8 listopada

2025-11-08, Kalendarium

1685 r. (340 lat temu) – edyktem poczdamskim elektor brandenburski zagwarantował wolność religijną wypędzonym z Francji hugenotom; francuscy emigranci stworzyli w Gorzowie dość silną wspólnotę skupioną wokół tzw. kościoła zgody, dziś Biały Kościół.

Zdarzyło się:

1685 r. (340 lat temu) – edyktem poczdamskim elektor brandenburski zagwarantował wolność religijną wypędzonym z Francji hugenotom; francuscy emigranci stworzyli w Gorzowie dość silną wspólnotę skupioną wokół tzw. kościoła zgody, dziś Biały Kościół.

1945 r. (80 lat temu) – Stanisław Wolski (1892-1962) otrzymał nominację na dyrektora Wodociągów i Kanalizacji m. Gorzowa.

1980 r. (45 lat temu) – przy szczelnie wypełnionej widowni hali „Stilonu” przy ul. Czereśniowej odbył się wielobój gwiazd z udziałem pracowników kilku wydziałów „Stilonu” oraz gwiazd polskiego sportu, zwyciężył Wydział Kordu z Władysławem Komarem (1940-1998) w składzie, przed „Jedwabiem” z Edwardem Jancarzem (1946-1992), Wydziałem Mechanicznym z Tadeuszem Ślusarskim (1950-1998), „Lanastilem” z Andrzejem Supronem i „Jedwabiem 2”; wśród rozgrywanych konkurencji były m.in. taniec na wrotkach oraz wyścigi melexów; dochód z imprezy przeznaczono na budowę Szpitala Wojewódzkiego i żaglowca „Dar Młodzieży”.

1980 r. (45 lat temu) – w Teatrze im. Osterwy odbyła się prapremiera „ponurej burleski w 3 aktach” Jana Pawła Gawlika „Procedura” w reżyserii Jerzego Hoffmanna (1927-1991). Sztuka powstała w 1965, a opublikowana została w 1969, jej inscenizacja w Gorzowie uchodzi za prapremierę i jedyną znaną jej realizację (wg e-teatr – i almanachów teatralnych), chociaż już w 1977 Bohdan Mikuć (1930-2015) wystawił ją na deskach prowadzonego przez siebie Teatru Propozycji Polskiej Sztuki Współczesnej przy Domu Środowisk Twórczych w Łodzi; treścią makabrycznej burleski są perypetie pani Meli z przedsiębiorstwem pogrzebowym w związku z pochówkiem groteskowego amanta. Gorzowska inscenizacja cieszyła się sporym zainteresowaniem, wystawiano ją 33 razy dla 9.960 widzów, sprzyjała temu zapewne aura sztuki zakazanej, w odręcznie namalowanej ulotce napisano: „Prodecura” sztuka wstrzymana przez cenzurę do sierpnia br. powraca na scenę.

1990 r. (35 lat temu) – we Frankfurcie/O. i Słubicach odbyło się spotkanie premiera Tadeusza Mazowieckiego (1927-2013) i kanclerza Helmuta Kohla (1930-2017); premier Mazowiecki był pierwszym przywódcą obcego państwa, składającym wizytę w zjednoczonych Niemczech, obaj politycy spotkali się we frankfurckim ratuszu, po rozmowach zjedli obiad w ratuszowej restauracji, a w hali koncertowej odbyli konferencję prasową, następnie spacerowali po Słubicach i zjedli podwieczorek w restauracji „Odra”, następnie premier Mazowiecki odprowadził gościa na słubicki stadion, skąd H. Kohl odleciał śmigłowcem do Berlina, następnie T. Mazowiecki spotkał się w ramach kampanii wyborczej z mieszkańcami Słubic w SMOK, a na zakończenie pobytu w Słubicach zjadł kolację w „Odrze”. Koktajl w restauracji „Odra” przygotowała Maria Lemieszewska (1940-2021) z personelem swej restauracji „U Marii” w Gorzowie, skąd przywieziono całą zastawę, a kelnerki otrzymały nowej stroje, ciasta dostarczył Ryszard Watral z Witnicy, wędliny pochodziły z ZM w Gorzowie, odbierała je Elżbieta Matuszewska z „Sanepidu” w Gorzowie.

Urodzili się:

1880 r. (145 lat temu) – Feliks Beczkowicz, b. nauczyciel w Gimnazjum Handlowym, zm. w 1950 r.

1885 r. (140 lat temu) –Dionizy Wajs, zw. Dyźko, Dyśko, wybitny harfista, mąż Papuszy (1908-1997); posiadał 15-osobową orkiestrę, z którą zjeździł całą Europę, od ok. 1951 chorował, zm. w 1972 r. i spoczywa na gorzowskim cmentarzu.

1940 r. (85 lat temu) – Asja Łamtiugina, b. aktorka gorzowska (1964-1965), b. żona Edwarda Linde-Lubaszenki, matka Olafa. zm. w 2023 r.

Zmarli:

1970 r. (55 lat temu) – Alojzy Majchrzak (49 l.), pionier miasta i ZM „Gorzów”, pracownik KS „Stal”.

1995 r. (30 lat temu) – Bogusław Parada (53 l.), długoletni dyrektor Strzeleckiego Kombinatu Rolnego, mieszkaniec Strzelec, pochowany w Gorzowie

2013 r. – dr Mirosława Kołakowska-Kiełbasiewicz (61 l.), pracownica naukowa AWF i PWSZ; padła ofiarą morderstwa.

2013 r. – Miron Gaborek (90 l.), Łemko, fundator dzwonu w cerkwi gorzowskiej.

2020 r. (5 lat temu) – Wiktor Kulisz (79 l.), b. dyrektor GCMB (1985-1990), b. działacz partyjny, b. radny (1998-2010.

2020 r. (5 lat temu) – Jan Monik (59 l.), archeolog amator, współpracował Muzeum Lubuskiego w Gorzowie, odkrywca dwóch dysków solarnych oraz naszyjnika i naramiennika sprzed prawie 4 tys. lat na przesmyku między jeziorami w Chycinie, gm. Bledzew (2014), współzałożyciel i pierwszy prezes Stowarzyszenia Eksploracyjno-Historycznego „Warta”.

2022 r. – Szczepan Wleklik (72 l.) artysta plastyk, b. właściciel galerii „Ars” (1989-2002).