2025-10-01, Kalendarium
1915 r. (110 lat temu) – przybyły z Grudziądza Otto Gerloff (1876-1956) objął funkcję pierwszego burmistrza, a od 1916 r. – nadburmistrza Gorzowa; swą funkcję pełnił przez 28 lat.
1760 r. (265 lat temu) – ks. generał Nikołaj Iwanowicz Sałtykow (1736-1816), dowódca wojsk rosyjskich w Polsce, założył kwaterę w Gorzowie; była to pierwsza rosyjska okupacja miasta (wojna 7-letnia).
1855 r. (170 lat temu) – na Przedmieściu Młyńskim w Gorzowie uruchomiony został zakład opiekuńczy nad chorymi, biednymi i zniedołężniałymi [Hospital]; funkcjonował on do 1935 r., posiadając także jedną izbę szpitalną; budynek tego szpitala, wzniesionego na wprost wylotu ul. Dworcowej, został rozebrany w 1937 r.; obecnie stoi tam pomnik Mickiewicza
1895 r. (130 lat temu) – 4. dywizjon 18. Pułku Artylerii Polowej obsadził nowo zbudowane koszary przy ul. Mieszka I 33-38; po I wojnie światowej, gdy skutkiem demilitaryzacji Niemiec, zniesiony został garnizon, mieściły się tam różne urzędy (skarbowy, katastralny, nadzór budowlany), w 1945 r. były siedzibą NKWD, później mieścił się „Paged”, a od 1957 r. – SP nr 9; w latach 70. XX wieku zorganizowano tam Kuratorium Oświaty i Wychowania, Klub Nauczyciela i Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką oraz Sąd Wojewódzki, obecnie cały budynek zajmuje Sąd Okręgowy; reszta hal dawnego kompleksu koszarowego, mieszczącego się między Mieszka I i Kosynierów Gdyńskich, należy do różnych firm.
1905 r. (120 lat temu) – wmurowano kamień węgielny pod budowę obecnego kościoła św. Krzyża w Gorzowie.
1910 r. (115 lat temu) – na trasie Gorzów-Kostrzyn-Frankfurt uruchomiono wagony silnikowe [Triebwagenverkehers], czyli pierwsze szynobusy.
1915 r. (110 lat temu) – przybyły z Grudziądza Otto Gerloff (1876-1956) objął funkcję pierwszego burmistrza, a od 1916 r. – nadburmistrza Gorzowa; swą funkcję pełnił przez 28 lat.
1945 r. (80 lat temu) – Wojewódzki Urząd Informacji i Propagandy powołał Wydawnictwo „Ziemia Lubuska”, w celu wydawania tygodnika pod tym tytułem, nowa gazeta, choć numerowana od nowa, kontynuowała tradycje pierwszego tygodnika „Ziemia Gorzowska”, redakcja mieściła się nadal przy ul. Króla Ducha 31 [= Borowskiego 31], a jej pierwszymi pracownikami byli redaktorzy Józef Szulczyński (1906-1971) i Albin Wietrzykowski (1912-1999), administrator Jan Cieślik, buchalterka Legnowska, pomocnica biurowa Sławińska, woźny Majchrzak; była to pierwsza po wojnie reorganizacja gorzowskiej prasy.
1945 r. (80 lat temu) – lek. wet. Helena Jurgielewicz (1897-1980), skierowana w końcu lipca przez Departament Weterynarii Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych do Gorzowa w celu zorganizowania „Zakładu dla Produkcji Surowic, Szczepionek i Preparatów Leczniczych”, przejęła od sowieckich władz wojskowych budynki „Dr Schreiber Bakteriologisches und Serum Instytut przy ul. Kosynierów Gdyńskich 14; administratorem obiektu został Jan Henryk Burdziąg (1906-1950), fałszywy naukowiec, podający się za „doktora-inżyniera bakteriologa-chemika”; tak powstał Państwowy Instytut Weterynaryjny (PIW) w Gorzowie, poprzednik „Biowetu”.
1945 r. (80 lat temu) – rozpoczął działalność Szpital Garnizonowy w Gorzowie, który mieścił się przy ul. Walczaka 16, pierwszego dnia przejął on 87 chorych z Ruchomego Polowego Szpitala Chirurgicznego nr 9, który znajdował się w likwidacji.
