2018-04-30, Kalendarium
1097 r. – odbyła się konsekracja katedry pw. Św. Wojciecha w Gnieźnie; w przededniu tej uroczystości Pomorzanie wdarli się do grodu w Santoku, ale uciekli na widok widma rycerza, którego współcześni utożsamili ze św. Wojciechem; pierwsza pisemna wzmianka o Santoku.
1933 r. (85 lat) – z okazji „dnia narodowej pracy” [Tag der nationalen Arbeit] przez udekorowane flagami ulice miasta przeszedł odświętny pochód; było to nazistowskie święto pracy.
1945 r. – na stadionie miejskim przy ul. Myśliborskiej odbył się pierwszy po wojnie mecz piłkarski między kolejarzami a reprezentacją Armii Czerwonej, w barwach polskich zagrali: bramkarz Kazimierz Bagrowski, obrońcy: Alojzy Bauza (1916-2003) i Walenty Sobieralski (1915-1990), pomocnicy: Roman Maciejewski (1926-1996), Paweł Macierzewski (1917-1992) i Zdzisław Staszak (prawd. 1923-1972), napastnicy: Feliks Chojnacki, Stanisław Maciejewski (prawd. 1911-1968), Kazimierz Piasecki, Stefan Rębacz i Kazimierz Sztorch, w drugiej połowie na boisku pojawili się także Franciszek Niczka i Marian Wojtczak, sędziował Karol Lamprecht (1911-1984); kolejarze przegrali 1:2, a pierwszego gola zdobył Stanisław Maciejewski.
1946 r. – Józef Prońko wygrał pierwsze zawody żużlowe w mieście.
1948 r. – Gorzów – po raz trzeci w powojennej historii, a po raz pierwszy uroczyście – obchodził Święto Pracy, dzień ten dopiero ustawą z 26.04.1950 stał się świętem państwowym, wolnym od pracy. Wg sprawozdawcy „Głosu Wielkopolskiego”, na Rynku, a chodziło o ówczesny Plac Jedności Robotniczej przy ul. Jagiełły, zebrało się ponad 15000 osób ze sztandarami i transparentami, [...] po odegraniu „Międzynarodówki” i „Czerwonego Sztandaru” uformował się pochód. Na czele pochodu prowadzonego przez sekretarza Pow. Rady Zw. Zawodowych Tad. Drzazgę kroczyli przedstawiciele władz, partyj robotniczych i Związków Zawodowych. Trwająca przeszło godzinę defilada miała przebieg wielce imponujący. Szczególnie serdecznie oklaskiwano młodzież należącą do O.P. „Służba Polsce”. Duży zachwyt budził korowód traktorów wyprodukowanych w tutejszych zakładach P.Z. Inż. nr 3 [czyli ZM „Gorzów”] i T.O.R-u [czyli Techniczna Obsługa Rolnictwa, przedsiębiorstwo przy ul. Kosynierów Gdyńskich, wchłonięte później przez „Gomad”]; był to pierwszy publiczny pokaz gorzowskich traktorów. Po południu odbywały się zabawy ludowe.
1963 r. (55 lat) – Teatr im. Osterwy wystawił baśń Pawła Malarewskiego „Czarodziejska rzepka” w przekładzie i reżyserii Zbigniewa Bebaka, wśród wykonawców byli m.in. Barbara Bargiełowska, Zbigniew Bebak, Witold Andrzejewski; sztuka grana była 22 razy dla 8242 widzów.
1972 r. – otwarto Dom Towarowy „Arsenał” zbudowany w 1970-1972 w miejscu rozebranej zbrojowni i nazwany na jej pamiątkę; na parterze mieściły się stoiska z odzieżą męską, na piętrze – wszystko dla pań, w tym stoiska patronackie firm „Leda” i „Telimena”.
1973 r. (45 lat) – Gorzowskie Zakłady Wyrobów Papierowych przy ul. Sikorskiego 30, będące już oddziałem Kostrzyńskich Zakładów Papierniczych, zostały postawione w stan likwidacji. obecnie obiekty te zajmuje Spółdzielnia Inwalidów „Warta”, która prowadzi podobną działalność gospodarczą.
1980 r. – w nowym amfiteatrze odbył się pierwszy koncert w wykonaniu orkiestry „Odeon” pod dyrekcją Szczepana Kaszyńskiego.
1983 r. (35 lat) – ok. 2 godzin trwał pochód 1-majowy, który przeszedł nietradycyjną trasą: Dąbrowskiego, Krajowej Rady Narodowej [= Borowskiego], Mieszka I na pl. Grunwaldzki, gdzie po złożeniu kwiatów na płycie pomnika Braterstwa Broni uczestnicy pochodu rozchodzili się; trybuny nie było; doszło też do demonstracji zwolenników „Solidarności”.
1983 r. (35 lat) – w amfiteatrze po raz drugi zadebiutował zespół pieśni i tańca „Gorzowiacy”, prezentując m.in. krakowiaka, suitę tańców lubuskich oraz tańce górali łąckich, które przygotował choreograf Sławomir Pawliński z Poznania, zespołowi towarzyszyła 7-osobowa kapela pod kierownictwem Włodzimierza Kozłowskiego, muzykę opracował Kazimierz Budzik; zespół działał pod egidą WDK i Filii AWF, występowali studenci i uczniowie szkół średnich.
