2014-06-05, Czytaj ze mną
Książka „Na drodze do wolności” powstała jako katalog wystawy, ale może być ciekawym podręcznikiem najnowszej polskiej historii.
Katalogi towarzyszące wystawom początkowo były nieduże i zawierały tylko podstawowe informacje. Ostatnio są one tak rozbudowane, że stanowią wartość samą w sobie, a jako publikacje są wieczne, podczas gdy każda wystawa przemija.
Wystawa i książka „Na drodze do wolności. Wybory 4 czerwca 1989 roku do Sejmu i Senatu” powstały na zamówienie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych z okazji 25 rocznicy tych wyborów. Przygotował je dr hab. Dariusz Rymar, dyrektor gorzowskiego Archiwum Państwowego. Wystawa była otwarta w Warszawie w Pałacu Prezydenckim, a jej replika pokazana w Gorzowie, najpierw w bibliotece, potem na Starym Rynku. O historycznym znaczeniu tych wyborów pisać tutaj nie będę, bo huczne obchody rocznicy dają pogłębioną wiedzę.
Sama wystawa jest aż gęsta od szczegółowych informacji i wymaga skupienia przy jej poznawaniu. Na planszach wprost wpadają w oczy zdjęcia lub plakaty, natomiast informacje wymagają wczytania się w nie. Dopiero książka pozwala na pełne i spokojne pogłębianie wiedzy o tym ważnym wydarzeniu.
Założona z góry funkcja tej książki – towarzyszenie wystawie – przesądziła o proporcjach tekstu do ilustracji. Tu tekstów jest znacznie mniej, ale podstawową wartością książki jest znakomita dokumentacja ilustracjami, które pochodzą z ponad 30 polskich archiwów. Takie proporcje w pełni akceptujemy, bo obraz często więcej do nas mówi niż tekst wymagający mozolnego czytania. Dlatego zapadają nam w pamięć np. zdjęcia kandydatów do Sejmu lub Senatu zawsze z Lechem Wałęsą, plakat z kowbojem ze znaczkiem Solidarności w klapie, przypominamy sobie obwieszczenia rozwieszane na płotach, a nawet kartki wyborcze, nieco inne niż podczas obecnych wyborów.
Nie chciałabym tu pomniejszać znaczenia wstępnego tekstu Dariusza Rymara, z konieczności skrótowo ujmującego temat główny. Dziejom „Solidarności”, dla której wybory były punktem zwrotnym, Dariusz Rymar poświęcił już 11 książek. Tu podkreślił najważniejsze etapy i momenty na naszej „Drodze do wolności”. Następnie krótkie komentarze i zdjęcia ułożone są w rozdziałach:
Książka traktuje o wydarzeniu ważnym dla całej Polski i odbywającym się w całym kraju (wybory powszechne), ale decyzje, jaki pokazać dokument ilustrujący proces lub zdarzenie, musiał podejmować autor. Tu ukłon dla Dariusza Rymara, bo włączył do tego ważnego wydawnictwa dużo obrazów z Gorzowa i ówczesnego województwa gorzowskiego. Nie było to dla niego trudne, gdyż nasza, lokalna droga do wolności jest bardzo ciekawa, a dzięki wcześniejszym pracom dr Rymara znakomicie udokumentowana. Nam miło jest oglądać nie tylko zdjęcia naszych, gorzowskich kandydatów, ale także liczne dokumenty z gorzowskiego archiwum, a nawet zdjęcia z prywatnych zbiorów autora. Dużo więc Gorzowa w tej książce ważnej dla całego kraju, a nawet świata, bo jest ona dwujęzyczna – po polsku i po angielsku.
***
„Na drodze do wolności. Wybory 4 czerwca 1989 roku do Sejmu i Senatu w zbiorach archiwów polskich”, Warszawa 2014, wydawca Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, s. 216.
Książka dostępna w gorzowskim Archiwum Państwowym i w Dziale Regionalnym WiMBP im. Z. Herberta. Nie była kierowana do sprzedaży.
Jaromir
Po raz pierwszy zapraszam do czytania „Pegaza Lubuskiego” online, a nie na wydruku. Bo nie ma wydruku, nie było także zwyczajowej promocji numeru z udziałem autorów tekstów i osób zainteresowanych literaturą tworzoną w Gorzowie. Takie czasy. Ale czytać można.
Polskie Macondo
Gorzów gospodarczy naprawdę ciekawy
Jak piosenki disco polo
Publikacje o regionie w 2018 r.
Wawrów po sąsiedzku
To co pszczoły lubią najbardziej
Wnioski z polsko-niemieckiego jubileuszu
Pamięci Maxa Bahra
Fantasy po raz czwarty
