Dać szansę na samodzielne życie po przejściach

2017-08-22, Mija dzień

Misją Oddziałów Rehabilitacji Ogólnej i Rehabilitacji Neurologicznej Wielospecjalistycznego Szpitala Wojewódzkiego w Gorzowie jest pomoc pacjentom w uzyskaniu podstawowej sprawności fizycznej.

Takiej, która po udarach mózgu, operacjach neurochirurgicznych, ortopedycznych (np. wymiana stawu biodrowego, kolanowego czy barkowego) czy chorym po amputacjach kończyn umożliwi w miarę samodzielne życie.

Gros pacjentów Oddziału to osoby po udarze mózgu. To trzecia przyczyna śmierci na świecie i jedna z głównych przyczyn niepełnosprawności. Jak rozpoznać udar? Zwykle towarzyszą mu: niedowład, porażenie mięśni twarzy, kończyn a także trudności w zrozumieniu słów i wypowiadaniu się; upośledzenie widzenia w jednym lub obu oczach; zaburzenia chodzenia z utratą równowagi i zawrotami głowy; silny ból głowy bez znanej przyczyny; zaburzenia świadomości aż do jej utraty. Do niedawna objawy udaru mózgu zwykle były rozpoznawane u osób starszych. Teraz coraz częściej choroba dotyka pacjentów w stosunkowo młodym wieku.

- Można to uznać za znak czasów. Żyjemy coraz szybciej, w większym stresie i wciąż zbyt mało aktywnie fizycznie – mówi Irena Sosińska-Małyszko – ordynator Oddziału Rehabilitacji Ogólnej i Rehabilitacji Neurologicznej Wielospecjalistycznego Szpitala Wojewódzkiego w Gorzowie i konsultant wojewódzki w dziedzinie rehabilitacji medycznej. Po udarze mózgu wielu pacjentów nie widzi dla siebie przyszłości. Ale leczenie na oddziale, a wraz z nim szybka i fachowa rehabilitacja jest jak gwarancja powrotu do normalnego życia. Nie wszystkim możemy pomóc przywrócić pełną sprawność, ale możemy zrobić wszystko, by poprawić jakość ich funkcjonowania na co dzień – dodaje.

Pacjenci ze schorzeniami neurologicznymi (głównie po udarach mózgu) są kwalifikowani do leczenia rehabilitacyjnego i znajdują miejsce na oddziale rehabilitacji. Leczenie polega tu na wykonywaniu zabiegów kinezyterapii, fizykoterapii, terapii neurologopedycznej, psychologicznej, a także terapii zajęciowej. Rehabilitacja polega też na nauce siadania, chodzenia i wszystkich czynności codziennych, jak mycie, jedzenie czy korzystanie z toalety. Podczas pobytu na oddziale specjaliści dobierają dla każdego pacjenta indywidualnie sprzęt ortopedyczny czy pomocniczy. Takie działanie ma przywrócić utracone funkcje lub jeśli nie jest to możliwe – wyrobić odpowiednie mechanizmy zastępcze tak, aby pacjent radził sobie z powstałą niepełnosprawnością. Nie mniej ważna jest rehabilitacja po zabiegach operacyjnych ortopedycznych i neurochirurgicznych. Właściwie prowadzona pozwala pacjentom powrócić do sprawności i pełnej aktywności fizycznej.

Wachlarz usług medycznych realizowanych przez Oddział Rehabilitacji jest szeroki. Pacjenci korzystają m.in. z krioterapii, hydroterapii, elektroterapii, leczniczego masażu, masaży wirowych i pola elektromagnetycznego, laseroterapii a pacjenci z przykurczami stawów mają do dyspozycji urządzenie o nazwie Artomot, które służy do terapii ciągłym ruchem biernym w stawie kolanowym i biodrowym. Ta terapia jest stosowana bezpośrednio po zabiegach operacyjnych stawów kolanowych (najczęściej po protezoplastyce, rekonstrukcji więzadeł krzyżowych i artroskopiach stawów kolanowych). Ponadto pacjenci mają do dyspozycji urządzenia pracujące na zasadzie biofeedbacku czyli analizowania sygnałów wysyłanych przez mózg do mięśni. Pacjent obserwując obraz na monitorze wykonuje czynności i polecenia wydawane przez komputer.

