Komu przypadną Wawrzyny?

2013-02-25, Kultura

28 lutego wręczone zostaną Lubuskie Wawrzyny Literackie i Lubuskie Wawrzyny Naukowe. Od dotychczasowych będą one różniły się przede wszystkim tym, że po raz pierwszy fundatorem jednej z nagród będzie Prezydent Gorzowa Tadeusz Jędrzejczak, który - jak nam doniesiono - sam wybiera się do Zielonej Góry, aby nagrodę wręczyć.

Lubuski Wawrzyn Literacki

Konkurs o Lubuski Wawrzyn Literacki już od 19 lat organizuje Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. C. Norwida w Zielonej Górze, początkowo dla pisarzy z dawnego województwa zielonogórskiego. Po zmianach administracyjnych konkurs obejmuje całe województwo lubuskie, a od niedawna jego współorganizatorem jest Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Z. Herberta w Gorzowie Wlkp. Wawrzyn Literacki to nagroda przyznawana za najlepszą książkę literacką minionego roku autorowi mieszkającemu na terenie województwa lubuskiego, wywodzącemu się z Lubuskiego, a także autorowi książki wydanej w lubuskich oficynach. Obok Lubuskiego Wawrzynu Literackiego 2012 ( dla autora książki srebrne pióro oraz nagroda pieniężna) przyznawane są także: Dyplom za całokształt twórczości, Dyplomu za debiut literacki, Dyplomu dla lubuskiego wydawcy za walory edytorskie książki. Do jury 19. Lubuskiego Wawrzynu Literackiego zaproszono: Sergiusza Sternę-Wachowiaka – przewodniczący, dr hab. prof. UZ Małgorzatę Mikołajczak i Bohdana Zadurę.

Tydzień przed wręczeniem ogłaszane są nominacje. Do wymienionych wyżej nagród zakwalifikowano następujących autorów i ich książki. Najpierw przedstawiam autorów związanych z Gorzowem i północną częścią naszego województwa:

1. Jerzy Hajduga, Powieki wieków: poezje, „Nowa Pracownia”, Poznań 2012

„Powieki wieków” to 14 tom wierszy księdza-poety z Drezdenka. W jego omówieniu pisałam: Ludwik Lipnicki przyrównał te wiersze do szkiełek z witraża: pojedyncze są niewielkie i z pozoru mało znaczące, ale w całości tworzą wrażenie niezwykle. Hajduga pisze bez patosu, oszczędnie operuje metaforą, która nigdy nie jest rozbudowana, zdobna, a wręcz świadomie niezwykle skromna. Często trzeba dobrze wczytać się w tekst, aby ją znaleźć. A przecież każdy czytelnik, który choć raz zetknął się z wierszami księdza Jerzego, od razu rozpozna jego autorstwo. Poeta świadomie – jak sam określił - „rozmilcza się na wiele głosów”, jakby namawiał czytelnika, aby myśl autora samodzielnie rozwijał, dopowiadał znaczenia.

2. Agnieszka Moroz, Aneks do gier: wybór wierszy, „Sonar Literacki”, Gorzów Wlkp., 2012

Za pierwszy tom wierszy pt. „Każdy idzie do nieba” Agnieszka Moroz dostała Dyplom za Debiut Roku. „Aneks do gier” jest jej dopiero trzecim tomem, a już pretenduje wysoko. Pisałam o nim: Gorzowianka Agnieszka Moroz ukończyła polonistykę na Uniwersytecie Szczecińskim, teraz przygotowuje pracę doktorską, nie mogą więc dziwić horyzonty myślowe, jakie otwiera przed czytelnikami wierszy. Ona wręcz wymaga sporej wiedzy z szeroko pojętej współczesnej kultury. Mamy w wierszach odwołania do literatury angielskiej i amerykańskiej, do filmu, do malarstwa. Teraz wzbogaciła je nową sferą doznań – komputerem i grami. Bo przecież w klasycznych dziedzinach sztuki, a również w nowych, obracamy się w świecie wirtualnym, zbudowanym z naszych wyobrażeń i jeszcze trochę z przypadku. Co najważniejsze? - zdaje się pytać autorka niemal we wszystkich wierszach.

