Legionella w szpitalu. Co robi szpital?

2014-03-24, Mija dzień

W związku z zanieczyszczeniem sieci wodociągowej wody ciepłej bakteriami Legionella Wielospecjalistyczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie złożył szczegółowe wyjaśnienia i informacje Wojewódzkiemu Inspektorowi Sanitarnemu o działaniach, wykonywanych i planowanych do wykonania w szpitalu w związku ze stwierdzonym skażeniem.

Oto te wyjaśnienia i informacje:

Szanowna Pani Dr Dorota Konaszczuk Gorzów Wlkp., 21.03.2014 r.

Lubuski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny

w Gorzowie Wielkopolskim

ul. Mickiewicza 12b,66-400 Gorzów Wlkp.

Szanowna Pani Inspektor,

Wielospecjalistyczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim Sp. z o.o. w odpowiedzi na pismo NS –HK.0444.30.2014.MM2 z dnia 19 marca 2014 roku, w sprawie stwierdzonego skażenia mikrobiologicznego sieci wody ciepłej bakterią Legionella sp., uprzejmie informuje o działaniach, wykonywanych i planowanych do wykonania w Szpitalu w związku ze sprawą.

Dnia 24 lutego 2014r. WSzW w Gorzowie Wlkp. Sp. z o.o. otrzymał informację od Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gorzowie Wlkp. o wyniku standardowej kontroli jakości wody, prowadzonej w Szpitalu w dniu 12 lutego 2014r. . W próbkach pobranych z instalacji wody ciepłej stwierdzono występowanie bakterii Legionella sp. w mianie przekraczającym wartości wskazywane w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. nr 61, poz. 417 z późn. zm.). W piśmie z dnia 24 lutego 2014r. HK – 530-31/3/14 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gorzowie Wlkp. zobowiązał WSzW w Gorzowie Wlkp. do wdrożenia procedury postępowania, określonej w załączniku nr 7 do powyższego rozporządzenia Ministra Zdrowia, polegającej m.in. na znalezieniu przyczyny obecności pałeczek Legionella sp. poprzez dokonanie przeglądu technicznego sieci i sprawdzanie temperatury wody oraz podjęcia działań zmierzających do redukcji liczby bakterii, w tym dezynfekcji.

Ponieważ skażenie mikrobiologiczne wody pałeczkami Legionella sp. powoduje realne zagrożenie zakażeniem ludzi, Szpital niezwłocznie po uzyskaniu informacji o występowaniu bakterii w instalacji wody ciepłej wszczął działania mające na celu ograniczenie występowania tych drobnoustrojów, a następnie ich wyeliminowanie i późniejsze zapobieganie ich namnażaniu. Obszar tych działań obejmował rozwiązania techniczne, procesy czyszczenia i dezynfekcji. Działania te polegały na:

Przygotowaniu i wdrożeniu procedury postępowania zapobiegającego namnażaniu się pałeczek Legionella w instalacjach wodociągowych i urządzeniach wytwarzających aerozol wodno-powietrzny (..). Potwierdzenie wykonania zalecenia Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego przesłano faksem wraz z procedurą dnia 07.03.2014r. (…).
Wyłączeniu z użytkowania łazienek do kąpieli pod prysznicem w miejscach, gdzie stwierdzono przekroczenie wartości dopuszczalnych norm bakterii Legionella, co było trzykrotnie kontrolowane przez pracowników Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gorzowie Wlkp. (…). W kontrolach działania Szpitala oceniano jako prawidłowe, w jednym przypadku stwierdzono nieprawidłowość, która została natychmiast usunięta, zaś osoba winna została ukarana mandatem.
Dokonaniu przeglądu technicznego sieci wodociągowej i sprawdzaniu temperatury wody zimnej i ciepłej w punktach czerpalnych (…).
Przeprowadzeniu przez Szpital szczegółowego przeglądu technicznego ciepłej wody, a także płukaniu zasobników i wymienników ciepłej wody. Informacje na powyższy temat przekazano Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu w Gorzowie Wlkp. pismem z dnia 25.02.2014r. (…).
Sprawdzaniu 2 razy dziennie temperatury ciepłej i zimnej wody w oddziałach, w których stwierdzono przekroczenie norm bakterii Legionella (…).
Demontażu i dezynfekcji chemicznej końcówek pryszniców, perlatorów z miejsc, gdzie stwierdzono przekroczenie wartości norm bakterii Legionella, co było trzykrotnie kontrolowane przez pracowników Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gorzowie Wlkp. (…). W kontrolach działania Szpitala oceniano jako prawidłowe.
W oddziałach, gdzie przebywają pacjenci z obniżoną odpornością przeprowadzeniu dezynfekcji wszystkich końcówek pryszniców i perlatorów oraz baterii kranowych po ich uprzednim demontażu.
Umieszczeniu informacji dla pacjentów zalecających skrócenie czasu kąpieli pod prysznicem.
Wyłączeniu z eksploatacji wanny porodowej z hydromasażem w Sali porodowej Bloku Porodowego.
Przeprowadzeniu dezynfekcji termicznej przez przegrzewanie wody w instalacji sieci wodociągowej przez 4 dni w godzinach nocnych. W tym czasie personel na oddziałach miał obowiązek spuszczania wody min. przez 10 minut. Przeprowadzanie dezynfekcji termicznej jest dokumentowane w zeszycie kontroli temperatury zimnej i ciepłej wody (…).

Pobraniu wody do kontrolnych badań mikrobiologicznych (pobór zlecono pracownikom Państwowej Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gorzowie Wlkp.

Po przeprowadzonych działaniach dnia 4 marca 2014r., w ramach kontroli wewnętrznej pobrano próbki ciepłej wody z instalacji wewnętrznej sieci. 17 marca 2014r. WSzW sp. z o.o. otrzymał wyniki wskazujące na ograniczenie ilości bakterii Legionela sp. w instalacji wody ciepłej, jednakże wartości w części badanych miejsc nadal przekraczały normy. Dotyczyło to również miejsc w Oddziale Onkologii Klinicznej z Pododdziałem Dziennej Chemioterapii, Oddziale Hematologii i Chorób Rozrostowych Układu Krwiotwórczego, Oddziału Reumatologii i Chorób Płuc, gdzie bakterii Legionella sp. w ogóle nie powinno być, gdyż przebywają tam pacjenci z obniżoną odpornością.

Dnia 18 marca 2014r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w decyzjach (…) zobowiązał WSzW Sp. z o.o. do zrealizowania działań naprawczych zgodnie z procedurą postępowania określoną w Załączniku nr 7 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (...) oraz zakazał użytkowania natrysków, w których stwierdzono skażenie sieci ciepłej wody bakteriami Legionella sp. (wykonalność natychmiastowa). Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny zobowiązał również Szpital do poinformowania go o podjętych, prowadzonych i zakończonych działaniach naprawczych do dnia 21.03.201r..

Po otrzymaniu informacji 17 marca 2014r. Zarząd WSzW Sp. z o.o. podjął decyzję o intensyfikacji działań zmierzających do eradykacji pałeczek Legionella sp.. Działania polegały na:

Kontynuacji czynności wskazanych powyżej w punktach 1 – 11.
Podjęciu po raz kolejny serii przegrzań instalacji wody ciepłej oraz dezynfekcji chemicznej – zgodnie z obowiązującą procedurą, pod specjalnym nadzorem jej wykonania. W tym celu przeprowadzono kolejne spotkania robocze z kierownikami oddziałów lub pielęgniarkami oddziałowymi (...). Przekazano również informację na oddziały szpitalne o planowanych działaniach z zaleceniem dokumentowania wykonywanych czynności (…). Przebieg procedury był nadzorowanych w ciągu jednej nocy przez Kierownika ds. Pielęgniarstwa i Kierownika Działu Sanitarno-Epidemiologicznego WSzW Sp. z o.o. (…), a w kolejnej nocy – po specjalnej odprawie dnia 19.03.2014r. w każdym oddziale przez pielęgniarki oddziałowe, z czego sporządzono odpowiednie protokoły (…). Działania te były również na bieżąco kontrolowane przez pracowników Państwowej Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gorzowie Wlkp., oceniano je jako prawidłowe (…).
Zamówieniu generatora dwutlenku chloru, który zostanie włączony do instalacji wody ciepłej i będzie dokonywał jej stałej chemicznej dezynfekcji – jest to dodatkowe działanie ponad zakres obowiązku nakładanego na Szpital przez rozporządzenie Ministra Zdrowia. Urządzenie będzie dostarczone do Szpitala 24 lub 25 marca 2014r. (…).
Zwróceniu się do Państwowej Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gorzowie Wlkp. w dniu 18.03.2014r. o ocenę prawidłowości instalacji tego urządzenia (…). Szpital nie otrzymał jeszcze informacji zwrotnej.
Sprawdzeniu, że w Szpitalu nie występowały przypadki zakażenia pacjentów bakterią Legionella sp., co było także potwierdzone kontrolami Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gorzowie Wlkp. (...)
Zaleceniu wdrożenia profilaktyki antybiotykowej w oddziałach, gdzie przebywają pacjenci o obniżonej odporności (…).

Podjęte działania w części nadrabiają braki formalne, wynikające z faktu, że Szpital Wojewódzki w Gorzowie Wlkp. nigdy nie posiadał systemu zarządzania jakością, zatem istniały braki sformalizowanych procedur, konkretyzujących działania pracowników w poszczególnych zakresach i jednoznacznie przypisujących odpowiedzialność za kolejne czynności w procesie określonym osobom. System zarządzania jakością zgodny ze standardem ISO dla WSzW Sp. z o.o. jest w trakcie przygotowania – prace powinny zakończyć się certyfikacją pod koniec pierwszego półrocza 2014r. Nie oznacza to jednak, że wcześniej nie stosowano działań profilaktycznych i interwencyjnych, także w zakresie dbałości o jakość wody – jednak nie odbywało się to w ramach zintegrowanego systemu, zaś odpowiedzialność za działania ponosili odpowiedni kierownicy średniego szczebla na podstawie zakresów czynności, będących załącznikiem umów pracę. Podobnie, w 2008 roku i w 2009 roku, gdy doszło do skażenia wody w instalacji sieci wody ciepłej w zespole przy ulicy Walczaka 42 bakteriami Legionella sp., w protokołach kontroli Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego nie pojawiły się zalecenia wdrożenia sformalizowanych procedur zapobiegania namnażaniu się pałeczek Legionella sp. w sieci wodociągowej Szpitala (…) – zalecenie takie pojawiło się po raz pierwszy w protokole kontroli PSS-E z dnia 25.02.2014r..

Chcę zapewnić, że Zarząd Wielospecjalistycznego Szpitala Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Sp. z o.o. dokłada wszelkich starań, aby doprowadzić stan wody ciepłej, użytkowanej w Szpitalu, do parametrów przewidzianych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (...). O trudnościach, które czasami towarzyszą takim działaniom, świadczą przykłady wielu szpitali w Polsce, zwłaszcza dużych, o skomplikowanych technicznie sieciach wodociągowych i grzewczych. Tym bardziej Zarząd Spółki docenia wszelką pomoc w tym zadaniu, a w szczególności pomoc ekspercką pracowników stacji sanitarno-epidemiologicznych (Powiatowej w Gorzowie Wlkp. i Wojewódzkiej w Gorzowie Wlkp.) i jest otwarty na dalsze niestandardowe zalecenia w zakresie eradykacji Legionella sp.

Z wyrazami szacunku,

Piotr Dębicki

Prezes Zarządu WSzW Sp. z o.o.