Oni odeszli, czyli z żałobnej karty ostatnich 12 miesięcy

2015-11-02, Prosto z miasta

Ludzie cenieni i lubiani, albo tylko znani ze swej funkcji pełnionej w mieście, teraz lub w przeszłości.

Gorzowianie, którzy sprawdzili się gdzie indziej, oraz ci, dla których Gorzów był tylko etapem w karierze. Oto sylwetki niektórych z nich, tych którzy odeszli w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Czasem tak cicho, że nikt prawie tego nie zauważył...

5 listopada 2014 r. w wieku 85 lat zm. Lucyna Wachnowska, wdowa po Stefanie Wachnowskim (1922-1999), też brydżystka, jedna z nielicznych kobiet uprawiających z powodzeniem brydż sportowy, członek PZBS od 1957, od co najmniej 1981 z sukcesami startowała w rozgrywkach ligowych okręgu gorzowskiego, w 1996 r. została członkiem honorowym PZBS. Spoczęły w grobie męża w Zaułku Poetów na cmentarzu komunalnym.

Nazajutrz, 6 listopada odszedł Tadeusz Mierecki, pionier sportów motocyklowych w Gorzowie, rajdowiec, sędzia żużlowy i sportów samochodowych. Pochodził z Grodna, w czasie okupacji, pracując w warsztacie, zetknął się z motocyklami, w 1949 zaczął uprawiać wyścigi motocyklowe i motokrosowe, 11.07.2009 podczas Zlotu Samochodów Terenowych w Gorzowie świętował razem ze Stanisławem Lisowskim 80. urodziny i 60-lecie startów motocyklowych i samochodowych. Był też pierwszym kierownikiem klubu „Stal” i pierwszym gorzowianinem, który zdobył licencję sędziego żużlowego klasy państwowej, w tej roli obsłużył ok. 500 meczów w całej Polsce. W 1976 rozpoczął działalność w reaktywowanym Automobilklubie Gorzowskim, przez wiele lat był przewodniczącym Okręgowej Komisji Sportu przy ZO PZM, skarbnikiem AG oraz członkiem ZO PZM w Zielonej Górze, w tej roli współorganizował wiele imprez rajdowych, był też sędzią w rajach motocyklowych i samochodowych, współautorem regulaminu MP Samochodów Terenowych, które organizował w 1986-1988. Zmarł w wieku 85 lat.

12 listopada w wieku 68 lat zm. dr Krystyna Solska, lekarz stomatolog, która w l. 80 praktykowała przy ul. Matejki, ostatnio w Krasowcu.

25 listopada w Markach pod Warszawą zm. w wieku 88 lat dr Kazimierz Wysiński, teatrolog, historyk ZASP, ale także pionier Gorzowa i współorganizator życia teatralnego w mieście. Pochodził spod Wągrowca, do Gorzowa przybył 7.04.1945 z drugą grupą wągrowiecką, już 29.04. funkcję zast. skarbnika miejskiej organizacji PPS, wystąpił też w amatorskiej inscenizacji „Ciotuni”, która 8.09.1945 zainaugurowała działalność polskiej sceny w Gorzowie. Był wieloletnim pracownikiem Zakładu Historii i Teorii Teatru Instytutu Sztuki PAN, po studiach w 1956 dołączył do redakcji „Pamiętnika Teatralnego”, a w 1963 został sekretarzem redakcji, współpracował także z „Almanachem sceny polskiej”, pod jego redakcją ukazały się tomy XI–XXVII tego wydawnictwa, ukazującego się co roku od 1961.

