2014-01-30, Kalendarium
1945 r. – oddziały sowieckie zajęły Gorzów; godz. 2-3.00 – zarządzono ewakuację miasta; godz. 3.30 – sowieckie czołgi zaskoczyły mieszkańców Różanek; od godzin rannych – przy temperaturze ok. minus 10 st. trwał exodus mieszkańców i władz transportem kołowym i kolejowym; godz. 15.20 — sowieckie wozy pancerne przejechały przez Marwice; komendant obrony Landsberga, nie wykonawszy rozkazów, wycofał się do Kostrzyna; godz. 16-18 – wycofujące się oddziały niemieckie wysadziły oba mosty na Warcie, przerwana została ostatnia linia tramwajowa Grobla - Dworzec, Zamoście zostało pozbawione energii i gazu; godz. 21-22 – ostatnie pododdziały niemieckie wycofały się z Górczyna przez ul. Matejki do koszar przy ul. Myśliborskiej; godz. 22.00 – w okolicy mostu na Kanale Ulgi landsberscy volkssturmiści ostrzelali batalion Volkssturmu wracający z Borka, zginęło 17 żołnierzy; ok. 23.00 – pierwsze oddziały sowieckie dotarły do śródmieścia; godz. 0.30 – ostatnie oddziały niemieckie pod dowództwem Waltera Neumanna opuściły koszary przy ul. Myśliborskiej udając się przez Małyszyn do Nowin; wg niektórych świadków, pierwsze czołgi zwiadowcze wkroczyły do miasta 30 stycznia od strony obecnej ul. Konstytucji 3 Maja, stąd jej powojenna nazwa Armii Czerwonej, ok. godz. 20 trzy czołgi miały przejechać ulicą Sikorskiego i koło białego kościoła skręcić na Różanki; miasto zajęte zostało przez pododdziały 32 korpusu piechoty 5 Armii Uderzeniowej, jej dowódcą był gen. płk. Nikołaja Erastowicza Bierzarina (1904-45), później pierwsze komendant wojenny Berlina, dowódca korpusu, gen. D. S. Żerebin, dysponował dwiema dywizjami: 295 DP i 416 DP, nazajutrz 416 DP została przerzucona przez Wartę w pobliżu Gorzowa i rano nawiązała walkę z przeciwnikiem w rejonie Rudnicy i Wałdowic, które zostały zniszczone, natomiast 295 DP posuwała się przez miasto na Kostrzyn, podpalając domy po drodze.
1946 r. – rocznica zajęcia miasta była dniem wolnym od pracy; program obchodów obejmował uroczystą mszę św. w katedrze, odsłonięcie pomnika na cmentarzu sowieckim przy ul. Chrobrego, defiladę jednostek wojskowych, milicji, delegacji partyjnych związkowych, szkolnych, odsłonięcie tablicy pamiątkowej na gmachu Zarządu Miasta i akademię w Teatrze Miejskim; otwarty wówczas cmentarz to tzw. ,,kwadrat’’, czyli dawny Moltkeplatz, zwany tuż po wojnie Placem Poległych, a potocznie „parkiem sztywnych”, oficjalnie Plac Nieznanego Żołnierza, cmentarz ten ekshumowano ok. 1952 r., Pomnik Wdzięczności, wzniesiony z cegły, w postaci ostrosłupa zwieńczonego gwiazdą, stał do 1978 r. Znajdował się na rosyjskojęzyczny napis: Wiecznaja sława gierojom pawszim w bojach za niezawismost’ naszej Rodiny, z kolei zachowana do dziś napis na gmachu ratusza głosi: Polakom ku wiecznej pamięci w pierwszą rocznicę oswobodzenia Gorzowa spod wiekowego jarzma germańskiego przez Wojsko Polskie i Armię Czerwoną wmurowano tę tablicę z głęboką wiarą wiecznego bytowania na Ziemi Lubuskiej. Gorzów, dnia 30 I 1946 r.
1984 r. (30 lat) – w parku Siemiradzkiego, w miejscu niem. pomnika walecznycvh z 1933 r., odsłonięto obelisk gen. Nikołaja Erastowicza Bierzarina, dowódcy 5. Armii Uderzeniowej i komendanta wojennego Berlina.
1987 r. – na zakończenie wystawy prac Pawła Michałowskiego (1916-1999) w klubie „Kierunki” odbyło się pierwsze spotkanie wszystkich wychowanków artysty.
1995 r. – w Gorzowie po raz pierwszy obchodzono Dzień Pamięci i Pojednania.
1998 r. – na skwerze przy ul. Dąbrowskiego odsłonięto obelisk ku czci Ireny Dowgielewicz.
