Palmy, palemki, czyli zaczyna się Wielki Tydzień

2016-03-19, Mija dzień

W kościołach całego kraju kapłani poświęcą w niedzielę palmy. To najbardziej widomy znak, że zaczyna się Wielki Tydzień, czyli przygotowania do Wielkiej Nocy.

Palmy kapłani święcić będą na każdej mszy. Natomiast w gorzowskiej katedrze o 10.30 oraz o 12.00 święcenie odbędzie się na zewnątrz przy „Bramie Miłosierdzia”. A następnie wierni przejdą w procesji do wnętrza katedry na mszę świętą Niedzieli Palmowej.

Cały chrześcijański świat

Niedziela Palmowa jest przygotowaniem do świąt Wielkiej Nocy, najważniejszego święta chrześcijańskiego świata. Katolicy i ewangelicy obchodzą je zgodnie z kalendarzem gregoriańskim obowiązującym obecnie na całym świecie. Natomiast wierni obrządków wschodnich, jak prawosławni czy grekokatolicy świętują zgodnie z kalendarzem juliańskim, czyli oni swoją Niedzielę Palmową obchodzić będą 24 kwietnia, bowiem Wielkanoc tamtego obrządku wypada 1 maja.

Święcenie palm to tradycja Kościoła katolickiego oraz Kościołów obrządku wschodniego. Ewangelicy tego nie robią. Zdarza się w niektórych kościołach luterańskich, że tego dnia podczas nabożeństwa na ołtarzu stawia się małe palemki lub liście palmowe.

Na pamięć Chrystusa

Tradycja Niedzieli Palmowej obchodzona jest na pamięć wjazdu Chrystusa do Jerozolim. Jezus jechał na osiołku, a witający go ludzie rzucali pod kopyta osiołka właśnie liście palmy jako zapowiedź przyszłego męczeństwa Zbawiciela.

Pierwsze znane zapisy mówiące o tym święcie pochodzą z dziennika pątniczki Egerii, a datowane są na lata 80. IV wieku. Z Jerozolimy procesja Niedzieli Palmowej rozprzestrzeniła się na kraje chrześcijańskiego Wschodu.

W Polsce Niedziela Palmowa obchodzi się od średniowiecza. Od 1986 roku zgodnie z wolą papieża Jana Pawła II, w Niedzielę Palmową obchodzony jest też Światowy Dzień Młodzieży.

Ludowa tradycja

W Gorzowie tradycja Niedzieli Palmowej ogranicza się do przyniesienia palemek do kościoła. Natomiast bogate tradycje są na terenach tradycyjnych krain geograficznych, jak Kurpie czy Małopolska. Właśnie na Kurpiach odbywają się coroczne konkursy na najdłuższą i najpiękniejszą palmę. Robione ręcznie palmy mają nawet po kilkadziesiąt metrów wysokości. Zrobione z wikliny, nie mogą zawierać żadnych metalowych części. Zdobione są baziami i kwiatami z bibuły. Poza Polską zwyczaj ten przetrwał w południowych Niemczech oraz Austrii.

Zanikającym już zwyczajem są Pucheroki, przebierańcy, odwiedzający domy rano w Niedzielę Palmową. Zwyczaj jest nadal żywy w niektórych wsiach podkrakowskich, m.in. w Bibicach, Zielonkach i Trojanowicach.

Na Wileńszczyźnie był zwyczaj stukania domowników po głowie przyniesioną do domu poświęconą palemką i powtarzania: „Palma bije, nie zabije. Za tydzień - Wielki Dzień. Za sześć noc – Wielkanoc”.

Do dziś wierzy się, że palma zatknięta za święty obrazek chroni dom przed nieszczęściami takimi jak uderzenie gromu lub kradzież.

Roch

Fot. Zdjęcie z wolnych zasobów wiki