1945 r. (80 lat temu) – Tadeusz Grams (1913-1993) otworzył drogerię „Flora przy ul. Pocztowej 3 [= Wełniany Rynek 3]; była to druga drogeria w mieście, istniała równo 5 lat.
1945 r. (80 lat temu) – mistrz fryzjerski Benedykt Jonas (1915-1958) zawarł umowę na naukę zawodu z Moniką Borowską; była ro druga znana umowa na naukę rzemiosła Gorzowie.
1945 r. (80 lat temu) – „Dom sierot” przy ul. Króla Ducha 37 [= Borowskiego 37] powierzony został siostrom miłosierdzia ze Stowarzyszenia Świętego Wincentego a Paulo; w placówce przebywało ok. 50 sierot.
1950 r. (75 lat temu) – Edmund Grafka (1891-1974), dyrygent orkiestry kolejarzy, został kapelmistrzem szkolnej orkiestry w Państwowym Liceum Handlowo-Administracyjnym; tak powstała legendarna orkiestra szkolna przy Technikum Ekonomicznym.
1960 r. (65 lat temu) – nowo powstały Teatr im. Juliusza Osterwy w Gorzowie pod dyrekcją Zbigniewa Szczerbowskiego (1902-1979) rozpoczął próby dwóch sztuk; do zespołu zaangażowano 22 aktorów, byli to: Witold Andrzejewski (1940-2015), Eliza Bortnowska-Peter (1891-1990), Stanisław Buchta († po 1969), Halina Bulik-Kujawska (* 1940), Ewa Bystydzińska, Joanna Ciemniewska (* 1936), Aleksander Gajdecki (1909-1964), Krystyna Hebda (1937-1995), Lubomir Jabłoński (1904-1965), Manuela Kiernikówna (1923-2014), Tadeusz Kosudarski (1922-1972), Eugeniusz Kujawski (* 1936), Alina Lipnicka (* 1939), Tadeusz Łuczak (1894-1975), Edward Macke (1923-1988), Irena Malkiewicz (1911-2004), Konrad Morawski (1913-1985), Ryszard Ostromęcki-Waldek (1932-2012), Stanisława Radulska (1919-2012), Izabela Sobańska, skądinąd nieznana, Barbara Stesłowicz (1936-2023), Bogdan Szymkowski (1909-1984), Wojciech Turowski (1923-1988), Kazimierz Wójcikowski (1912-1990); z grupy tej żyją co najmniej 3 osoby.
1965 r. (60 lat temu) – w nowo zbudowanym budynku przy ul. Śląskiej 7, narożnik Spokojnej, uruchomiony został UPT Gorzów 7; otwarto tam także Filię nr 5 MBP z wypożyczalnią dla dzieci.
1975 r. (50 lat temu) – w miejsce Oddziału Ruchowo-Handlowego PKP w Gorzowie powstała Dyrekcja Rejonowa Kolei Państwowych (DRKP) w Gorzowie, która obejmowała obszar d. woj. gorzowskiego i pilskiego i funkcjonowała do 1983 r.; jej dyrektorem był Zdzisław Kiełbik (1923-2000), b. dyrektor ORH.
1975 r. (50 lat temu) – na zawodach we Wrocławiu Marek Ditrych z AZS Gorzów, dziś nauczyciel w Pionkach, skoczył o tyczce 4,83 m, ustanawiając rekord okręgu i Gorzowa.
1975 r. (50 lat temu) – Zdzisław Linkowski został dyrektorem nowo utworzonego Muzeum Okręgowego w Gorzowie, którym kierował do 2002, dotychczasowa dyrektor Muzeum Regionalnego Zofia Nowakowska objęła stanowisko zastępcy dyrektora.
1980 r. (45 lat temu) – zaplanowane zostało otwarcie salonu „Mody Polskiej” nr 2 przy ul. Dąbrowskiego 26; jeszcze przed uruchomieniem działalności sklepu PIH ujawniła nielegalną sprzedaż atrakcyjnych towarów, które fikcyjnie przerzucono do salonu nr 1 przy ul. Chrobrego.
1985 r. (40 lat temu) – w kinie „Kopernik” odbyła się premiera, a właściwie przedpremierowy pokaz filmu Wojciecha Wójcika „Sam pośród swoich”; oficjalna premiera datowana jest na 24.01.1986.