W wieku 75 lat odszedł 29 listopada ostatni dyrektor ZDK „Chemik” Kazimierz Krych, syn Teofila Krycha (1891–1972), b. prezesa Sądu Okręgowego w Gorzowie, pioniera gorzowskiego sądownictwa. Ukończył SP nr 1 w Gorzowie, następnie uczył się w Technikum Leśnym w Zofiówce/Rogach, w Ojcowie i Krasiczynie, ze względów rodzinnych przerwał naukę i podjął prace jako podleśniczy w leśnictwie Dzieduszyce Stare, w 1958 zdał maturę i został technikiem leśnym, jednocześnie podjął studia na Wydziale Rolnym WSR w Poznaniu, które przerwał już w 1959 i rozpoczął pracę w Zespole Składnic LP, w 1962 ukończył SN w Gorzowie z zakresu chemii i biologii, kontynuował studia na WSP w Gdańsku. W 1962-1964 uczył w SP nr 10, w 1964-1967 był zast. kierownika SP nr 15, w 1967-1971 kierował Wydziałem Kultury PMRN, następnie pracował jako zast. kierownika DK „Kolejarz”, od 17.06.1973 był dyrektorem ZDK „Chemik”, w XI 1989 przeszedł na rentę, od 2004 był na emeryturze. Był organizatorem I Gorzowskich Konfrontacji Fotograficznych w 1967, w 1968 zorganizował pierwszą w Gorzowie wystawę prac Andrzeja Gordona, wówczas studenta ASP w Warszawie, w 1971 został wybrany do prezydium GTSK, w 1977 został II wiceprezesem Gorzowskiego Klubu Miłośników Fantastyki Naukowej. Publikował na łamach jednodniówki „Ziemia Gorzowska”, zredagował m.in. katalog Jubileuszowej Wystawy Fotograficznej w 1970.

10 grudnia w wieku 85 lat zm. w Zielonej Górze ks. kanonik Dionizy Nowak, pierwszy proboszcz parafii w Różankach, Ukończył WSD w Gorzowie, święcenia przyjął w 1956 w gorzowskiej katedrze z rąk bpa Michała Klepacza z Łodzi, ówczesnego przewodniczącego Episkopatu Polski. Po święceniach był wikariuszem w kilku parafiach, od 8.12. 1967 – w parafii pw. Matki Bożej Różańcowej w Kłodawie z rezydencją w Różankach, a po erygowaniu 25.04.1974 w Różankach samodzielnej parafii – został jej pierwszym proboszczem; łącznie spędził w tej wsi 37 lat, w tym 30 jako proboszcz, od 10.08.2004 – na emeryturze. Rezydował później w Różankach, w Gorzowie, a ostatnio w Domu Księży Emerytów w Zielonej Górze. Pochowany został na cmentarzu komunalnym w Różankach.

15 grudnia w wieku 80 lat zm. dr Teresa Kościuszko, chirurg i anestezjolog, organizatorka i nestorka gorzowskiej anestezjologii. Ukończyła SP w Czerminie, w wieku 17 lat zdała egzamin maturalny w LO w Pleszewie (1951), w 1957 ukończyła z wyróżnieniem studia na AM w Poznaniu, 1.04.1959 uzyskała uprawnienia lekarskie, w 1963 zrobiła specjalizacje I st. z chirurgii ogólnej, w 1967 – z anestezjologii, a w 1971 – II st. z anestezjologii. Po studiach związała się ze Szpitalem Miejskim w Gorzowie, gdzie później została szefową Bloku Operacyjnego. Jako pierwsza w regionie zdobyła tytuł lekarza anestezjologa, w związku z tym powierzono jej organizację Oddziału Intensywnej Opieki Medycznej w Szpitalu Miejskim, a w 1986 – w Szpitalu Wojewódzkim, na tym stanowisku wykształciła liczna grupę lekarzy i pielęgniarek, specjalizujących się w anestezjologii. Zm. w gorzowskim szpitalu, pogrzeb odbył się na cmentarzu parafialnym w Żegocinie k. Pleszewa.

19 grudnia w wieku 70 lat zm. Tamara Szczepańska z d. Forst, żona Henryka b. kuratora oświaty i wychowania. Rusycystka z wykształcenia, od lat 70. pracowała w gorzowskiej Filii AWF jako wykładowca i st. wykładowca, od 2000 – na emeryturze, uczyła także w Zespole Szkół Budowlanych.

21 grudnia odszedł w wieku 84 lat ks. prałat dr Henryk Dworak, b. rektor WSD w Paradyzu-Gościkowie. Ukończył NSD i WSD w Gorzowie, wyśw. w 1955 w Gorzowie, w 1965–1966 odbył studia katechetyczne w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Po święceniach pracował jako wikariusz w kilku parafiach, w tym w parafii katedralnej w Gorzowie (1959-1965), będąc jednocześnie rezydentem i rektorem kaplicy NSPJ w Gorzowie przy ul. Chodkiewicza. Później był m.in. proboszczem parafii św. Józefa Oblubieńca NMP w Chlebowie k. Gubina (1971-1972) i parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Zielonej Górze (1990-2005). W 1971 mianowany został wykładowcą katechetyki, homiletyki i łaciny w WSD w Paradyżu-Gościkowie, gdzie w 1975-1980 był także wicerektorem, a w 1980-1990 – rektorem. Na emeryturze wrócił do Gorzowa, pochowany został na cmentarzu Świętokrzyskim.

