2021-05-01, Kalendarium
1097 r. – odbyła się konsekracja katedry pw. Św. Wojciecha w Gnieźnie; w przededniu tej uroczystości Pomorzanie wdarli się do grodu w Santoku, ale uciekli na widok widma rycerza, którego współcześni utożsamili ze św. Wojciechem; pierwsza pisemna wzmianka o Santoku.
1097 r. – odbyła się konsekracja katedry pw. Św. Wojciecha w Gnieźnie; w przededniu tej uroczystości Pomorzanie wdarli się do grodu w Santoku, ale uciekli na widok widma rycerza, którego współcześni utożsamili ze św. Wojciechem; pierwsza pisemna wzmianka o Santoku.
1946 r. (75 lat temu) – Powiatowa Rada Związków Zawodowych zaapelowała o jak najliczniejszy udział w obchodach 1-majowego święta, zgodnie z zarządzeniem prezydenta Piotra Wysockiego (1898-1985), dzień ten jest świętem państwowym, wolnym od pracy, wszystkie sklepy, przedsiębiorstwa handlowe i przemysłowe mają być zamknięte, miasto należy udekorować flagami o barwach narodowych oraz portretami najwyższych dostojników Państwa; program uroczystości przewidywał zbiórkę wszystkich partii politycznych, org. społecznych, młodzieżowych, szkół harcerstwa, Zw. Zawodowych, Wojska, Milicji Obw., Straży i orkiestry P.K.P. z pocztami sztandarowymi o godz. 8-mej na Placu Wolności przy ul. Wandy Wasilewskiej [= Sikorskiego] poczem uczestnicy udadzą się pochodem do Katedry na uroczyste nabożeństwom które zostanie odprawione o godz. 8-tej. Po mszy uformował się pochód, który przeszedł – po raz pierwszy w historii Gorzowa – ulicami Jagiełły (obecnie Kosynierów Gdyńskich), Mickiewicza, Mieszka I i Chrobrego, a następnie dotarli na Rynek, gdzie odbył się wiec, organizowany przez PPS i PPR; wzięło w nim udział zaledwie ok. 5 tys. osób, co traktowano jako porażkę. Po południu o godz. 14. rozpoczęła się zabawa ludowa w Parku Miejskim przy ul. Wandy Wasilewskiej (dziś park Wiosny Ludów) z udziałem orkiestry P.K.P. Wstęp na zabawę bezpłatny.
1946 r. (75 lat temu) – uroczyście uruchomiono ciągnik trolejbusowy, był to zapewne ten sam pojazd, który skonstruowano w Gorzowie w I poł. 1944 r. i nazwano „Porös” od nazwisk jego konstruktorów, jedyny egzemplarz tego ciągnika trafił w 1949 do Poznania (wg innej wersji jeszcze przed 1.05.1947 został zamieniony na 2 traktory marki „Lanz-Buldog”); w czasie inauguracyjnej jazdy ciągnikiem kierował motorniczy Władysław Łobocki, pasażerami byli dyr. elektrowni Antoni Puzdrakiewicz (1902-1973) i Czesław Dochwalski; pojazd jeździł na trasie skład opału przy ul. Nadbrzeżnej – elektrownia przy ul. Składowej.
1946 r. (75 lat temu) – Józef Prońko (1920-2013) wygrał pierwsze zawody motocyklowe (żużlowe) w mieście, zorganizowane na bieżni Stadionu Miejskiego przy ul. Myśliborskiej; w zawodach uczestniczył m.in. Zdzisław Kowalski (1925=2013) na DKW 250.
1946 r. (75 lat temu) – Henryk Barwiński (1877-1970) otworzył Teatr Miejski w Gnieźnie, przekazując kierownictwo gorzowskiej sceny żonie Leonii Barwińskiej (1882-1964).
1946 r. (75 lat temu) – Kuratorium Okręgu Szkolnego w Poznaniu zaangażowało Janinę Musieł (-Cegiel) (1907-2004) na organizatorkę Państwowej Szkoły Przysposobienia Zawodowego w Gorzowie, tradycje tej placówki kontynuuje dziś Zespół Szkół Gastronomicznych.
1946 r. (75 lat temu) – Stanisław Lencki (1899-1989) otworzył aptekę „Nad Wartą”, przy Wale Okrężnym 7; była to prawdopodobnie wówczas czwarta apteka w mieście, funkcjonowała do 1960 r.
