17 października

2025-10-17, Kalendarium

1945 r. (80 lat temu) – odbyło się otwarcie i poświęcenie pierwszej na ziemiach zachodnich placówki handlowej – Przedsiębiorstwo Państwowe Centrala Obrotu i Przetwórstwa Rybnego w Gorzowie przy ul. Mostowej.

Zdarzyło się:

1945 r. (80 lat temu) – rozpoczęto zapisy do klas fortepianu, skrzypiec, wiolonczeli, kontrabasu, instrumentów dętych i śpiewu solowego miejskiej uczelni Muzycznej (Konserwatorium), organizację konserwatorium Wojewódzki Wydział Kultury i Sztuki powierzył prof. Ludwikowi Kacperskiemu (1890-1965) z Warszawy, już w kwietniu 1946 r. powstała z tego Miejska Szkoła Muzyczna, później upaństwowiona. Szkoła miała być płatna, jak głosił komunikat, wysokość czesnego ustali się później. Niezamożnym uczniom klasy instrumentów dętych przyznane będą ulgi. Wybitnie uzdolnieni będą zwolnieni od opłat. Takie były początki szkolnictwa muzycznego w Gorzowie.

1945 r. (80 lat temu) – asesor Czesław Cyplik (1908-1973) wydał pierwszy wyrok w procesie cywilnym przed Sądem Grodzkim; powodem był właściciel warsztatu ślusarskiego przy ul. Mickiewicza 17, prawdop Stefan Kuźniacki, domagający się zapłaty 1830 zł za usługę od pewnego urzędnika, sprawę wniósł adwokat Walerian Zieliński (1909-1973), pozwany się nie stawił, sąd uwzględnił powództwo; w drugim procesie właściciel firmy szklarskiej przy ul. Długiej [= Kosynierów Gdyńskich], zap. Kazimierz Jaworski (1920-1989) pozwał właściciela interesu rzeźnickiego przy ul. Wasilewskiej [= Sikorskiego] o zapłatę 1451 zł; były to pierwsze po wojnie procesy cywilne w Gorzowie.

1945 r. (80 lat temu) – odbyło się otwarcie i poświęcenie pierwszej na ziemiach zachodnich placówki handlowej – Przedsiębiorstwo Państwowe Centrala Obrotu i Przetwórstwa Rybnego w Gorzowie przy ul. Mostowej, być może chodziło o narożną posesję Starym Rynku, gdzie Ernst Kurzweg jeszcze przed I wojną światową otworzył duży sklep rybny [Fischhalle]. W uroczystości otwarcia wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Aprowizacji, Kurii Biskupiej w Gorzowie, Dyrekcji Lasów Państwowych, Tymczasowego Zarządu Państwowego, Urzędu Ziemskiego, Polskiego Związku Zachodniego, Urzędu Bezpieczeństwa, Związku Rybaków raz liczni goście. Kierownikiem tej poważnej placówki handlowej, która ma za zadanie zaopatrywać mieszkańców miasta Gorzowa i okolicy w ryby – jest ob. Hamerski z Poznania. Był to zapewne pierwszy sklep rybny w mieście.

1945 r. (80 lat temu) – powstało Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej; na zebraniu organizacyjnym wybrano tymczasowy zarząd w składzie: pełnomocnik rządu Florian Kroenke (1909-2004) – prezes, wiceprezydent Leon Kruszona (1909-1990) – zastępca prezesa, członek KP PPR Bolesław Kiełbasa – sekretarz, Maria Rechberg-Dobrzańska (1900-1986) – zastępca sekretarza, inspektor szkolny Roman Ulatowski (1905-1984) – skarbnik, zastępca dyrektora KKO Stanisław Wyrwiński (* 1900), kierownik Urzędu Monopoli i Akcyz Ignacy Wołyński (1896-1985), kierownik Urzędu Zatrudnienia – Henryk Majewski, prezes Sądu Okręgowego Teofil Krych (1891-1972); Komisję Rewizyjną tworzyli: dr Zygmunt Obuchowicz, prokurator SO Władysław Rajca (1901-1993), kierownik Kultury i Propagandy Tadeusz Drzazga (1919-1982), zast. kierownika PUBP Lalita Kotowska (1915-1987), komisarz ziemi Jan Naborowski (1886-1959).