25 grudnia w wieku 79 lat zm. Wacław Dzieżyc, b. pływak „Unii” i „Stilonu”. Pochodził spod Nowogródka, pracował w „Stilonie”, m.in. w SOWI, po 1960 – w administracji przedsiębiorstwa. W l. 50. należał do czołowych pływaków „Unii” Gorzów, w 1954 został nawet mistrzem okręgu zielonogórskiego; pływał prawd. w stylu dowolnym na krótkich dystansach, w 1960 w tej konkurencji wygrał spartakiadę zakładową. Spoczywa na cmentarzu komunalnym.

Dzień później, 26 grudnia, w wieku 74 odeszła Barbara Gmerek z d. Sikora, wdowa po Alfredzie (1940–2013), b. działaczu PRON, absolwentka i emerytowana nauczycielka „Gastronomika”, dietetyczka. Ukończyła w 1959 Technikum Gastronomiczne w Gorzowie, po studiach podjęła pracę jako nauczycielka w Drezdenku, od 1976 w wróciła do Gorzowa, gdzie do 1999 wykładała przedmioty zawodowe w Zespole Szkół Gastronomicznych. W 1973 została pierwszą przewodniczącą Rady Narodowej MiG w Drezdenku.

22 stycznia w wieku 74 lat zm. Piotr Sonnek, który w 1975-1985 był dyrektorem Wydziału Rolnictwa, Leśnictwa i Skupu UW, a w 1985-1989 – sekretarzem KW PZPR w Gorzowie.

W końcu stycznia Gorzów pożegnał ks. prałat Witolda Andrzejewskiego, dziekana kapituły katedralnej, proboszcz parafii Niepokalanego Poczęcia NMP, legendę „Solidarności” i honorowego obywatela miasta, który w wieku prawie 75 lat zm. 30 stycznia, jakby w 70.-lecie zdobycia Gorzowa. Syn, prawie pogrobowiec, rtm. Witolda Andrzejewskiego, dowódcy szwadronu zapasowego 25. pułku ułanów, zamordowanego w 1940 w Charkowie, kuzyn Henryka Dobrzańskiego „Hubala”, wraz z matką Jadwigą z Kożuchowskich (1912-1991) zamieszkał po wojnie we Wrocławiu, dzieciństwo spędził w Łodzi, gdzie rozpoczął studia w Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi, działalność publiczna rozpoczął bowiem jako aktor, najpierw w Teatrze Narodowym u Kazimierza Dejmka, a w 1960-1966 – w Teatrze im. Osterwy, gdzie w ciągu 6 sezonów zagrał w co najmniej 45 sztukach, m.in. rolę tytułową w grywanym także w stolicy TVP „Don Alvaresie” i Gustawa-Konrada w „Dziadach”. Po odejściu Ireny Byrskiej z teatru w 1966 wstąpił do seminarium i w 1972 r. przyjął w Świebodzinie z rąk bp. W. Pluty święcenia kapłańskie. wrócił następnie do Gorzowa, gdzie został wikarym w parafii Niepokalanego Poczęcia NMP (1972-1979), następnie – w parafii katedralnej, od 1986 zarządzał parafią MB Różańcowej na Siedlicach, a w 1989 został proboszczem w kościele p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP. Od końca l. 70. współpracował z ROPCiO, został też duszpasterzem akademickim i był katechetą dla uczniów I LO, jesienią 1980 został kapelanem „Solidarności”, duszpasterzem świata pracy, jako kapelan „Solidarności” zainicjował list protestacyjny gorzowskich duszpasterzy przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego, odczytany 13.12.1981 w gorzowskich kościołach, podpisał też list protestacyjny gorzowskich proboszczów po pacyfikacji ZM „Gorzów”, w ramach Duszpasterstwa Akademickiego organizował pomoc osobom internowanym i uwięzionym, współpracował z RKW „Solidarność” i podziemnymi strukturami w regionie, w 1982-1989 inicjował msze za ojczyznę w katedrze, gdzie zasłynął z patriotycznych kazań, w 1983 poprowadził pierwszą pieszą pielgrzymkę z Gorzowa na Jasną Górę, jako współpracownik Radia Gorzów zasłynął z audycji „Anioł Pański”; był też kapelanem Gorzowskiej Rodziny Katyńskiej i gorzowskiej Policji. Od lat zmagał się z czerwienicą, zmarł w gorzowskim szpitalu; był to największy od lat pogrzeb w mieście, 2-dniowe uroczystości pogrzebowe odbyły się 3-4.02., kondukt z trumną przemaszerował ulicami od kościoła Niepokalanego Poczęcia NMP do katedry, pochowany został z honorami policyjnymi w grobie matki na cmentarzu komunalnym.

