Nie jest żołnierzem, nie broni ojczyzny, choć z nią cierpi

2022-07-18, Kultura

Od 19 lipca przez kolejny miesiąc na terenie Archiwum Państwowego w Gorzowie Wielkopolskim przy ul. Mościckiego 7 będzie dostępna wystawa plenerowa pt. „Mamo, ja nie chcę wojny!"

Wystawa jest projektem polsko-ukraińskim i prezentuje rysunki dzieci polskich wykonane po II wojnie światowej i dzieci ukraińskich w czasie obecnej wojny.

* * *

„Dziecko nie jest żołnierzem, nie broni ojczyzny, choć z nią cierpi” (Janusz Korczak)

Przytoczona tu sentencja Janusza Korczaka, wielkiego pedagoga - przyjaciela dzieci stanowi motto naszego projektu, gdyż podobnie jak Stary Doktor, chcemy podkreślić, że dziecko nigdy nie jest żołnierzem, nawet jeśli walczy z bronią w ręku, i że zawsze cierpi, bo zawsze jest ofiarą wojny. Wraz z Państwem chcemy spojrzeć na wojnę oczami dzieci, i wsłuchać się w ich emocje, uznając wykonane przez nie prace, za niezwykle przejmujące świadectwa wojny.

Na wystawie zaprezentujemy historyczne rysunki polskich dzieci z roku 1946, będące zapisem ich przeżyć z czasu II wojny światowej i okupacji niemieckiej 1939-1945, przechowywane w Archiwum Akt Nowych w Warszawie, w zespole Ministerstwa Oświaty z lat 1945–1966 oraz współczesne rysunki dzieci ukraińskich, związane z wojną toczącą się obecnie w Ukrainie, gromadzone na portalu Mom I see war.

Dziecięce rysunki i wypowiedzi to dla nas świadectwa ogromnej wartości. Chcemy pokazać, że wojna wygląda w oczach dziecka zawsze tak samo. Niezależnie od miejsca i czasu jest wielkim złem, a dziecko zawsze jest w niej ofiarą. Podobieństwo historycznych i współczesnych prac poraża. Dzieci rysują czołgi, samoloty zrzucające bomby, pożary i eksplozje. Rysują rannych i zabitych, zrujnowane domy, mogiły. Rysują siebie i swoją rodzinę, rysują ewakuację i ucieczkę. Ale rysują też nadzieję i swoje marzenia na przyszłość. Łącząc obrazy i słowa w grupy tematyczne: walka, okupacja, rodzina, represje, opór, zniszczenia, zwycięstwo-nadzieja, chcemy podkreślić fakt, jak bardzo podobne są do siebie scenariusze wojen zaborczych. Zmienia się czas, zmienia się miejsce, zmieniają się dziecięcy świadkowie, ale wojna zawsze jest taka sama: „Wojna nie widzi, nie słyszy, nie czuje” (J. J. Letria).

Obecnie w zasobie Archiwum Akt Nowych w Warszawie znajduje się ponad 7000 rysunków. W większości są to prace o tematyce wojennej tworzone w odpowiedzi na konkurs ogłoszony w 1946 w tygodniku „Przekrój” za zgodą ówczesnego Ministerstwa Oświaty.

W ramach wciąż rozwijającego się ukraińskiego projektu Mom, I see war zebrano dotychczas ponad 10 000 rysunków o wojnie i pokoju w Ukrainie.

Różnorodność dziecięcych emocji zapisanych przez dzieci w obrazach - od strachu i rozpaczy, po nadzieję i wiarę w zwycięstwo - pokazuje wyraźnie, że świat dziecka i świat wojny, to dwa różne światy.

Jednocześnie informujemy, że wystawa Mamo, ja nie chcę wojny! Polsko ukraiński - projekt archiwalny będzie realizowana przez całą sieć Archiwów Państwowych. Dzięki temu wystawa w formie planszowej zostanie zaprezentowana w tym samym czasie w wielu miastach w Polsce, docierając do szerokiego grona odbiorców.

Projekt i koncepcja: dr Dorota Sadowska (Uniwersytet Warszawski), Mariusz Olczak (Archiwum Akt Nowych)

Opracowanie i realizacja: prof. Olha Kulinich (Uniwersytet im. T. Szewczenko w Kijowie), Daria Koval (projekt Mom I see war), Mariusz Olczak (Archiwum Akt Nowych), dr Dorota Sadowska (Uniwersytet Warszawski), Agnieszka Wopińska (Archiwum Akt Nowych)

Opracowanie graficzne: Beata Świerczyńska (Archiwum Akt Nowych)

Źródła rysunków i tekstów: Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Projekt „Mom I see war/Мамо, я бачу війну”, Ukraina, Kijów

Opracowanie: dr Dorota Sadowska (UW, AAN)

Kultura

Robert
Borowy

Nestorka gorzowskiej kultury obchodzi urodziny

Okrągłą rocznicę 90 lat obchodzi Ewa Mazur - od zawsze związana z gorzowską kulturą. W okolicznościowym spotkaniu, które już za nami, udział wzięli byli pracownicy różnych instytucji.