2014-11-04, Czytaj ze mną
Tytuł tej książki mówi wszystko: „Zabytki gminy Strzelce Krajeńskie”. Na okładce nie ma autora, ale w metryce książki podano, że tekst i koncepcja wydawnictwa to domena Błażeja Skazińskiego.
Dlaczego nie chciał on podpisać książki swoim nazwiskiem? Błażej Skaziński od lat pracuje w służbie ochrony zabytków, szefuje oddziałowi w północnej części województwa lubuskiego, jest najbardziej kompetentną osobą w naszym regionie, by pisać o zabytkach.
Zapraszam więc do północno-wschodniej części województwa, o ciągle mało znanej przeszłości. A przecież miasto Strzelce, niemiecki Friedeberg, należy do najstarszych miast regionu. Jego średniowieczne, dobrze zachowane mury dały miastu rangę lubuskiego Carcassonne. Niestety, w ostatnich dniach wojny miasto zostało bardzo zniszczone przez zwyczajne podpalenia. W latach siedemdziesiątych w obszarze starego miasta zbudowano typowe bloki, skutecznie niszcząc zabytkowe oblicze Strzelec.
W gminie przeważają tereny rolnicze. Przed laty były tu zasobne gospodarstwa tak zwane rycerskie, których właściciele wznosili obszerne domy, a nawet pałace oraz solidne zabudowania folwarczne. Przez miasto i gminę przebiega dzisiejsza droga krajowa 22, niegdyś ważny trakt prowadzący od Akwizgranu, czyli Achen przez Berlin do Królewca, czyli Kaliningradu.
Książkę otwiera krótka historia miasta i gminy. Następnie omówiono w poszczególnych miejscowościach zabytkowe obiekty oraz podano krótkie biografie ludzi z nimi związanych. Obok najważniejszych w Strzelcach murów, bramy młyńskiej i baszty więziennej, przedstawiono: kościół kolegiacki i jego późnogotycki ołtarz, dawny ratusz, dziesięć budynków mieszkalnych, dawne seminarium nauczycielskie, urząd pocztowy i piękny pomnik nagrobny znanego w swoim czasie w Berlinie malarza rodem ze Strzelec – Ludwiga Nostera. Moją uwagę zwróciły plan i lotnicze zdjęcie Strzelec sprzed wojny. Było to miasto dokładnie okrągłe o powierzchni 24 hektarów, otoczone murem, a ulice biegły wzdłuż muru oraz w pewnej od niego odległości także na okrągło okalając rynek.
Bardzo ciekawe są noty biograficzne osób związanych ze Strzelcami lub wsiami tej gminy. Przypomniano tu nie ludzi tylko zasłużonych dla ziemi strzeleckiej, ale także stąd się wywodzących. Mało kto wie, że odkrywcą twórczości Henri Rousseau i jego malarstwa naiwnego oraz pierwszym kolekcjonerem Picassa i Braque'a był Wilhelm Uhde urodzony w Strzelcach. A Wilhelmina Encke, oficjalna metresa króla Fryderyka Wilhelma II, otrzymała od niego majątek Licheń i tytuł hrabiny von Lichtenau.
Książka jest wydana w kolorze, aby wszystkie zabytkowe obiekty dobrze się prezentowały. Publikację tę sponsorował Urząd Miejski w Strzelcach. Zachęcam do obejrzenia omówionych tu zabytków z tym przewodnikiem w ręku.
***
„Zabytki gminy Strzelce Krajeńskie”, tekst i koncepcja wydawnicza Błażej Skaziński, oprac. graf. i projekt okładki Leszek Włodkowski-Moszej, wysawca: LM Desing Leszek Włodkowski-Moszej – Dębno, Strzelce Kraj. 2010., s.118.
O książkę radzę pytać w Urzędzie Miasta Strzelce Krajeńskie lub u wydawcy: www. lm-desing.eu
Jaromir
Po raz pierwszy zapraszam do czytania „Pegaza Lubuskiego” online, a nie na wydruku. Bo nie ma wydruku, nie było także zwyczajowej promocji numeru z udziałem autorów tekstów i osób zainteresowanych literaturą tworzoną w Gorzowie. Takie czasy. Ale czytać można.
Polskie Macondo
Gorzów gospodarczy naprawdę ciekawy
Jak piosenki disco polo
Publikacje o regionie w 2018 r.
Wawrów po sąsiedzku
To co pszczoły lubią najbardziej
Wnioski z polsko-niemieckiego jubileuszu
Pamięci Maxa Bahra
Fantasy po raz czwarty
