Twierdza w Kostrzynie z polskiej perspektywy

2015-06-09, Czytaj ze mną

Prezentuję książkę wydaną przez znane warszawskie wydawnictwo „Bellona” w cenionej serii „Historyczne bitwy”, napisaną przez mieszkańca Zielonej Góry, a dotyczącą Kostrzyna nad Odrą. Ten autor to Andrzej Toczewski, do niedawna dyrektor Muzeum Ziemi Lubuskiej, a tytuł książki - „Festung Küstrin 1945”, niemiecki, bo tak w okresie, którego dotyczy, miejsce się nazywało.

Niedawno przedstawiłam książkę niemieckiego autora Gerda-Ulricha Herrmanna na podobny temat, ale z polskim tytułem „Twierdza Kostrzyn. Oczekiwania i rzeczywistość”. Warto je porównać.

Andrzej Toczewski urodził się w Zielonej Górze, ale dzieciństwo i lata szkolne spędził w Kostrzynie. Tam zrobił maturę. Wtedy było to po prostu zrujnowane miasto. Zapewne wówczas niewiele wiedzy o strasznej bitwie o Kostrzyn wyniósł stamtąd, bo jeszcze nie nadszedł czas na analizy historyczne, ale waga tych wydarzeń pozostała w jego świadomości na zawsze. Najpierw jako student, a potem jako historyk zajmował się przede wszystkim tą tematyką. Jego praca doktorska nosi tytuł „Walki 1 Frontu Białoruskiego o przełamanie linii Środkowej Odry w 1945 roku”. Jest autorem książek: „Rola środkowej Odry w bitwie o Berlin w 1945 roku”, „Kostrzyn 1945”, „Bitwa o Odrę w 1945 roku”. Mimo kilkakrotnie omówionego tematu, wrócił do niego jeszcze raz, bo ciągle ta bitwa odkrywa swoje nowe tajemnice. Wiąże się to z możliwością dotarcia do nowych dokumentów, ciągle ukazują się nowe opracowania jej dotyczące. Znamienne są w tym względzie źródła radzieckie. Bezpośrednio po wojnie ukazało się bardzo dużo pamiętników dowódców radzieckich, ale – widzimy to po latach – były one skażone polityką i propagandą. Dopiero teraz ujawniane są – choć jeszcze nie wszystkie – nowe źródła i trzeba mozolnie oddzielać tamtą propagandę od prawdy. Trzeba więc pisać książki na - z pozoru - ten sam temat. Szeroka wiedza o działaniach militarnych w 1945 roku na frontach pozwala Andrzejowi Toczewskiemu na ogarnięcie wszystkich zdarzeń z ich przyczynami i konsekwencjami. Czytelnik odnosi wrażenie, że autor – niczym demiurg – ustawia te armie po obu stronach frontu i kieruje ich działaniami. Bo dla Andrzeja Toczewskiego ważny jest nie tylko kaliber broni, która była użyta w walce, ale także jak ją dowieziono i czy żołnierze mieli co jeść. Pewnie banalizuję problem, ale na klęskę lub zwycięstwo składa się mnóstwo przyczyn. W książce pokazane są kolejno: walka o przełamanie środkowej Odry, bitwa o Kostrzyn, finał walk o twierdzę, finał walk o Odrę i całkowite zdobycie linii Odry, a tym samym otwarcie drogi na Berlin. Do tego bardzo dużo nowych zdjęć. Choć książkę „Festung Küstrin 1945” wydawnictwo adresuje do zainteresowanych militariami, zapewniam, że może być ciekawa dla wszystkich.

***

Andrzej Toczewski, „Festung Küstrin 1945”, wydawca „Bellona”, Warszawa 2015, s. 238. Książka do kupienia we wszystkich księgarniach.

Czytaj ze mną

Jaromir

„Pegaz Lubuski” nr 80

Po raz pierwszy zapraszam do czytania „Pegaza Lubuskiego” online, a nie na wydruku. Bo nie ma wydruku, nie było także zwyczajowej promocji numeru z udziałem autorów tekstów i osób zainteresowanych literaturą tworzoną w Gorzowie. Takie czasy. Ale czytać można.