Małe dzieła, wielka sztuka

2015-11-24, Czytaj ze mną

Choć znaczenia książki nie określa się jej wagą, to jednak półtora kilograma jednego egzemplarza robi wrażenie. Cóż, waży papier i okładka, ale jestem przekonana, że gdyby dało się zważyć treść i zdjęcia, to ta książka byłaby jeszcze dwa razy cięższa.

Wydarzeniem ostatnich dni jest „Secesyjne rzemiosło artystyczne” Janusza Michalskiego, album wydany przez Muzeum Lubuskie im. Jana Dekerta, jako jedna z form podkreślenia 70-lecia instytucji. Imponujące to wydawnictwo, znacząco dofinansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Janusz Michalski, kustosz gorzowskiego muzeum, prezentuje w nim małe dzieła sztuki z przełomu XIX i XX wieku ze zbiorów tegoż muzeum.

Secesja – co podczas promocji pięknie nam wyklarował dr Piotr Korduba z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – to pierwszy nowoczesny kierunek sztuki, który – jak inne nowoczesności – trwał krótko i dotyczył niemal wszystkiego, co nas otacza. Nurt ten miał szeroki zasięg, bo dzieła użytkowe utrzymane w jego konwencji były produkowane niemal przemysłowo. To „niemal” wynika z faktu, że robiono je w raczej w dużych zakładach rzemieślniczych, a nie w fabrykach, ale na pewno nie były to artefakty jednostkowe.

Gorzowskie muzeum posiada znaczącą kolekcję secesyjnych dzieł sztuki. Janusz Michalski wybrał 126 najcenniejszych obiektów i wnikliwie je w albumie przedstawił. Zbiór ten podzielony jest na 11 działów według tego, z czego obiekt jest zrobiony lub czemu służy. Najwięcej przedmiotów, bo aż 75 zrobionych jest z cyny, bo secesja lubiła ten metal świetnie komponujący się z różnymi dodatkami, a gorzowskie muzeum przez pewien czas specjalizowało się w gromadzeniu dzieł konwisarskich, czyli zrobionych z cyny w różnych okresach historii. Następnie mamy wyroby ze srebra, z innych metali, dalej ceramikę, kaflarstwo, szkło, witraże, meble, zegary, lampy i inne różności. W ramach danego działu przedmioty ułożono według wytwórni, a także według roku wykonania.

Ustalenie pochodzenia każdego obiektu było na pewno trudne, bo zdecydowana ich większość pochodzi z warsztatów niemieckich, a tylko nieliczne z polskich. Janusz Michalski nie krył radości, gdy podczas promocji dzielił się swoimi odkryciami. W opisie każdego przedmiotu podano rok jego wykonania, wielkość, numer inwentaryzacyjny, datę zakupu. Najwięcej miejsca zajmuje wnikliwy i szczegółowy opis wyglądu zewnętrznego przedmiotu. Na dole strony podano wytwórcę z jego znakiem firmowym. Zaś na sąsiedniej stronie mamy zawsze świetne zdjęcie danego przedmiotu zrobione przez Lecha Dominika. Przyznam, że zdjęcia pięknych przedmiotów bardziej przyciągają wzrok niż opisy, ale to chyba naturalne.

Obszerną część ilustracyjną poprzedzają przedmowa dyr. Wojciecha Popka i artykuł Janusza Michalskiego „Charakterystyka kolekcji secesyjnego rzemiosła artystycznego” w trzech językach: po polsku, po angielsku i po niemiecku. Natomiast na końcu – obok bibliografii – znajdują się indeksy: artystów, wytwórni i miejscowości. Wszystkie te elementy decydują, że skromnie nazwany w podtytule „Katalog zbiorów Muzeum Lubuskiego im. Jana Dekerta w Gorzowie Wielkopolskim” stał się jednocześnie pięknym albumem i pracą naukową.

Serdeczne podziękowania przede wszystkim autorowi – Januszowi Michalskiemu, który – także prywatnie – bardzo kocha secesję. Tę miłość autora czuje się na każdej stronie grubej i ciężkiej księgi.

***

Janusz Michalski „Secesyjne rzemiosło artystyczne w kolekcji Muzeum Lubuskiego imienia Jana Dekerta w Gorzowie Wielkopolskim”, fotografie Lech Dominik, Gorzów Wlkp. 2015, 352 s. Książka wydana została z okazji 70-lecia muzeum. Podczas promocji można było otrzymać ją nieodpłatnie.

Czytaj ze mną

Jaromir

„Pegaz Lubuski” nr 80

Po raz pierwszy zapraszam do czytania „Pegaza Lubuskiego” online, a nie na wydruku. Bo nie ma wydruku, nie było także zwyczajowej promocji numeru z udziałem autorów tekstów i osób zainteresowanych literaturą tworzoną w Gorzowie. Takie czasy. Ale czytać można.