1988 r. (30 lat) – w Gorzowie po raz ostatni odbył się pochód 1-majowy, przeszedł on ul. Sikorskiego, trybunę ustawiono przy budynku Urzędu Miejskiego, wg oficjalnych szacunków w pochodzie wzięło udział 34 tys. osób; na wysokości poczty głównej, narożnik Sikorskiego i Marchlewskiego [= Pocztowa] do pochodu włączyli się działacz Rady Regionu „Solidarności”, a Stefania Hejmanowska rozwinęła transparent z napisem Solidarność Gorzów, za nią do pochodu włączyli się inni działacze z transparentami o treści: Komunizm to nędza i poniżenie i Dość podwyżek cen. „Solidarność” Gorzów, rozsypywano także ulotki sygnowane przez Radę Regionu, przy katedrze do pochodu włączyła się grupa z WiP-u i RMN-u, z transparentem o treści Uwolnić więźniów sumienia, za katedrą opozycjonistów zaatakowało kilkunastu funkcjonariuszy SB po cywilnemu, którzy usiłowali wyrwać z rąk demonstrantów transparenty, tylko grupa WiP-u i RMN-u dotarła ze swoim transparentem przed trybunę honorową ustawioną koło Urzędu Miejskiego, gdzie zaatakowała ich kolejna grupa cywilów; zatrzymani zostali Stefania Hejmanowska, Jacek Hejmanowski, Maria Cieślak, Henryk Cieślak, Waldemar Mora, Barbara Hrybacz, Zbigniew Żmijski, Andrzej Wołyniec, Zbigniew Stępień i Julian Leśkiewicza, poturbowany został Bronisław Żurawiecki.
1988 r. (30 lat) – ok. 100 działaczy opozycji zebrało się po pochodzie przy gorzowskiej katedrze; wieczorem pod „białym krzyżem” przy ul. Żeromskiego odbyło się nabożeństwo majowe, zebrani wysłuchali m.in. montażu słowno-muzycznego w wykonaniu Elżbiety Kuczyńskiej; nad głowami wiernych rozwinięto transparenty z poparciem dla strajkujących hutników z Nowej Huty.
2002 r. – Przedszkole Miejskie nr 7, dawniej zakładowe „Stilonu”, przy ul. Głowackiego 4, otrzymało imię „Bajkowy świat”.
2004 r. – przed budynkiem Park 111 odsłonięto pomnik Szymona Giętego, gorzowskiego oryginała; rzeźbę wykonał Andrzej Moskaluk
2004 r. – na ul. Sikorskiego, przed magistratem, zamontowano pierwsze pasy dla pieszych z farby plastycznej.
Urodzili się:
1903 r. (115 lat) – Stanisława Kwiecień, nauczycielka gry na skrzypcach, pionierka miasta, jedna z najstarszych nauczycielek Miejskiej Szkoły Muzycznej, zm. w 1979 r.
1923 (95 lat) – Florian Gronowski, emerytowany sekretarz Kurii Biskupiej (1947-1982), pionier miasta, zm. w 2005 r.
1928 r. (90 lat) – Zygmunt Skwarczewski, jeden z pionierów „Stilonu”, od 1951 – I sekretarz POP PZPR, później sekretarz KZ, zm. w 2008 r.
Zmarli:
1953 r. (65 lat) – Adelheid Brumbach (86 l.), żona Xavera, współwłaścicielka i szefowa landsberskiego Cyrku Brumbach.
1975 r. – Tadeusz Łuczak (80 l.), b. aktor gorzowski (1960-1962).
1976 r. – ppłk MO Mieczysław Lemisięwicz (50 l.), b. zast. komendanta MiP MO ds. SB w Gorzowie.
1983 r. (35 lat) – Henryk Paczkowski (60 l.), gorzowski adwokat, działacz GTK, b. radny (1958-1961), członek komitetu budowy pomnika Adama Mickiewicza.
1990 r. – Roman Przygodzki (85 l.), b. więzień Buchenwaldu, pionier Gorzowa.
1994 r. – Ludwik Kotowski (84 l.), b. naczelnik Obwodowego Urzędu Likwidacyjnego w Gorzowie (1946-1950), oficer POS „Jerzyki” i AK, powstaniec warszawski.
1995 r. – dr n. wet. Alojzy Ryziński (85 l.), b. dyrektor „Biowetu” (1958-1963).
1999 r. – Zdzisław Białkowski (67 l.), gorzowski architekt i urbanista, od poł. l. 80 w Elblągu.
2000 r. – Irena Burke (77 l.), scenograf i kostiumograf, w 1962-1967 etatowy scenograf gorzowskiego teatru.
2001 r. – Edward Kassian (68 l.), znany gorzowski restaurator, b. bokser, trener piłkarski, ostatni kierownik restauracji „Sezam”.
Urodziny obchodzą:
77. – inż. Bogusław Drzewiecki, b. działacz gospodarczy i partyjny, NOT i WKTiR, ostatnio syndyk i likwidator.
73. – Tadeusz Skrzeczko, biznesmen, b. sztangista i działacz sportowy. b. prezesem KS „Kolejarz”.
70. – Marek Bęzel, ppłk w st. spoczynku, przedsiębiorca, b. sekretarz KM PZPR (1981-1990).
53. – Tomasz Jaśkowiak, nauczyciel i pedagog, ostatni dyrektor Domu Dziecka, b. dyrektor Pogotowia Opiekuńczego (2006-2009).