2 lutego w wieku 89 lat zm. Albin Lawrenc, b. żołnierz armii Andersa, który w l. 1952-1982 uczył historii w I LO, prowadził też obozy wędrowne.

Dwa dni później, 4 lutego, w wieku prawie 77 lat zm. w Karol Parno Gierliński, rzeźbiarz, konserwator i poeta, autor pierwszego elementarza romskiego. Pochodził ze szczepu Lowri (grupa Sinti), od kilku pokoleń zamieszkującego Wielkopolskę, syn Ludwika i Wacławy, którzy padli ofiarą Porajmos, eksterminacji Cyganów przez hitlerowców; sam należał do dzieci uratowanych przez Alfredę Markowską, wychowywany był przez babcię, która przeżyła obóz. Powojenne dzieciństwo spędził w taborze, który osiadł w Poznaniu, gdzie ukończył Technikum Chemiczne, następnie SN na kierunku matematyczno-fizycznym, Oficerską Szkołę Rezerwy w Rembertowie, miał stopień podporucznika WP, przez kilka semestrów studiował rzeźbę w PWSSP; sam był nauczycielem i poetą, po SN uczył w szkole, uczył też cynowania w założonej przez Cyganów Spółdzielni Pracy „Khetane” [= wspólnie] w Szczecinku, w l. 80. na zlecenie PGR Żydowo pracował przy renowacji zabytków, w sumie miał udział w rekonstrukcji 9 pałaców, w międzyczasie pracował przy renowacji kościołów i prowadził zajęcia plastyczne dla dzieci, w 1986 pracował jako plastyk w Teatrze im. Fredry w Gnieźnie; był także kierownikiem literackim zespołów działających pod auspicjami Poznańskiej Estrady, w tym Cygańskiego Zespołu Pieśni i Tańca „Roma”. Pod koniec XX w. przeniósł się z Poznania do Gorzowa, w 1999 zamieszkał z ówczesną żoną w Wojcieszycach, po prawie 4 latach wrócił do Gorzowa, gdzie spędził prawie 10 lat, biorąc aktywny udział w życiu artystycznym miasta, jak i miejscowego środowiska Cyganów, ostatnio uczył plastyki w Liceum Kadetów RP w Lipinach k. Odrzywołu w pow. przysuskim, które powstało w 2012. Od 1963 zajmował się zawodowo rzeźbieniem, najczęściej w drewnie, także w kamieniu, stałymi motywami jego prac są elementy stroju cygańskiego, konie, ogień, jego rzeźby i płaskorzeźby znajdują się w wielu kolekcjach prywatnych i muzealnych w kraju i za granicą, w 1980 wyrzeźbił Pietę Poznańską dla kardynała Wyszyńskiego, który posiadał też jego pasyjkę; w 2002 wykonał nowy ołtarz z lipowymi figurami dla kościoła w Wojcieszycach, był tez autorem lipowej rzeźby Papuszy dla WiMBP; zajmował się także konserwowaniem antycznych mebli, w ostatnich latach zaczął też z powodzeniem malować, tworząc serię obrazów o tematyce romskiej. Już w szkole średniej wykazywał zdolności poetyckie, od 1968 związany z Kołem Korespondencyjnym Młodych Pisarzy ZMW, zadebiutował w 1968 wierszem Deszcz na łamach „Nowej Wsi”, w Poznaniu angażował się też w działalność grupy poetyckiej „Wiry”, po 2001 został przyjęty do ZLP. W 1981 r. pełnił funkcje przewodniczącego KZ NSZZ „Solidarność” w KR Żydowo, był członkiem Stowarzyszenia Twórców i Przyjaciół Kultury Cygańskiej w Gorzowie, konsultantem ds. kultury i języka romskiego w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza, członkiem Zespołu do Spraw Romskich Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych; w 2004-2008 piastował mandat deputowanego Parlamentu Romskiego (Światowego Kongresu Romów). Zm. w Nowym Mieście nad Pilicą, pochowany został na warszawskich Powązkach.

