczoły lubią najbardziej
Wnioski z polsko-niemieckiego jubileuszu
Pamięci Maxa Bahra
Fantasy po raz czwarty