1985 r. (40 lat temu) – na boisku Międzyszkolnego Ośrodka Sportu przy ul. Fabrycznej odbył się finał IV turnieju drużyn dziecięcych o „Złotą Piłkę Ziemi Gorzowskiej”; w finale turnieju dziewcząt SP 1 Kostrzyn pokonała ZSG Deszczno, w turnieju chłopców „Inter” Gorzów pokonał „Celulozę” Kostrzyn.
1990 r. (35 lat temu) – na podstawie zarządzenia nr 76 wojewody gorzowskiego nastąpił podział GPB „Zachód”, z którego wydzielono zakład FD6 i przekształcono w przedsiębiorstwo Zakład Produkcji Prefabrykatów „Prefadom”; tak powstała Fabryka Domów „Prefadom”.
1990 r. (35 lat temu) – z powodu prywatyzacji lokalu, po ok. 40 latach działalności zlikwidowana została kolektura Polskiego Monopolu Loteryjnego przy ul. Chrobrego 33, sprzedaż losów przejął „Orbis”.
1995 r. (30 lat temu) – w Teatrze im. Osterwy odbyła się premiera komedii „Sextet o miłości” wg scenariusza i w reżyserii Marka Jędrzejczyka (1965-2019) i Cezarego Żołyńskiego, w scenografii Michała Bejsarowicza i muzyką Andrzeja Benia.
2000 r. (25 lat temu) – bp Adama Dyczkowski (1932-2021) konsekrował kościół MB Królowej Polski z czterema kaplicami, w tym kaplicą MB Sybirackiej
2000 r. (25 lat temu) – na dwie kolejki przed końcem rozgrywek ligowych gorzowscy żużlowcy zapewnili sobie trzecie miejsce w ekstraklasie; był to ostatni sukces zawodników Stali przed degradacją w 2002 r.
2000 r. (25 lat temu) – Cech Rzemiosł Różnych zmienił swą nazwę na Cech Rzemieślników i Przedsiębiorców.
2001 r. – w wyniku eksplozji pyłu aluminiowego w wytwórni Italian Look na terenie Stilonu 8 osób odniosło obrażenia, w tym 7 ciężko; spośród nich zmarło 5 osób: Arleta Dołęga (26 l.), Anna Jastrzębska (29), Artur Lasota (34), Grażyna Nowicka (43) i Małgorzata Przybysz (27).
2017 r. – gorzowska „Stal”, wygrywając w Zielonej Górze z „Falubazem” 46:44, zdobyła kolejny brązowy medal DMP.
1765 r. (260 lat temu) – Wilhelm Ferdinand Sturm, b. dyrektor policji w Gorzowie i landrat pow. landsberskiego (1814-1840), zm. w 1847.
1935 r. (90 lat temu) – bp Antoni Stankiewicz, dr obojga praw, b. kapłan gorzowski, b. dziekan Roty Rzymskiej. zm. w 2021 r.
2000 r. (25 lat temu) – Edmund Mażul (83 l.), kupiec, pionier miasta.
2006 r. – Helga Kaczmarek (76 l.), b. nauczycielka j. polskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych (1955-1985).
2006 r. – Stefania Kiełbasiewicz (72 l.), nauczycielka, działaczka kultury, redaktorka naczelna „Traktu”
2016 r. – Tadeusz Klimczak (79 l.), b. działacz partyjny i związkowy, przewodniczący Zarządu Rejonowego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów.
2016 r. – Sylwester Przybył (85 l.), prokurator Prokuratury Okręgowej w st. spocz., b. rzecznik prasowy Prokuratury Wojewódzkiej w Gorzowie.
2020 r. (5 lat temu) – Eligiusz Sowa (85 l.), gorzowski śpiewak tenorowy i nauczyciel śpiewu.
2023 r. – dr Ryszard Kobendza (93 l.), em. wykładowca AWF, popularyzator i historyk wioślarstwa, kolekcjoner.
91. – Jan Dołganow, b. sekretarz KM PZPR (1974-1976), b. prezes OW NOT w Gorzowie.
55. – Brygida Jankiewicz, dyrektorka Przedszkola Miejskiego nr 30.
Jaromir
1915 r. (110 lat temu) – przybyły z Grudziądza Otto Gerloff (1876-1956) objął funkcję pierwszego burmistrza, a od 1916 r. – nadburmistrza Gorzowa; swą funkcję pełnił przez 28 lat.
30 września
29 września
28 września
27 września
26 września
25 września
24 września
23 września
22 września
