Związek zawodowy założony na portierni

2015-09-20, Prosto z miasta

35 lat temu, 13 września 1980 r., na portierni Elektrociepłowni w Gorzowie, przedstawiciele czterech zakładów pracy utworzyli Międzyzakładowy Komitet Założycielski późniejszej NSZZ Solidarność.

Podobnie jak w niemal całym kraju, również w gorzowskich zakładach pracy po podwyżkach cen żywności w lipcu 1980 r. domagano się podniesienia płac. W większych zakładach bardziej głośno i oficjalnie, w mniejszych – po cichu. Rychło zaczęto dywagować o zorganizowaniu strajków dla wyegzekwowania tych żądań. Ośrodkiem większych dyskusji stała się parafia katedralna, gdzie młodzi ludzie skupili się wokół księdza Witolda Andrzejewskiego.

Już po podpisaniu porozumień sierpniowych, w pierwszych dniach września, Edward Borowski, dyżurny ruchu w Elektrociepłowni i Zbigniew Zięba, brygadzista elektryk w Silwanie, pojechali do Szczecina, by dowiedzieć się konkretów o tworzącym się nowym związku zawodowym. W tym samym celu do Warszawy pojechał Zygmunt Ciszak z gorzowskiego Ursusa. W Rejonie Dróg Publicznych komitet założycielski nowego związku założył Grzegorz Fronckiewicz.

Rychło zapadła decyzja – w Gorzowie trzeba utworzyć międzyzakładową strukturę nowego związku, który nadal nie miał nazwy. Na popołudnie 13 września inicjatorzy umówili się w klubie seniora, lecz zostali stamtąd wyproszeni. Z braku lepszego miejsca postanowili spotkać się na portierni Elektrociepłowni. Byli to wspomniani już E. Borowski, Z. Ciszak, G. Fronckiewicz i Z. Zięba oraz Ryszard Chromicz z EC, Tadeusz Kołodziejski i Ryszard Ornoch z Ursusa. Przewodniczącym Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego został T. Kołodziejski, a jego zastępcami E. Borowski i Z. Zięba.

W poniedziałek 15 września poszli zawiadomić o fakcie utworzenia struktur nowego związku wojewodę Stanisława Nowaka i I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PZPR Ryszarda Łabusia. Zostali przyjęci życzliwie, obiecano im pomoc.

Pierwszą siedzibą MKZ była kawiarenka przy stołówce Ursusa przy ul. Przemysłowej. Po kilku tygodniach przenieśli się do kilku pokoi w Urzędzie Miasta, gdzie udostępniono im telefon, teleks i samochód. Na początku 1981 r. Solidarność dostała stałą siedzibę przy ul. Krajowej Rady Narodowej, dziś Borowskiego.

Nowy związek w ówczesnym woj. gorzowskim bardzo szybko się rozwijał. Na koniec 1980 r. skupiał 127 tysięcy członków. O tym jak to było dużo świadczy fakt, że we wszystkich zakładach uspołecznionych regionu pracowało wtedy 162 tys. ludzi.

Gorzowska Solidarność była bardzo aktywna do stanu wojennego (podczas niego zresztą też). Świadczy o tym chociażby fakt, że 13 grudnia 1981 r. internowano około setki jej działaczy, podczas gdy w regionie zielonogórskim – trzy razy mniej.

Andrzej Włodarczak

Prosto z miasta

Robert
Borowy

Niech się święci majowe święto

Pierwszy pochód majowy w powojennym Gorzowie odbył się w 1946, ostatni w 1988 roku. Przez te lata spontaniczne przejścia przez miasto ubarwiał albo Szymon Gięty, albo demokratyczna opozycja.