3. Artur Wodarski, Chrząszczenie: poezje, Wydawnictwo Miniatura, Kraków 2012

Autor mieszka w rejonie Międzyrzecza, debiutował na łamach wydawanego w Gorzowie „Pegaza Lubuskiego”. Aktywny bywalec portali poetyckich, gdzie prezentował swoje wiersze, zazwyczaj bardzo dobrze przyjmowane. Książki nie znam, zapewne to jego debiut książkowy. Sam autor tak o niej piesze. Tomik zawiera wybór 39 tekstów, z lat 2008 - 2012 o zróżnicowanej tematyce. Zapraszam do mojego świata poezji. Może "dostaniecie, którymś wierszem w gębę", może usłyszycie, jak coś chrzęści i zobaczycie, jak mój płot płonie. Może natkniecie się na diabły i anioły rozlewające wódkę po kątach i zechcecie do mnie wracać. Jeśli tak, wspomóżcie babcię Franciszkę w jej modlitwie, na pewno się ucieszy. Drzwi do mojego świata są dla Was otwarte - wystarczy przekroczyć próg.

4. Zygmunt Marek Piechocki, W pobliżu rozumienia: tryptyk okazjonalny, Wydawca Zygmunt Marek Piechocki, Gorzów Wlkp. 2012

Autor czterech tomików poetyckich, z których „Sytuacje” z 2009 r. nominowane były do Lubuskiego Wawrzynu, zaś książka prozatorska „Listy hipotetyczne” (2010) dostała Dyplom za Walory Edytorskie. Członek Związku Literatów Polskich. Autor dotąd nie pozwalał na omawianie jego najnowszej książki. Zapewne gdy dostanie jakąś nagrodę – nareszcie pozwoli.

5. Kazimierz Furman: Niedomówienia, poezje, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Herberta, Gorzów Wlkp. 2012

Na tom składają się wiersze opublikowane na łamach prasy lub w drukach okazjonalnych, które nie weszły do tomików poetyckich wydanych za życia autora.

W moim omówieniu wyraziłam przede wszystkim uznanie dla Danuty Zielińskiej, która wygrzebała te wiesze, a także pisałam: Wszystkie tomiki wydane za życia Furmana były skromniutkie, niewielkie, cienkie. Natomiast nasza biblioteka dała mu elegancki, gruby tom na kredowym papierze, z twardą okładkę i z ilustracjami Zbigniewa Olchowika. Nareszcie. Należało się Kaziowi takie podziękowanie od gorzowian.

Z Zielonej Góry i południowej części województwa lubuskiego do nagrody tej pretendują następujący autorzy i ich książki:

6. Krzysztof Fedorowicz, Grünberg: powieść, „Libron”, Kraków 2012

7. Dorota Grzesiak, Kiedy grasz: poezje, „Druk-Ar", Bytom Odrzański 2012

8. Czesław Sobkowiak, Powieść ze snu: poezje, „Aprint”, Zielona Góra 2012

W ubiegłym roku Lubuski Wawrzyn Literacki zdobyła Beata Patrycja Klary z Gorzowa za tom wierszy „Zabawa w chowanego”.

Lubuski Wawrzyn Naukowy

Wręczony zostanie po raz ósmy. Jest formą uhonorowania autorów publikacji naukowych oraz popularnonaukowych o tematyce regionalnej dotyczących Środkowego Nadodrza lub obecnego województwa lubuskiego. Skład Jury 8. Lubuskiego Wawrzynu Naukowego: prof. dr hab. Wojciech Strzyżewski (Uniwersytet Zielonogórski) – przewodniczący, prof. nadzw. dr hab. Elżbieta Skorupska-Raczyńska (PWSZ w Gorzowie Wlkp.), prof. dr hab. inż. Marian Miłek (PWSZ w Sulechowie), dr hab. prof. AWF Tomasz Jurek (ZWKF w Gorzowie Wlkp.), dr Paweł Liefhebber (WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze) – sekretarz. Laureat otrzyma srebrne pióro i nagrodę pieniężną.