2001 r. – w hallu Łaźni Miejskiej ponownie odsłonięto popiersie Maxa Bahra, zrekonstruowane przez Jerzego Sobocińskiego z Poznania; w uroczystości uczestniczył Jürgen Bahr, prawnuk fundatora Łaźni.
2002 r. – Sąd Rejonowy w Gorzowie ogłosił upadłość Przedsiębiorstwa Budownictwa Inżynieryjnego PBI sp. z o. o.
2004 r. (10 lat) – gorzowscy alpiniści, Marek Kobus i Wanda Janik, zdobyli najwyższy szczyt Ameryki Pd. – Acongaguę (6960 m n.p.m.); nazajutrz dołączyli do nich pozostali uczestnicy Tomasz Walkowiak i Artur Brykner
Urodzili się:
1882 r. – Paul Bigalke, przedsiębiorca landsberski, właściciel tartaku, aktywny działacz Towarzystwa Koncertowo-Teatralnego, zm. w 1955 r.
1892 r. – płk Ignacy Wagner, powstaniec wielkopolski, kombatant Września 1939 r. i pionier miasta, b. powiatowy komendant Przyszposobienia Wojskowego i Wychowwania Fizycznego (1946), zm. w 1992 r.
1894 r. (120 lat) – Walter Herrman, duchowny protestancki, b. diakon (1927-1928) i proboszcz (1928-1929) parafii im. Lutra w Gorzowie, zm. w 1967 r.
1905 r. – Romuald Kujawski, b. kierownik Spółdzielni Pracy Usług Różnych, b. radny (1949-1952 i 1958-1961), zm. w 1978 r.
1908 r. – Marian Bogucki, kupiec, pionier miasta, b. właściciel składu materiałów piśmiennych przy ul. Pocztowej 13/14, zm. w 1990 r.
1911 r. – Wiktor Szeligowski, kolejarz i działacz sportowy, pionier miasta i b. prezes KS Warta (1959-1960), zm. w 1999 r.
1913 r. – Zofia Zaleska, artystka malarz, pionierka miasta, zm. w 2006 r.
1925 r. – ppłk Józef Kostan, kombatant 1 AWP, uczestnik bitwy pod Studziankami, b. oficer garnizonu gorzowskiego, zm. w 1995 r.
1949 r. (65 lat) – ks. Zbigniew Stanek, kanonik Zielonogórskiej Kapituły Kolegiackiej, od 1975 r. proboszcz parafii św. Krzyża, zm. w 2002 r.
Zmarli:
1995 r. – o. Roman Kotowski OFMCap. (67 l.), b. gwardian i proboszcz w Gorzowie (1979-1985).
1996 r. – ks. archimandryta Atanazy Sienkiewicz (86 l.), założyciel i pierwszy proboszcz parafii prawosławnej w Gorzowie (1964-1984).
1998 r. – Wacław Piciński (51 l.), fotograf, b. pracownik „Silwany” i współtwórca dakronu.
2006 r. – Barbara Grudzińska-Madej (85 l.), b. aktorka gorzowska (1946-1947).
2007 r. – Agnieszka Czobicz-Zachara (38 l.), lekarz stomatolog.
2013 r. – Zenon Śmigielski (93 l.), zasłużony strażak, działacz ludowy i PRON, b. przewodniczący Prezdyium PRN w Strzelcach Kraj. (1960-1971), b. kierownik Wydziału Społeczno-Politycznego WK ZSL w Gorzowie i radny WRN (1975-1988), b. wiceprzewodniczący RW PRON w Gorzowie (1982-1989).
Urodziny obchodzą:
83. – Aldona Klimek, b. działaczka związkowa, przewodniczą KZ „Solidarności” w GPPD i członek ZR.
63. – Ryszard Zuj, dyrektor Biura Egzekucji Administracyjnej UM, poeta, muzyk, chórzysta.
57. – Zenon Michał Zadworny, emerytowany nauczyciel SP w Bogdańcu, b. działacz NZS na AWF, b. radny GRN (2006-2010), honorowy sędzia PZPN (2011).
51. – Renata Maniukiewicz, dyrektora Przedszkola nr 3.
25. Tomasz Mielcarek, pikkarz, wychowanek GKP, obecnie obrońca Piasta Karnin.
Jaromir
1815 r. (210 lat temu) – Marchia Brandenburska przekształcona została w prowincję brandenburską i podzielona na dwie rejencje w Poczdamie i Frankfurcie; powiat landsberski znalazł się w rejencji frankfurckiej.
29 kwietnia
28 kwietnia
27 kwietnia
26 kwietnia
25 kwietnia
24 kwietnia
23 kwietnia
22 kwietnia
21 kwietnia