- Dla kogoś niewtajemniczonego to wygląda trochę jak gra. Czasem trzeba przy pomocy joysticka poprowadzić wirtualny samochód wyścigowy, czasem wyobrazić sobie, że jest się wioślarzem lub cyklistą. Chodzi o to, by pojazd, który widzimy na monitorze utrzymać w torze jazdy. Ale to się nie dzieje samo. To mózg wysyła informację do mięśni, jak poruszyć ręką, by pojazd ruszył. Bywa trudno, ale te ćwiczenia Pacjenci lubią – mówi dr Irena Sosińska – Małyszko.

Do tego typu ćwiczeń wykorzystuje się różne joysticki, w zależności od stopnia niedowładu. Można je wykonywać samą dłonią, można całą kończyną a także tylko przy użyciu stawu barkowego.

- W tej terapii ważna jest nie tylko siła uścisku, ale też kierunek wykonywanego ruchu i czas reakcji Pacjenta na informacje płynące z komputera – dodaje ordynator.

Oddział dysponuje też pracownią elektroterapii, a w niej urządzeniem do diatermii. To zabieg polegający na miejscowym nagrzewaniu tkanek pod wpływem silnego pola elektromagnetycznego powodując rozluźnienie mięśni i łagodzenie odczucia bólu. Użycie diatermii daje większą skuteczność w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów i po operacjach kręgosłupa.

- Ulubionym gabinetem pacjentów jest gabinet hydroterapii, w którym wykonuje się zabiegi przygotowujące Pacjentów do ćwiczeń. Po takim wstępie łatwiej się pracuje, a wysiłek mniej boli, bo stawy i mięśnie są rozluźnione – dodaje dr Małyszko.

Największą salą do rehabilitacji jest sala gimnastyczna. Jednym z jej elementów jest nowoczesny system podwieszania chorych ułatwiający ćwiczenia w obciążeniu. Pacjenci z uszkodzonym ośrodkowym układem nerwowym, uszkodzonym móżdżkiem lub problemami z równowagą i chodzeniem mogą korzystać z platform do ćwiczeń równoważnych.

- U nas pacjent przebywa do kilku tygodni. Po tym czasie zazwyczaj jest na tyle sprawny, że może być wypisany do domu i tam jest w stanie zadbać sam o siebie. Kiedy systematyczna i ciężka praca trwająca wiele tygodni nie daje efektów, pacjent nie odzyskuje utraconych funkcji, wymaga pomocy w czynnościach podstawowych proponujemy umieszczenie chorego w Zakładzie Opiekuńczym czy DPS-ie. O ile pacjent wypisywany jest do domu, to rodzinę chorego i jego opiekunów uczymy zasad pielęgnacji, jak posługiwać się wypisanym sprzętem pomocniczym , podpowiadamy jak dostosować łazienkę do potrzeb osób niepełnosprawnych – mówi Irena Sosińska - Małyszko.

Oddział Rehabilitacji to jedna z najlepszych tego typu placówek w regionie. Średnio na jednego pacjenta przypada jedna osoba z personelu. Oddział jest bazą szkoleniową dla studentów wydziału fizjoterapii AWF w Gorzowie Wlkp. Praktyki odbywają tu też studenci fizjoterapii z kilku uczelni z kraju. Oddział posiada akredytacje do prowadzenia specjalizacji z zakresu rehabilitacji medycznej dla lekarzy. Wyuczył już kilkunastu specjalistów.

Motto Oddziału Rehabilitacji Wielospecjalistycznego Szpitala Wojewódzkiego w Gorzowie brzmi: Cierpienie tworzy most porozumienia między ludźmi.

- Chcemy być przewodnikami naszych pacjentów po długiej i mozolnej drodze do odzyskania sprawności. Każdy najmniejszy samodzielny krok lub gest daje im niezwykłą radość, a my cieszymy się razem z nimi – mówi dr Irena Sosińska-Małyszko.

Agnieszka Wiśniewska