Odszedł historyk gorzowskiego sportu

2013-10-04, Mija dzień

W wieku prawie 81 lat zm. prof. dr hab. Bernard Woltmann, historyk kultury fizycznej. W Szczecinku uchodzi za twórcę tamtejszej lekkiej atletyki, z Gorzowem związany od pierwszych dni Filii AWF. Badał i opisywał historię ruchów sportowych w Szczecinku, Gorzowie i Wielkopolsce, pod zaborami i za granicą, wśród Polonii, przedwojennej i powojennej.

Urodził się 9 listopada 1932 r. w Szamocinie, ukończył gimnazjum im. św. Barbary (I LO im. Leona Kruczkowskiego) w Chodzieży i Liceum Pedagogiczne w Rogoźnie, w 1951 zdał maturę, następnie studiował na WSWF w Poznaniu, w 1970 doktoryzował się, w 1981 – habilitował na AWF w Warszawie, od 1993 r. – profesor zwyczajny. Po studiach pracował w Liceum Pedagogicznym w Szczecinku, gdzie w 1957 utworzył MKS „Orlę”. Szczecinczanie pamiętają, że w l. 60. wychował dwóch znakomitych oszczepników – Michała Bartę i Kazimierza Margola, którzy weszli do kadry Polski. I choć opuścił to miasteczko przez z górą pół wiekiem, wciąż uchodzi tam za wybitnego rodaka, którego w 2010 r. powołali do honorowego komitetu obchodów 700-lecia Szczecinka.

W 1960 r. został wykładowcą Studium Nauczycielskiego w Kołobrzegu, kierował Wydziałem WF z Biologią, w 1969 r. awansował na wicedyrektora SN. W 1971 r. został sprowadzony do Gorzowa, do nowo tworzonej Filii WSWF w Poznaniu, od 1973 – AWF. W 1971 r. został pierwszym prodziekanem filii, w 1982 r. – prodziekanem ds. nauki, a w l. 1984-1987 był pierwszym dziekanem Zamiejscowego Wydziału WF. W 1987 r. został prorektorem AWF ds. Zamiejscowego Wydziału w Gorzowie, a w 1993 r. – prorektorem ds. kształcenia zamiejscowego, a w l. 1999-2003 był dyrektorem Instytutu Kultury Fizycznej. W 1978 r. w Gorzowie zorganizował konferencję naukową „Polonijna kultura fizyczna”, która przekształciła się w cykliczne spotkania polskich i zagranicznych badaczy, a Gorzów stał się wiodącym ośrodkiem badań nad sportem polonijnym i polskim olimpizmem, W 1982 r. został kierownikiem nowo utworzonej Pracowni Polonijnej Kultury Fizycznej, przekształconej później w Zakład Olimpizmu i Polonijnej Kultury Fizycznej. Jako pracownik naukowy AWF był promotorem ponad 300 prac magisterskich, wypromował też 18 doktorów i był opiekunem naukowym 3 doktorów habilitowanych.

Jego bibliografia liczył kilkaset pozycji, był autorem, współautorem bądź redaktorem ok. 250 publikacji, w tym 40 prac zwartych, m.in. Kultura fizyczna pod znakiem Rodła (Koszalin 1972), Polska kultura fizyczna na wschodnim pograniczu niemieckim 1919-1939 (Poznań 1980), Kultura fizyczna na Ziemi Gorzowskiej 1945-1979 (Gorzów 1983), Sport w województwie gorzowskim 1975-90 (Gorzów 1993), Zarys historii sportu w Gorzowie Wlkp. 1945-1997 (Gorzów 1998), Zarys historii sportu w Polsce 1867-1996 (Gorzów 1999).

W l. 1979-1989 był członkiem Prezydium Międzynarodowego Komitetu Historii Sportu i Wychowania Fizycznego [ICOSH], od 1989 – współzałożycielem i członkiem Rady Międzynarodowego Stowarzyszenia Historii Wychowania Fizycznego i Sportu [ISHPES], od 1999 – członkiem honorowym Europejskiego Komitetu Historii Sportu [CESH], w 1993 założył Sekcję Historii Polskiego Towarzystwa Naukowego Kultury Fizycznej i był jej przewodniczącym, od 2007 – przewodniczący honorowy.

Mało kto jednak pamięta, że to właśnie z inicjatywy prodziekana Woltmanna już 25 lutego 1972 r. powstał środowiskowy Klub Uczelniany AZS WSWF, który po kilkukrotnych przekształceniach działa do dziś. Przez jedna kadencję (1974-1978) był też radnym MRN w Gorzowie.

Odznaczony był m.in. Krzyżem Oficerskim OOP, złotą odznaką „Zasłużony działacz kultury fizycznej”, w 1983 r. wyróżniony został tytułem „Zasłużonego nauczyciela PRL”. Dodajmy też, iż żoną Ireną z d. Karaszewska, którą poślubił jeszcze w Szczecinku, obchodził w 2008 r. złote gody.

Zmarł 3 października w Poznaniu po ciężkiej chorobie, pochowany zostanie w środę, 9 października o godz. 12.30 na cmentarzu komunalnym w Gorzowie.

Jerzy Zysnarski

Fot. K. Ligocki