86 urodziny Edwarda Dębickiego

2021-03-04, Mija dzień

Honorowy obywatel Gorzowa, Edward Dębicki, 4 marca świętuje 86. urodziny. Życzenia długich lat życia w zdrowiu oraz realizacji kolejnych pomysłów artystycznych poecie, akordeoniście, autorowi i kompozytorowi, ale przede wszystkim ambasadorowi romskiej kultury składają prezydent miasta Jacek Wójcicki i pracownicy Urzędu Miasta.

Edward Dębicki (właściwie Krzyżanowski) od 2007 roku Honorowy Obywatel Miasta Gorzowa Wielkopolskiego. Poeta i kompozytor cygański, muzyk, założyciel zespołu Terno. Organizator Międzynarodowych Spotkań Zespołów Cygańskich Romane Dyvesa. Honorowy Obywatel Województwa Lubuskiego (2012) i Lubuszanin XX Wieku. Laureat Nagrody Kulturalnej Marszałka Województwa Lubuskiego (2013) i Motyla - Nagrody Kulturalnej Prezydenta Miasta Gorzowa Wielkopolskiego (2005).

Urodzony w Kałuszu (wówczas woj. stanisławowskie), od 1953 roku osiadły w Gorzowie Wlkp. Spokrewniony z rodami Korzeniowskich i Wajsów, z którego wywodziła się również największa cygańska poetka Papusza. Absolwent szkoły muzycznej w Gorzowie, klasy akordeonu (1953). W 1955 roku założył cygański zespół Kham, który po kilku miesiącach przemianował na Terno i który zyskał światowy rozgłos. Laureat ogólnopolskich konkursów akordeonowych. Członek ZAiKS i ZAKR. Autor widowisk muzycznych i scenariuszy filmowych.

Napisał ponad 200 pieśni cygańskich. Komponował również dla innych wykonawców, jak: cygańska piosenkarka Randia, Edyta Geppert, Anna German i Sława Przybylska. W 1993 roku wydał tomik poezji Pod gołym niebem, a w 2004 roku książkę Ptak umarłych, która opowiada tragedię rodzin cygańskich na Wołyniu podczas II wojny światowej.

W 1995 roku utworzył Stowarzyszenie Twórców i Przyjaciół Kultury Cygańskiej im. Papuszy. W 1984 roku napisał muzykę do dokumentalnego filmu Cygańskie pieśni Papuszy (reż. Grzegorz Dubowski), a w 1997 roku był konsultantem ds. cyganów w filmie Farba (reż. Michał Rosa), w którym też zagrał (rola Viktora). W kwietniu 2012 roku ukazała się jego kolejna książka Wczorajszy ogień, będąca kontynuacją powieści Ptak umarłych. Jeden z pomysłodawców i inicjatorów Wigilii Narodów, organizowanej w Gorzowie od 2007 roku.

W kwietniu 2012 roku jako pierwszy Lubuszanin otrzymał Złoty Medal Zasłużony dla Kultury Gloria Artis, który jest najwyższym odznaczeniem za zasługi dla kultury. W 2016 roku został uhonorowany prestiżową nagrodą Świadek Historii, przyznawaną przez Instytut Pamięci Narodowej osobom, które w sposób szczególny przyczyniają się do upamiętniania i popularyzacji najnowszej historii Polski. O jego życiu i twórczości powstał godzinny film dokumentalny pt. „Choć raz zobacz, jak się kręcą tylne koła wozu. Edward Dębicki”, zrealizowany przez Piotra Wójcika (2013). Od 2018 roku Edward Dębicki jest uczestnikiem kampanii promocyjnej GORZÓW # Stąd Jestem.

Źródło: Multimedialna encyklopedia Gorzowa Wlkp.

Wydział Promocji i Informacji

Fot. Jan Wojtanowski