Oto nominowani do Lubuskiego Wawrzynu Naukowego 2012 oraz do Dyplomu za najlepszą książkę popularnonaukową. Znów rozpoczynam od autorów z północy województwa:

1. Zbigniew Czarnuch, Nad Wartą i wśród lasów. O dawnych i współczesnych mieszkańcach witnickich wsi, wydawca: Miejski Dom Kultury w Witnicy, Witnica 2012.

Zbigniew Czarnuch był nominowany do Lubuskiego Wawrzynu Naukowego za książkę „Ujarzmianie rzeki. Człowiek i przyroda w ujściu Warty”. O jego najnowszej książce pisałam: Autor dotarł do chyba wszystkich dokumentów i ludzi związanych z 18 wsiami gminy Witnica. W swojej książce zawarł mnóstwo informacji, a i tak czytelnik ma wrażenie, że się ograniczał. Każda wieś jest zaprezentowana w historycznym rozwoju, następnie autor zwraca uwagę na najważniejszy jej problem, przedstawia ciekawych ludzi z nią związanych, wreszcie daje bogate kalendarium. Oczywiście dużo zdjęć, choć z konieczności raczej w małym formacie. W moim odczuciu książka może być wzorem do opracowywania monografii innych wsi, a zapotrzebowanie na takie prace rośnie z roku na rok.

2. Dariusz A. Rymar, „Odblokować zakład!”. Strajk w Zakładach Mechanicznych „Gorzów” w Gorzowie Wielkopolskim w dniach 15-16 grudnia 1981 roku – geneza, przebieg i następstwa, wydawca: NSZZ „Solidarność” Region Gorzów Wielkopolski, Gorzów Wielkopolski 2012.

Dariusz Rymar już dwukrotnie otrzymał Lubuski Wawrzyn Naukowy, Był pierwszym laureatem za książkę „Gorzów Wlkp. w latach 1945-1998. Przemiany społeczno-polityczne", a po pięciu latach dostał Wawrzyn za książkę pod tytułem „Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" w Regionie Gorzów Wielkopolski w latach 1980-1982”. W ciągu siedmiu lat istnienia konkursu jeden autor dostał nagrodę dwa razy. Jak sam tytuł książki wskazuje, w autor omawia jedno wydarzenie trwające w zasadzie niewiele więcej niż dobę, ale bardzo ważne dla gorzowskiej „Solidarności”. Zdarzenie świetnie udokumentowane, książka dobrze napisana, bogato ilustrowana.

Z Zielonej Góry i południowej części województwa lubuskiego do Wawrzynu Naukowego pretendują:

1. Przemysław Bartkowiak, Dzieje harcerstwa na Ziemi Lubuskiej w latach 1945-1989, wydawca: Pro Libris – Wydawnictwo WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze, Zielona Góra 2012.

2. Dorota Bazuń, Izabela Kaźmierczak-Kałużna, Magdalena Pokrzyńska, Matki Sybiraczki – losy i pamięć. Polskie kobiety zesłane w głąb ZSRR, wydawca: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2012.

3. Irena Gatys, Roman Gatys, Żarska porcelana 1888-1945 Sorauer Porzellan, wydawca: „Chroma” Drukarnia Krzysztof Raczkowski, Żary 2012.

Komu przypadną Wawrzyny i Dyplomy za najlepsze książki literackie i naukowe wydane w 2012 roku, dowiemy się podczas gali w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Zielonej Górze w dniu 28 lutego. Z Gorzowa, oprócz pana prezydenta i nominowanych, wybiera się spore grono miłośników książek regionalnych.

Krystyna Kamińska

Kultura

Robert
Borowy

Ira i Smolasty już w sobotę w Gorzowie

Marszałek lubuski Marcin Jabłoński i prezydent miasta Jacek Wójcicki zaprosili Lubuszan do udziału w Święcie Województwa Lubuskiego, które odbędzie się w najbliższą sobotę, 10 maja w Gorzowie.