Zmieniały się alfabety, ale biblioteki były zawsze

2016-10-28, Mija dzień

Wypożyczenie książek, dyskusje o nich, udostępnianie informacji, korzystanie z Internetu, udostępnianie sztuki… To niektóre z zadań współczesnych bibliotek.

- Biblioteki to takie małe centra kultury, a nie placówki w wydaniu XIX-wiecznym – mówił Edward Jaworski, dyrektor Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej. O tym, jak ma wyglądać książnica w XXI wieku opowiadał podczas specjalnego spotkania w bibliotece właśnie.

Biblioteki były, są i będą

Choć tematem były biblioteki współczesne, to Edward Jaworski przypomniał, że książnice towarzyszą człowiekowi, odkąd umie on cokolwiek w określony sposób zapisać. Przypomniał zresztą te największe, znane z historii, jak choćby biblioteka w Niniwie w Babilonii, Biblioteka Aleksandryjska z imponującym zbiorem liczącym 700 tys. zwojów, a podpalona ręką szaleńca, którego imienia nie powinno się wymieniać. - Zmieniały się alfabety, zmieniały się nośniki, ale biblioteki były zawsze – podkreślał Edward Jaworski.

Okazuje się, że jednak był w dziejach taki okres, kiedy zaprzestano gromadzenia pism w sposób systemowy. Przypadł on na czasy średniowiecza. Dopiero Arabowie w VIII wieku zaczęli tworzyć biblioteki we współczesnym znaczeniu. I od nich to poszło dalej – mówił dyrektor gorzowskiej książnicy.

- Nawet wynalazek Gutenberga nie zmienił za wiele w tej kwestii. Spowodował jedynie, że książki z wyrobów ekskluzywnych i drogich stały się bardziej dostępne - mówił Edward Jaworski.

Cyfra, ale i druk

Obecnie świat bibliotek zmienia coraz powszechniejsza cyfryzacja. No i bibliotekarze muszą się na to przygotować, przestawić myślenie, co wcale proste, jak się okazuje, nie jest. Oprócz więc tradycyjnych, papierowych książek, biblioteki zaczynają gromadzić wydawnictwa cyfrowe. – Poza tym zbieramy Dokumenty Życia Społecznego, czyli wszelaki ulotki, plakaty, druki ulotne, które są prawdziwą kopalnią wiedzy o naszych czasach – mówił Edward Jaworski.

Ale współczesna biblioteka to także galeria sztuki współczesnej czy regionalnej, to także centrum spędzania czasu przez dzieci, to również miejsce pracy naukowej. – Takie są wymagania współczesnych czasów, że te wszystkie funkcje biblioteki muszą wypełniać i wypełniają – zauważa dyrektor Jaworski.

Ten model działania przyszedł ze Skandynawii, gdzie najwcześniej zdano sobie sprawę z konieczności łączenia tych wszystkich funkcji. No i czas pokazał, że model skandynawski funkcjonuje w sposób znakomity w całej Europie.

Dyskusje o książce to podstawa

Od pewnego czasu w bibliotekach gorzowskich działają Dyskusyjne Kluby Książki. – Rozmowa o książce to podstawa zapobiegania wtórnemu analfabetyzmowi. W Szwecji jest tak, że każde dziecko ma za zadanie przeczytać określony fragment i zreferować go na lekcji. U nas jeszcze tego nie mamy, ale chyba trzeba będzie coś takiego wprowadzić, ponieważ badania czytelnictwa są zatrważające. Nie czyta nic 80 procent społeczeństwa – mówi Edward Jaworski i tłumaczy, że choć DKK na razie odwiedzają starsi wiekiem czytelnicy, to bibliotekarze nie tracą nadziei, że zaczną do nich zaglądać i młodsi.

- Biblioteki się cały czas zmieniają, bo zmienia się społeczeństwo i okoliczności, w jakich się żyje. Epoka pań w bamboszkach odeszła do historii już bardzo dawno temu – mówi Edward Jaworski.

I tłumaczy, że sukcesem w promowaniu czytelnictwa są zakupy nowości. – Nikt do nas nie przyjdzie po stare książki. Pokazują to badania. W tym roku mamy 100 tys. zł na zakupy nowości. Porównam to z taką Białołęką, nieco odległą dzielnicą Warszawy. Tam na 130 tys. Mieszkańców rocznie wydaje się 500-600 tys. zł na książki. Porównywalną politykę prowadzi też Białystok. My mamy to szczęście, że zasilają nas czytelnicy cegiełkami, darami i to głównie dzięki nim mamy stały dopływ książek – mówił dyrektor książnicy.

Renata Ochwat