8 lutego w wieku 85 lat odszedł „Szef” – Stanisław Lisowski, legendarny rajdowiec, pionier sportów motorowych w mieście. Był synem Jana i Marii Lisowskich, pionierów gorzowskiej oświaty. Już w 1948 pracował w Państwowych Zakładach Inżynierii, gdzie wraz z bratem podpisał wniosek o rejestrację Klubu Sportowego „Metalowiec”, później w ZM „Gorzów”, w 1952 został aresztowany za nielegalne posiadanie broni, zwolniony po roku na mocy amnestii, pracował następnie jako mechanik w warsztatach PGR Gorzów i Dąbroszyn, w 1956 wrócił do pracy w ZM „Gorzów” w dziale kontroli technicznej, gdzie pracował do 1972, zajmując się serwisowaniem zagranicznych kontraktów i wystaw; w 1959 przebywał na wystawie ciągników w Moskwie, gdzie uzdatniał „Dziki”, następnie przez 1,5 roku w Brazylii, gdzie obsługiwał eksportowane tam „Mazury”, w 1964 – w Egipcie. W 1972 r. w ramach Wielobranżowej Spółdzielni pracy założył w Wysokiej własny warsztat samochodowy, specjalizujący się w silnikach diesla, w 1995 na bazie „Mercedesa” skonstruował własny samochód terenowy „Merlis 3000”. Sportem zajmował się od lat szkolnych, był nawet mistrzem województwa w pływaniu st. dowolnym, mistrzostwo osiągnął dopiero w sportach motorowych, pierwszym motocyklem był poniemiecki „Diamond” odnaleziony w gruzach, wyjechał nim na ulice w 1948, w 1950 na „Harleyu 750” wygrał motokrosowe mistrzostwa okręgu poznańskiego, na motocyklu tym wygrał też 22 VII 1951 ogólnopolski Rajd Przyjaźni w Koszalinie, zdobywając wszystkie najważniejsze nagrody; występował też w widowiskowych wyścigach ulicznych, Od 1954 startował w barwach „Stali” w motokrosie, jeździł na „Jawie 250”, potem na „Junaku 350” i „Panonii 250”, w 1958 został wicemistrzem Polski w klasie pow. 350 ccm, a wraz z drużyną „Stali” – wywalczył w 1961 i 1963 wicemistrzostwo strefy zachodniej. Z powodu wyjazdu do Brazylii zakończył w 1964 karierę sportową, by 20 lat później zainteresować się rajdami samochodów terenowych, w 1984 uczestniczył w poznańskiej „Tarpaniadzie”, w 1995 w wieku 66 lat, startując z Piotrem Binasiem, został mistrzem Polski w klasie „O” i wicemistrzem w klasyfikacji generalnej, powtórzył ten sukces w 1996, a w 1997 (razem ze Stefanem Jarkowskim, zięciem) wygrał obie klasyfikacje, przyczyniając się jednocześnie do prymatu zespołowego Automobilklubu Gorzowskiego, który był liderem w Polsce od 1986, a w 1993-1997 – DMP. W 1999 z okazji swych 70. urodzin i 50-lecia startów w sportach motorowych zorganizował w Gorzowie I Ogólnopolski Zlot Samochodów Terenowych, połączony z rajdem z niespodziankami; w ostatnich latach startował (także jako pilot) ze swym wnukiem Tomaszem, w 2003 sięgnęli obaj po tytuł wicemistrza Polski w klasyfikacji generalnej RPMST, karierę rajdową zakończył w 2007, mimo to wziął jeszcze udział ze swoim „Merlisem” w Moto Racing Show w Gorzowie (29.08.2014).

16 lutego w wieku niespełna 43 lat zm. Dorota Kurmin, gorzowska dziennikarka telewizyjna. Ukończyła SP 16 (1987), Zespół Szkół Ekonomicznych (1991) i Kolegium Nauczycielskie w Gorzowie (1996), po studiach związała się z gorzowskim środowiskiem dziennikarskim, współpracowała m.in. z „Ziemią Gorzowską”, „Arsenałem Gorzowskim” i jedną z rozgłośni radiowych, później pracowała w Telewizji „Teletop”, a od 2006 – w TVP3, gdzie była m.in. autorką magazynu religijnego „Ichtis”, programu „Twój punkt widzenia”, wydawcą programu „Kalejdoskop”. W przeszłości należała do Klubu Piosenki przy WDK, w 1996 zdobyła II nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Literackim im. Zdzisława Morawskiego za opowiadanie „Wahadło życia”; za swoje zaangażowanie w ludzkie sprawy została nagrodzona m.in. Certyfikatem Dobroczynności Fundacji Dzieciom „Zdążyć z pomocą”, w 2012 otrzymała nagrodę w konkursie NFOZ za jeden z odcinków programu Nasze zdrowie. Działała także w zarządzie fundacji „Serce na dłoni”.