1946 r. (75 lat temu) – do Gorzowa przybył dr Jan Chwalibóg (1906-1984), który zajął się organizacją Zakładu Produkcji Surowic Leczniczych Państwowego Instytutu Weterynaryjnego.
1946 r. (75 lat temu) – Kuria Administracji Apostolskiej przeniosła się do budynku przy ul. Łokietka 17.
1951 r. (70 lat temu) – w tradycyjnym już pochodzie wzięła udział rekordowa wówczas ilość 22 tys. mieszkańców. Obchodom święta towarzyszyły też incydenty, w przededniu ktoś, podszywając się pod pracownika PUBP, zadzwonił po straż pożarną, twierdząc, że pali się budynek UB, co spowodowało interwencję straży, w dniu Święta Pracy znaleziono w Gorzowie nieduże ulotki o treści Chwalcie Boga a nie Stalina.
1951 r. (70 lat temu) – powstał Wydział Polimeryzacji i Przędzenia GZWS, później – „Stilonu”.
1951 r. (70 lat temu) – uspołecznione zostały gorzowskie hotele; kierownikiem PGK-Hotele została Aleksandra Zawiejska (1910-2008).
1961 r. (60 lat temu) – dzień po dniu doszło do rewanżowego spotkania derbowego, tym razem w Gorzowie, gdzie „Stal” rozgromiła zielonogórskie „Zgrzeblarki” 60:18; Bronisław Rogal (1937-1994) znów zdobył komplet 15 punktów, Edmund Migoś (1937-2006) – 14, Jerzy Padewski (1938-2016) – 12, Zdzisław Boniecki (1937-2007) i Edward Pilarczyk (1935-1994) – po 7 i Franciszek Słobodzian, jedyny żyjący uczestnik tego meczu – 5; były to czwarte lubuskie derby na żużlu.
1976 r. (45 lat temu) – odbyła się I Miejska Olimpiada Młodzieży w gimnastyce sportowej.
1976 r. (45 lat temu) – doc. dr hab. Jerzy Gaj (1929-2016) został nowym prorektorem Filii AWF, zastępując na tym stanowisku doc. dr. Tadeusza Łobożewicza (1935-2002), który wrócił do Warszawy.
1976 r. (45 lat temu) – na Scenie XX wieku w Teatrze im. Osterwy wystawione zostały „Kłamstwa duszy ludzkiej” wg Hieronima Boscha, reżyseria i scenografia Włodzimierz Wieczorkiewicz (1945-2001), wykonawcy: Janina Mrazek (1931-2011), Marek Pudełko (1945-2011), Mikołaj Müller (1944-2021). Była to jedyna taka inscenizacja na scenach polskich, przedstawienie to powtarzano 9 razy dla 1204 widzów, zaprezentowano je także Łódzkich Spotkaniach Teatralnych.
1976 r. (45 lat temu) – Zarząd Główny SIMP powołał Oddział Wojewódzki Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Mechaników Polskich w Gorzowie.
1981 r. (40 lat temu) – tylko w Strzelcach, Drawnie, Pełczycach i Słubicach odbyły się pochody 1-majowe, w Gorzowie, gdzie w dekoracji ulic dominowały flagi biało-czerwone, 15 tys. osób zebrało się na Schodach Donikąd, gdzie ks. dziekan Jerzy Płóciennik (1931-2007) w koncelebrze z Witoldem Andrzejewskim (1940-2015) i Piotrem Sadownikiem (1937-2004) odprawił mszę do św. Józefa, po mszy odbyło się misterium poetyckie w wykonaniu aktorów teatru im. Osterwy.
1986 r. (35 lat temu) – pierwszomajowy pochód przeszedł ul. Sikorskiego w kierunku budynku UM, przed którym stanęła trybuna, na czele pochodu szła załoga „Stilonu”; po mszy w katedrze, którą odprawił ks. Witold Andrzejewski (1940-2015), delegacje Zarządu Regionu NSZZ „Solidarności” oraz związkowcy ze „Stilonu”, „Silwany”, GPBP, Zakładów Mechanicznych „Gorzów” i PKP złożyły kwiaty pod „białym krzyżem”, a do zgromadzonych przemówił Edward Borowski (1939-1987).
