Pamięci żołnierzy 12 Kołobrzeskiego Pułku Piechoty

2018-10-12, Mija dzień

Pomnik dla uczczenia pamięci bohaterów i poświęcony tradycjom bojowym 12 Pułku Piechoty powstał 55 lat temu. Został zbudowany i odsłonięty w ramach obchodów 20-lecia Ludowego Wojska Polskiego 12 października 1963 r. na terenie koszar 12 Kołobrzeskiego Pułku Piechoty przy ul. Myśliborskiej.

W 1995 obelisk został zmodernizowany, a w 2000 częściowo zdemontowany, zaś jego tablice trafiły do muzeum w Drzonowie. 18.03.2003 ponownie odsłonięto zrekonstruowany pomnik.

Cokół ówczesnego pomnika zwieńczył orzeł nawiązujący do wizerunku orła piastowskiego. Na ścianie przedniej pomnika umieszczona była żeliwna tablica z napisem „1943-1963, Wieczna chwała żołnierzom bohaterom 12 Kołobrzeskiego Pułku Piechoty poległym w walce z najeźdźcą hitlerowskim o wolność naszej ojczyzny. Na owej tablicy znalazł się jeden zasadniczy błąd. Pomieszano tradycję LWP z tradycją Pułku stąd na tablicy znajduje się rok 1943 i nie jest on związany z datą sformowania jednostki. Od tego czasu pomnik stał się miejscem uroczystości na okoliczność święta jednostki.

W ramach obchodów 50-lecia bitwy o Kołobrzeg, do której pułk nawiązywał datą (18 marca), wśród kadry pułku powstała inicjatywa odrestaurowania pomnika. Uporządkowano wówczas otoczenie pomnika, a żołnierze ufundowali nową tablicę i orła według projektu mjr. Mirosława Pokorskiego.

Nowy orzeł wykonany był w metalu i wzorowany na orle używanym w 1 Armii Wojska Polskiego. Tablica, którą wówczas odsłonięto wykonana została z płyty kamiennej z napisem: „Wał Pomorski 3.02-7.03.1945 r., Kołobrzeg 12.03-18.03.1945 r., na środku: wizerunek Krzyża Virtuti Militari V klasy oraz napis: „Żołnierzom 12 Kołobrzeskiego Pułku Piechoty poległym na polu chwały. Cześć ich pamięci, 18 marca 1995 r.” Tablicę tą umieszczono na ścianie przedniej pomnika, a starą żeliwną po prawej.

Po rozformowaniu w 1998 r. 4 Gorzowskiej Brygady Zmechanizowanej, która kontynuowała tradycję 12 Kołobrzeskiego Pułku otoczenie pomnika uległo zaniedbaniu a symbole - orzeł i 2 tablice zaginęły.

W 2003 r. byli żołnierze Pułku i Brygady zrzeszeni w ówczesnym Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, Koło nr 2 im. gen. Stefana Orlińskiego z Gorzowa postanowili odrestaurować pomnik. Z pomocą przyszedł im mjr Mirosław Pokorski, który zaprojektował nową tablicę pamiątkową, która wzorowana była na tej z 1995 r. Uroczystego odsłonięcia pomnika i nowej tablicy nastąpiło 18 marca 2003 r. z udziałem Kompani Honorowej 15 Wielkopolskiej Brygady Kawalerii Pancernej z Wędrzyna.

Kolejny okres rewitalizacji pomnika, jako miejsca pamięci to lata 2013 i 2014 r. W 69 rocznicę sformowania Pułku byli żołnierze postanowili przy pomniku ponownie odsłonić płytę pamiątkową ufundowaną 12 grudnia 2002 r. przez Radę Miasta Gorzowa. Owa płyta od tego czasu wisiała na budynku koszarowym 1 Batalionu Piechoty. Ponownego odsłonięcia, lecz w nowym miejscu dokonał ostatni dowódca 12 Kołobrzeskiego Pułku Zmechanizowanego i późniejszej 4 Gorzowskiej Brygady Zmechanizowanej im. Piotra Szembeka.

2013 r. to czas poszukiwań zaginionych historycznych płyt. Dzięki staraniom kpr. Marcina Kamińskiego płyty odnalazły się w Lubuskim Muzeum Wojskowym w Drzonowie, gdzie wisiały na elewacji budynku. Dzięki uprzejmości Dyrektora Muzeum Piotra Dziedzica i Lubuskiego Konserwatora Zabytków Barbary Bielnic-Kopeć płyty zostały nieodpłatnie przekazane z przeznaczeniem ponownego zainstalowania na pomniku. W tym celu, aby przygotować „miejsce pamięci” do przywrócenia jego pierwotnego wyglądu z przed 1963 r., wycięto drzewa zasłaniające pomnik. Wtedy to zrodził się również pomysł na przyszłe lata, aby przy pomniku postawić działo dywizyjne D-44, w które niegdyś jednostka była wyposażona.

Okazją do zaprezentowania włożonej pracy w odtworzenie pomnika była 70- rocznica sformowania 12 Kołobrzeskiego Pułku i 4 Dywizji Piechoty. Wówczas w obecności Kompanii Honorowej 35 Skwierzyńskiego Dywizjonu Rakietowego Obrony Powietrznej, dowódców jednostek współpracujących ze Związkiem, byłych żołnierzy oraz szkół ponownie odsłonięto 2 historyczne tablice. Odsłonięcia dokonali: świętej pamięci chor. Ludwik Fedorowicz - były żołnierz 12 Kołobrzeskiego Pułku Piechoty oraz mjr Mirosław Pokorski - były oficer 4 Gorzowskiej Brygady Zmechanizowanej.

Stanisław Miklaszewski

Marcin Kamiński