Tablica upamiętni landsberskich Żydów

2018-08-07, Mija dzień

Jeszcze w sierpniu zostanie wykonana i u zbiegu ulic Zaułek i Spichrzowa odsłonięta tablica pamiątkowa, mająca uczcić pamięć społeczności żydowskiej i istnienie w naszym mieście synagogi.

Tablica to efekt porozumienia; Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP zrzeka się w niej roszczeń wobec nieruchomości, na których przed II wojną światową znajdowały się synagoga oraz budynek domu gminnego (Zarządu Gminy Synagogalnej) w zamian za wniesienie – na koszt Miasta – tablicy upamiętniającej żydowskich mieszkańców Landsberga.

Synagoga została wybudowana w 1854 roku i całkowicie spalona podczas tzw. Nocy Kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 roku. Obecnie stoi tam budynek wielorodzinny zarządzany przez Spółdzielnię Mieszkaniową „Włókno".

Oto, uzgodniona przez ZGWŻ i przedstawicieli Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, treść tablicy:

Pamięci żydowskich mieszkańców Landsberga

Żydzi mieszkali w Landsbergu od XIV w. przyczyniając się do rozwoju miasta.

W Landsbergu znajdowała się synagoga oraz dom gminny tzw. kahał.

Synagoga wybudowana w 1854 r. została spalona podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 r. przez niemieckie nazistowskie bojówki.

Po 1942 r. ostatni landsberscy Żydzi zostali deportowani przez Niemców do gett i obozów zagłady. Przeżyli tylko nieliczni.

Pamięć o nich jest błogosławieństwem.

Na tablicy zostanie umieszczony herb Gorzowa Wielkopolskiego oraz rok (w dwóch kalendarzach) jej odsłonięcia – 2018 i 5778. Pożar w 1938 roku landsberskiej synagogi opisała Christa Wolff w powieści Wzorce dzieciństwa (Kindheitsmuster).

Dariusz Wieczorek

Wydział Promocji i Informacji