2 marca w wieku prawie 90 lat zm. Jan Buczyński, niegdyś bardzo znany radny. Pochodził z Tomaszowa Mazowieckiego, w 1945 na apel ZMW wstąpił do wojska i walczył z UPA, po demobilizacji podjął pracę w Tomaszowskich Zakładach Włókien Sztucznych, gdzie pracowali rodzice, w 1952 został przeniesiony na stanowisko wicedyrektora ds. administracyjno-handlowych GZWS, czyli „Stilonu” w Gorzowie, przed 1958 na własną prośbę został przeniesiony na stanowisko kierownika Działu Zaopatrzenia Inwestycyjnego. Przez 6 kadencji był radnym MRN (1958-1984), przez 2 – członkiem Prezydium MRN (1961-1969), od 1969 stał na czele Komisji Rozwoju Gospodarczego i Budżetu Miasta, był też przewodniczącym Klubu Radnych PZPR i bezpartyjnych.

Tego samego dnia (2.03.) w wieku 80 lat odszedł płk poż. w st. spocz. Jan Korbanek, b. komendant rejonowy i wojewódzki SP. Był absolwentem Szkoły Oficerów Pożarnictwa oraz Wyższej Oficerskiej Szkoły Pożarniczej w Warszawie. W 10.1974 został komendantem rejonowym Straży Pożarnych w Gorzowie, a już w czerwcu 1975 awansował na komendanta wojewódzkiego, na stanowisku tym do 1991. Był organizatorem Związku Emerytów i Rencistów Pożarnictwa RP, w 1993 stanął na czele grupy inicjatywnej w Gorzowie, następnie został przewodniczącym ZW, od początku zasiadał też w ZG ZWiRPRP.

2 marca w wieku prawie 86 lat zm. ks. kanonik Stanisław Garncarz, b. proboszcz parafii katedralnej. Należał do rocznika absolwentów WSD, który jako pierwszy został wyświęcony 20.12.1958 katedrze przez bpa Wilhelma Plutę. Pracował jako wikariusz w parafiach w Lubsku, parafii katedralnej w Gorzowie, w Świnoujściu, Słupsku i Krośnie, w 1968 r. został proboszczem parafii pw. św. Jadwigi Śląskiej w Krośnie Odrzańskim, a w 1991-2005 – proboszcz parafii katedralnej w Gorzowie. Jednocześnie w 1975–1999 był sędzią w diecezjalnym Trybunale Kościelnym w Gorzowie, w 1983 został kanonikiem honorowym kapituły katedralnej, a w 1994 – kanonikiem gremialnym. Jako proboszcz w Krośnie przeprowadził remont kościoła św. Jadwigi Śląskiej i wybudował dom parafialny, w Gorzowie przeniósł do prezbiterium zabytkowy ołtarz skrzydłowy, przeprowadził też renowację organów Sauera. Jako emeryt zamieszkał w Domu Księży Emerytów w Zielonej Górze, gdzie zmarł, pochowany został w rodzinnym grobowcu w Zabawie k. Brzeska.

W wieku 72 lat zm. 26 marca Barbara Barylska, pianistka, nauczycielka muzyki, Od co najmniej l. 70. XX w. uczyła fortepianu w Społecznym Ognisku Artystycznym i w Państwowej Szkole Muzycznej, w 1974-1978 była dyrektorem SOA. Grała też w orkiestrze „Odeon”.

9 kwietnia w wieku prawie 80 lat odszedł dr Edward Ponikowski, chirurg ortopeda. W Gorzowie praktykował od lat 60., w 1969 uzyskał specjalizację I stopnia z chirurgii ortopedycznej, a w 1974 – II st. z chirurgii urazowo-ortopedycznej. Był ordynatorem Oddziału Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej d. szpitala miejskiego przy ul. Warszawskiej.

