2025-01-30, Kalendarium
2010 r. (15 lat temu) – po 54 latach zakończyło działalność ziomkostwo landsberczan, Bundesarbeitgemeinschaft Landsberg (Warthe) Stadt und Land (BAG), przekazując swoją spuściznę fundacji Stiftung Landsberg.
1945 r. (80 lat temu) – wojska sowieckie zajęły Gorzów; godz. 2-3.00 – zarządzono ewakuację miasta; godz. 3.30 – sowieckie czołgi zaskoczyły mieszkańców Różanek; od godzin rannych – przy temperaturze ok. minus 10 st. trwał exodus mieszkańców i władz transportem kołowym i kolejowym; godz. 15.20 – sowieckie wozy pancerne przejechały przez Marwice; komendant obrony Landsberga, nie wykonawszy rozkazów, wycofał się do Kostrzyna; godz. 16-18 – wycofujące się oddziały niemieckie wysadziły oba mosty na Warcie, przerwana została ostatnia linia tramwajowa Grobla - Dworzec, Zamoście zostało pozbawione energii i gazu; godz. 21-22 – ostatnie pododdziały niemieckie wycofały się z Górczyna przez ul. Matejki do koszar przy ul. Myśliborskiej; godz. 22.00 – w okolicy mostu na Kanale Ulgi landsberscy volkssturmiści ostrzelali batalion Volkssturmu wracający z Borka, zginęło 17 żołnierzy; ok. 23.00 – pierwsze oddziały sowieckie dotarły do śródmieścia; godz. 0.30 – ostatnie oddziały niemieckie pod dowództwem Waltera Neumanna opuściły koszary przy ul. Myśliborskiej udając się przez Małyszyn do Nowin. Wg niektórych świadków, pierwsze czołgi zwiadowcze wkroczyły do miasta 30 stycznia od strony obecnej ul. Konstytucji 3 Maja, stąd jej powojenna nazwa Armii Czerwonej. Ok. godz. 20 trzy czołgi miały przejechać ulicą Sikorskiego i koło białego kościoła skręcić na Różanki. Miasto zajęte zostało przez pododdziały 32 korpusu piechoty 5 Armii Uderzeniowej, jej dowódcą był gen. płk. Nikołaja Erastowicza Bierzarina (1904-1945), później pierwsze komendant wojenny Berlina, dowódca korpusu, gen. D. S. Żerebin (1906-1982), dysponował dwiema dywizjami: 295 DP i 416 DP, ta ostatnia nazajutrz została przerzucona przez Wartę w pobliżu Gorzowa i rano nawiązała walkę z przeciwnikiem w rejonie Rudnicy i Wałdowic, które zostały zniszczone, natomiast 295 DP posuwała się przez miasto na Kostrzyn, podpalając domy po drodze. Żołnierzem 416 dywizji był Leon Nowicki, który wspominał: Pod koniec stycznia 1945 roku w godzinach popołudniowych zawiązaliśmy bój na przedmieściu miasta Landsberg. W godzinach wieczornych biorę udział w zajęciu dworca kolejowego. Niemców ogarnęła panika. Zajęte magazyny kolejowe były jeszcze oświetlone. W panicznym popłochu Niemcy nie zdążyli wywieść posiadanych zapasów żywnościowych z magazynów, w których znajdowały się: cukier w workach papierowych, konserwy mięsne, wołowe oraz miód sztuczny. Na dworcu zajęliśmy jeszcze dwa wagony załadowane jeszcze ciepłym chlebem, którego Niemcy nie zdążyli wywieść Nastała noc. Nad miastem łuna pożarów. Niemcy opuszczali miasto nocą. Gorzów pozostał wyzwolony 30 stycznia 1945 r. Następnego dnia, opuszczając miasto, musieliśmy sforsować Wartę, która przecina Gorzów.
1965 r. (60 lat temu) – odbyła się premiera krotochwili A. Fredry „Nowy Don Kiszot czyli Sto szaleństw” w reż. Ireny Byrskiej (1901-1997), grali m. in. Bronisław Kassowski (1909-1996), Bolesław Idziak (1928-2015), Edward Lubaszenko, Asja Łamtiugina (1940-2023), Krystyna Niemczyk (1928-2010), a także Witold Anrzejewski (1940-2015) jako Michał; sztuka wystawiana była 22 razy dla 7169 widzów.