1986 r. (35 lat temu) – w 4 kolejce DMP doszło do derbowego spotkania w Zielonej Górze, gdzie „Stal” Gorzów uległa „Falubazowi” 40:50; komplet 15 p. zdobył Krzysztof Okupski, który był najlepszym zawodnikiem spotkania, Jerzy Rembas – 11, Ryszard Franczyszyn – 7, Piotr Świst – 5, Mirosław Daniszewski – 2, Cezary Owiżyc, Mieczysław Woźniak i Jarosław Gała – 0; były to 35. derby lubuskie.
1986 r. (35 lat temu) – w związku z katastrofą w elektrowni atomowej w Czarnobylu, do której doszło 26.04., we wszystkich placówkach służby zdrowia, a także w przedszkolach, żłobkach i szkołach, rozpoczęto podawanie dzieciom jodku potasu w płynie, zw. płynem Lugola; w woj. gorzowskim akcją kierował wicewojewoda Stanisław Maciejewski (1923-1998), w ciągu pierwszej doby preparat jodowy przyjęło 80% dzieci do 16 roku życia.
1996 r. (25 lat temu) – nieistniejąca już firma „Mars” otworzyła Lubuskie Centrum Aranżacji i Wyposażenia Wnętrz, największy wówczas sklep w Gorzowie o pow. 4 tys. m kw.
2002 r. – Przedszkole Miejskie nr 7, dawniej zakładowe „Stilonu”, przy ul. Głowackiego 4, otrzymało imię „Bajkowy świat”.
2007 r. – Krzysztof Kuchnio uruchomił w Nowinach Wielkich „Park Dinozaurów”, obejmujący skansen modeli prehistorycznych gadów, ścieżkę edukacyjną, zaplecze gastronomiczne i plac zabaw dla dzieci; park powstał na obszarze 4 ha, w miejscu dawnego folwarku, gdzie rośnie pomnikowy 700-letni dąb, 700-metrowa ścieżka edukacyjna podzielona została na epoki geologiczne od dewonu (410 lat temu) do kredy (65 mln), ustawiono przy niej wykonane z żywicy poliestrowej i włókna szklanego naturalnej wielkości prehistoryczne gady, zrazu było ich 26, w ciągu 3 lat ich ilość podwoiła się.
1921 r. (100 lat temu) – inż. Henryk Welter, b. dyrektor „Stilonu” (1958-1963), zm. w 2004 r.
1931 r. (90 lat temu) – inż. Edward Nawojczyk, em. pracownik „Stilonu”, współtwórca taśmy magnetofonowej, zm. w 2020 r.
1976 r. (45 lat temu) – ppłk Mieczysław Lemisiewicz (50 l.), b. zast. komendanta MiP MO ds. SB w Gorzowie.
1983 r. – Henryk Paczkowski (60 l.), gorzowski adwokat, działacz GTK, b. radny (1958-1961), członek komitetu budowy pomnika Adama Mickiewicza.
1990 r. – Roman Przygodzki (85 l.), b. więzień Buchenwaldu, pionier Gorzowa.
1994 r. – Ludwik Kotowski (84 l.), b. naczelnik Obwodowego Urzędu Likwidacyjnego w Gorzowie (1946-1950), oficer POS „Jerzyki” i AK, powstaniec warszawski.
1995 r. – dr n. wet. Alojzy Ryziński (85 l.), b. dyrektor „Biowetu” (1958-1963).
1999 r. – inż. arch. Zdzisław Białkowski (67 l.), gorzowski architekt i urbanista, od poł. l. 80 w Elblągu.
2000 r. – Irena Burke (77 l.), scenograf i kostiumograf, w 1962-1967 etatowy scenograf gorzowskiego teatru.
2001 r. (20 lat temu) – Edward Kassian (68 l.), znany gorzowski restaurator, b. bokser, trener piłkarski, ostatni kierownik restauracji „Sezam”.
2018 r. – Stanisław Stachowiak (87 l.), b. dyrektor ZM „Gorzów” (1972-1990), b. prezes OW NOT, b. radny MRN (1958-1964) i WRN (1975-1980).
80. – inż. Bogusław Drzewiecki, b. działacz gospodarczy i partyjny, NOT i WKTiR, ostatnio syndyk i likwidator.
76. – Tadeusz Skrzeczko, biznesmen, b. sztangista i działacz sportowy. b. prezesem KS „Kolejarz”.
