Ocalić od zapomnienia dla naszych dzieci i wnuków

2021-07-08, Mija dzień

Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego w Gorzowie przekazało nam okolicznościowy list oraz apel z okazji 70-lecia uruchomienia Stilonu. Oto treść:

Fot. archiwum

Szanowni Stilonowcy, Szanowni Gorzowianie...

70 lat temu, 7 lipca 1951 , z udziałem Premiera Józefa Cyrankiewicza zainaugurowana została przemysłowa produkcja jedwabiu włókienniczego z Poliamidu 6 w Stilonie. Uwieńczone zostały wieloletnie, heroiczne wysiłki pionierów Stilonu, którzy od roku 1945 z ruin i zgliszcz powojennych odbudowali fabrykę. W następnych dekadach Stilon został rozbudowany do rozmiarów wielkiego kombinatu jednego z największych w Polsce. W szczytowym okresie wytwarzał około 70 tysięcy ton rocznie wyrobów poliamidowych, pracowało w kombinacie 10 tysięcy pracowników. Wyroby sprzedawane były na rynki krajowe i zagraniczne.

Profil produkcji był bardzo zróżnicowany - jedwab włókienniczy, wysokowytrzymały kord oponowy, jedwab dywanowy, włókna cięte, jedwab techniczny, żyłki wędkarskie i galanteryjne, granulaty konstrukcyjne, ale także folie podłożowe z trójoctanu celulozy, materiały magnetyczne- taśmy magnetyczne, taśmy magnetyczne kasetowe , kasety video, dyskietki magnetyczne, ale także naciągi do rakiet tenisowych z Poliamidu 6.

Stilon rozbudował ogromną bazę socjalną dla pracowników - przychodnię zdrowotną, masowe budownictwo mieszkaniowe,żłobki, przedszkola,hotele pracownicze, stołówki pracownicze, biblioteki, domy kultury, obiekty sportowe, ośrodki wypoczynkowe i wczasowe.

Wychodziła gazeta zakładowa "Stilon Gorzowski", działała profesjonalna zakładowa rozgłośnia radiowa. Utworzono nowoczesne Centrum Promocji i muzeum zakładowe. Rozwinęło się życie społeczne i integracyjne załogi- klub sportowy, organizacje młodzieżowe, TKKF, PTTK ,Klub Techniki i Racjonalizacji, ogrody działkowe inne formy zbiorowej aktywności.

Wraz z rozwojem Stilonu - rozwijał się i bogacił Gorzów - stał się silnym ośrodkiem przemysłowym- wielkie zakłady Zakłady Mechaniczne 'Ursus", ZPJ "Silwana", Stolbud, Gomad, przedsiębiorstwa budowlane i wiele innych.

Wiele z inwestycji służących także mieszkańcom miasta i załodze powstało przy współudziale kapitału Stilonu - hala sportowa, Park Kopernika, lodowisko, trasy tramwajowe, osiedla mieszkamiowe, dom kultury, stadion sportowy, oczyszczalnia ścieków i wiele innych.

Stilon rozwinął silne własne zaplecze naukowo - badawcze i doświadczalne. Szacuje się, że w latach 1951 do 1998 przez Stilon przebiegły drogi zawodowe około 40 tysięcy ludzi.

Dzisiaj po burzliwych latach przemian gospodarczo-politycznych w Polsce na terenach i dawnym majątku Stilonu pozostała Strefa Przemysłowa Stilon - na której działa kilkadziesiąt podmiotów gospodarczych, w tym będących własnością kapitału zagranicznego. Działają Zakłady Mechaniczne MESTIL - sukcesor dawnego Wydziału Mechanicznego Stilonu - z kapitałem całkowicie polskim. Logo i markę Stilonu w zakresie wytwarzania jedwabiu włókienniczego przejęła od roku 2008 spółka "Martis- Stilon"- funkcjonuje obecnie w mniejszej skali, niż dawne ZWCh "Stilon" S.A.

Dzisiejsza rocznica skłania nas do przypomnienia dawnym i obecnym pracownikom Stilonu, członkom ich rodzin oraz społeczeństwu miasta Gorzowa i regionu o historii, epopei społeczno - gospodarczej rozwoju i schyłku wielkiego kombinatu.

OCALIĆ OD ZAPOMNIENIA - także dla naszych dzieci i wnuków.

Dorobek budowniczych i pracowników Stilonu, którzy swą ciężką pracą rozwijali nasze wspólne losy , nasz dom, nasze miejsce na Ziemi - niech pozostanie w naszych sercach i pamięci trwały, bo to dorobek pokoleniowy.

Mijają lata - odeszło na zawsze wielu pionierów i weteranów Stilonu.

Pochylmy się z czcią nad ich mogiłami - i ZACHOWAJMY PAMIĘĆ o Nich, ich postaciach i dorobku.

APEL.

- Zwracamy się do Wszystkich, którym leży na sercu historia, tradycja i dziedzictwo Stilonu - o wsparcie wszelkich inicjatyw upamiętnienia rocznicy Stilonu,

- zwracamy się do Wspólnoty Stilon - obecnych i byłych pracowników, ich rodzin oraz młodszego pokolenia ich następców o wsparcie upamiętnienia rocznicy,

- zwracamy się do Stowarzyszeń Naukowo - Technicznych NOT, środowiska działaczy sportowych, ludzi kultury artystycznej, Oddziału PTTK Stilon, Związków Zawodowych, Stowarzyszenia "Pokolenia" - o pomoc w upamiętnieniu rocznicy,

- zwracamy się do środowisk gospodarczych, biznesowych, a także sukcesorów Stilonu działających w Strefie Ekonomicznej Stilon, do Lubuskiej Organizacji Pracodawców - o pomoc i wsparcie,

- zwracamy się do władz administracyjnych i samorządowych miasta Gorzowa i Regionu Lubuskiego o przychylne wsparcie wszelkich inicjatyw upamiętniających Stilon.

Dziękujemy osobom i instytucjom, które już podjęły szereg inicjatyw dla upamiętnienia rocznicy Stilonu i Gorzowskiego Ośrodka Przemysłowego:

- Lubuskiej Organizacji Pracodawców i redaktorowi Józefowi Finsterowi za przyznanie dorobkowi Stilonu poczesnego miejsca w monografii ,,Gorzów - z dziejów gospodarczych miasta i regionu", wydanej w roku 2020,

- Januszowi Gramzie , dyrektorowi naczelnemu Stilonu w latach 1986 - 2003 za zainspirowanie i wspomożenie inicjatyw upamiętnienia rocznicy,

- Waldemarowi Strychaninowi, byłemu wieloletniemu pracownikowi Stilonu za to, że w obszarze należących do niego zabudowań przy ul.Walczaka zadbał o podkreślenie symboli Stilonu w postaci uruchomienia nieczynnego od lat zegara na dawnej wieży zakładowej straży pożarnej oraz umieszczenia plansz upamiętniających 70-lecie Stilonu przy dawnej bramie od ul. Walczaka,

- redaktorom stron internetowych www.echogorzowa.pl oraz www.gorzow24.pl za zamieszczenie okolicznościowych publikacji

Andrzej Erdmann