1945 r. (80 lat temu) – powstał Bank Spółdzielczy „Społem”; na jego siedzibę przeznaczono lokal bankowy przy ul. Wielkiej 9 [= Sikorskiego 7], róg Pionierów a do czasu odzyskania własnego lokalu ulokował się w lokalu Oddziału Związku Gospodarczego „Społem”, ul. Św. Wojciecha 1[= Herberta 1]. Było to początek bankowości spółdzielczej w Gorzowie.

1970 r. (55 lat temu) – w Zielonej Górze odbyły się Drużynowe Mistrzostwa Federacji Stal, które wygrała „Stal” Gorzów (32), w jej barwach startowali: Jerzy Padewski (1938-2016) – 11, Bogusław Nowak (1952-2024) – 10, Ryszard Dziatkowiak – 6, Zenon Plech (1952-2020) – 5, Wojciech Jurasz (1938-2007); drugie miejsce przypadło „Zgrzeblarkom” Zielona Góra (32), o kolejności miejsc zadecydował barażowy pojedynek liderów obu drużyn, w którym J. Padewski pokonał Zbigniewa Marcinkowskiego.

1985 r. (40 lat temu) – w galerii BWA „Art.-Stilon” zorganizowano wystawę plakatów teatralnych ze zbiorów z BWA w Szczecinie; wśród prac najlepszych polskich grafików były też plakaty Ewy i Wiesława (1945-1994) Strebejków.

2015 r. (10 lat temu) – w Santoku odsłonięto obelisk poświęcony santockim pionierom.

Urodzili się:

1920 r. (105 lat temu) – Tadeusz Kaźmierczak, malarz, pionier miasta, zm. w 1984 r.

1925 r. (100 lat temu) – Zbigniew Kośmicki, muzyk, saksofonista, który grał m.in. w orkiestrze jazzowej Jerzego Ciepieli (1957) i Orkiestrze Symfoniczno-Rozrywkowej Kazimierza Kamińskiego (1964), zm. w 1996 r.

1935 r. (90 lat temu) – Ryszard Kantorski, b. działacz partyjny, b. sekretarz KP PZPR w Strzelcach (1975), b. kierownik wydziałów w KW PZPR w Gorzowie, zm. w 2015 r.

Zmarli:

2003 r. – ks. Stanisław Lenczewski (78 l.), b proboszcz w Gralewie (1973-1987).

2008 r. – Tadeusz Pielech (60 l.), nauczyciel w Zespole Szkół Elektrycznych.

2008 r. – Żelimira Ligocka-Olszakowa (96 l.), b. aktorka gorzowska(1946-1947).

2010 r. (15 lat temu) – st. chor. Antoni Perszka (86 l.), ostatni weteran 12. KPZ, w którym służył w 1944-1990.

2012 r. – prof. dr hab. Małgorzata Kitowska-Łysiak (59 l.), historyczka sztuki na KUL, b. pracownica Muzeum Okręgowego w Gorzowie (1978-1982), organizatorka wielu wystawa i autorka recenzji.

2014 r. – ppłk dr Arkadiusz Ogrodowczyk (82 l.), historyk wojskowości, b. wykładowca AWF w Gorzowie.

2014 r. – Stanisław Tchórz (90 l.), kombatant i sybirak, znany filatelista.

2015 r. (10 lat temu) – Jerzy Niewiadomski (80 l.), nauczyciel i trener, współtwórca gorzowskiej siatkówki.

2018 r. – Katarzyna Sieroń (83 l.), działaczka kresowa, znana z tego, iż w ramach dorocznych „Kaziuków” prowadziła warsztaty i degustacje „Najlepsze bliny Katarzyny”.

2019 r. – ks. Andrzej Wręczycki (46 l.), wikariusz w Deszcznie, od 2013 r. kierownik gorzowskich pielgrzymek.

2019 r. – Irena Prokopów (81 l.), bibliotekarka i kustoszka, b. kierowniczka PBP w Gorzowie (1970-1971), organizatorka i pierwsza kierowniczka Biblioteki Filii WSWF/AWF.

2021 r. – Andrzej Giżycki, b. żużlowiec „Stali” (1990-1992) i „Polonii” Piła (1993)