1975 r. (50 lat temu) – z okazji 30. rocznicy wyzwolenia Gorzowa w Teatrze im. Osterwy odbyły się dwa koncerty pt. „Panorama gorzowska”, scenariusz i reżyseria Andrzej Rozhin (1940-2022), scenografia Andrzej Gordon (1945-1992), wykonawcy – orkiestra „Odeon” i aktorzy teatru.
1985 r. (lat temu) – z okazji 40 rocznicy wyzwolenia Gorzowa w Teatrze im. Osterwy odbyła się uroczysta akademia zorganizowana przez Komitet Organizacyjny Obchodów 40-lecia Powrotu Ziem Zachodnich i Północnych do Macierzy, w uroczystości uczestniczyły władze wojewódzkie z Florianem Ratajczakiem i Stanisławem Nowakiem, delegacja Mordwińskiej ASRR, konsul generalny ZSRR w Szczecinie, konsul CSRS w Szczecinie, konsul generalny NRD w Szczecinie, delegacja Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej; przemówienie wygłosił przewodniczący MRN Jan Znój; goście obejrzeli spektakl „Jałta” w wykonaniu aktorów Teatru Narodowego, który przyjechał na występy w Gorzowie.
1995 r. (50 lat temu) – w Gorzowie po raz pierwszy obchodzono Dzień Pamięci i Pojednania; pierwsze nabożeństwo ekomuniczne odbyło się już 29.01.1999 w Białym Kościele.
2005 r. (20 lat temu) – w Muzeum im Dekerta otwarto wystawę „Ocalić od zapomnienia”, poświęconą dawnym mieszkańcom Gorzowa.
2010 r. (15 lat temu) – po 54 latach zakończyło działalność ziomkostwo landsberczan, Bundesarbeitgemeinschaft Landsberg (Warthe) Stadt und Land (BAG), przekazując swoją spuściznę fundacji Stiftung Landsberg.
1900 r. (125 lat temu) – Piotr Semeniuk, księgowy, działacz PPRi PZPR, b. radny (1949-1953), zm. w 1956.
1905 r. (120 lat temu) – Romuald Kujawski, b. kierownik Spółdzielni Pracy Usług Różnych, organizator „Wenecji”, b. radny (1949-1952 i 1958-1961), zm. w 1978 r.
1925 r. (100 lat temu) – ppłk Józef Kostan, kombatant 1 AWP, uczestnik bitwy pod Studziankami, b. oficer garnizonu gorzowskiego, zm. w 1995 r.
1995 r. (30 lat temu) – o. Roman Kotowski OFMCap. (67 l.), b. gwardian i proboszcz w Gorzowie (1979-1985).
2006 r. – Barbara Grudzińska-Madej (85 l.), b. aktorka gorzowska (1946-1947).
2007 r. – Agnieszka Czobicz-Zachara (38 l.), stomatolożka.
2013 r. – Zenon Śmigielski (93 l.), zasłużony strażak, działacz ludowy i PRON, b. przewodniczący Prezydium PRN w Strzelcach Kraj. (1960-1971), b. kierownik Wydziału Społeczno-Politycznego WK ZSL w Gorzowie i radny WRN (1975-1988), b. wiceprzewodniczący RW PRON w Gorzowie (1982-1989).
2014 r. – Antoni Pawłowski (80 l.), b. dyrektor „Agromy” (1982-2004), najdłużej urzędujący dyrektor w mieście.
2015 r. (10 lat temu) – ks. prałat Witold Andrzejewski (75 l.), dziekan kapituły katedralnej, proboszcz parafii Niepokalanego Poczęcia NMP, b. aktor, honorowy obywatel Gorzowa.
2018 r. – Jerzy Dominik (91 l.), b. dyrektor PZRBP „Zachód”.
2021 r. – Alfreda Markowska (95 l.), Cyganka zasłużona w ratowaniu dzieci w czasie okupacji, honorowa obywatelka Gorzowa.
75. – Zbigniew Raminiak, nauczyciel, dyrygent i akompaniator, akordeonista, szef „Kapeli u Zbycha”
Jaromir
1420 r. (605 lat temu) – wojewoda poznański Sędziwój Ostroróg i wojewoda kaliski Maciej z Ujścia wysłali list do wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego, by jego poddani z Gorzowa i Drezdenka [homines vestri de Dredzen et Landzberg] nie zamykali Polakom z Czarnkowa drogi wodnej Notecią do Szczecina.