26 kwietnia w wieku 87 lat zm. Jerzy Dorota, kombatant, pionier miasta i działacz kresowy Pochodził z Lwowa, od 1942 działał w Grupach Szturmowych Szarych Szeregów (ps. „Wilczak”) na Łyczakowie, w 1944 był żołnierzem 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich AK (3. szwadron kpt. Draży stacjonujący w Pasiekach), uczestniczył w akcji „Burza”. Od 1945 – w Gorzowie, w 1946 został jednym z pierwszych uczniów Koedukacyjnego Gimnazjum Handlowego, pracował później w „Gozamecie”, od 1987 – na emeryturze. W 1989 był jednym z organizatorów Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich w Gorzowie i został pierwszym prezesem, z funkcji tej zrezygnował w 2002 z uwagi na stan zdrowia, odtąd – prezes honorowy. Prywatnie był teście... Edwarda Dębickiego.

29 kwietnia w wieku 91 lat zm. płk rez. WP Czesław Chmielewski, założyciel prywatnego muzeum wojskowego w Witnicy, kawaler VM, honorowy obywatel Witnicy, odszedł dokładnie w 70 lat po tym w czasie forsowania Nysy Łużyckiej, został ciężko ranny, następnie uznany za zmarłego, „pośmiertnie” odznaczony orderem „Virtuti Militari”; tymczasem raniony 28 odłamkami, z których pięć do końca życia tkwiło w jego ciele, został odnaleziony przez patrol sowiecki, ocknął się w szpitalu wojskowym w Kijowie, po rehabilitacji został skierowany do WOP, objął dowództwo strażnicy WOP w Cedyni, następnie służył ponownie w 5. Saskiej DP, zdemobilizowany w 1949 w stopniu kapitana. Trafił następnie do Witnicy, gdzie pracował w POM, od 1974 na emeryturze. Już na emeryturze rozpoczął gromadzenie pamiątek wojennych i militariów, tworząc zrazu izbę pamięci, a następnie prywatne muzeum (12.10.1972), które decyzja MON otrzymały miano Muzeum Regionalnego Chwały Oręża Polskiego; to jedyne tego typu prywatne muzeum w Polsce mieści się na prywatnej posesji założyciela przy ul. Sikorskiego 35.

Tego samego dnia, 29.04., w wieku 68 lat zm. inż. Marian Marciniak, łowczy okręgowy. Ukończył WSR w Poznaniu, po studiach pracował zawodowo w samorządzie i aparacie ZSL, gdzie wstąpił w 1966; był członkiem władz powiatowych ZSL w Gostyniu i Strzelcach Kraj., WK ZSL w Gorzowie i przewodniczącym Wojewódzkiego Sądu Partyjnego ZSL. Był aktywnym działaczem Polskiego Związku Łowieckiego, należał do koła PZŁ „Wilk” w Gorzowie, przez blisko 40 lat kierował gorzowskim łowiectwem, 25.04.1976 został pierwszym łowczym wojewódzkim, później także przewodniczącym Wojewódzkiej Rady Łowieckiej, po reformie administracyjnej był łowczym okręgowym i przewodniczącym ZO PZŁ, z tej funkcji ustąpił 1.07.2014, pozostając członkiem ZO PZŁ. Był inicjatorem utworzenia gorzowskiego oddziału Klubu Kolekcjonera i Kultury Łowieckiej im. Włodzimierza Korsaka (2001).

25 maja w wieku 78 lat zm. Franciszek Pozarzycki, b. pracownik „Stilonu”, wynalazca, b. kierownik sekcji hokejowej ZJS „Stilon”.

4 czerwca w wieku 87 lat zm. Bolesław Idziak, b. aktor gorzowski. W 1958 ukończył Studium Aktorskie Byrskich w Kielcach i otrzymał etat w ich Teatrze im. Żeromskiego, w 1960 przeniósł się do Zielonej Góry, a w czerwcu 1962 do Gorzowa, gdzie grał 4 sezony; w 1966 odszedł do Białegostoku, następnie wrócił do Zielonej Góry (1967-1968), przez kolejne 4 sezony grał we Wrocławiu, przez następne dwa – w Kaliszu, a w 1974-1981 – w Teatrze Nowym w Poznaniu, gdzie przeszedł na emeryturę, występując nadal na jego deskach, jeszcze w 2015 grał tam w sztuce Hrabala „Obsługiwałem angielskiego króla”. W Gorzowie zagrał co najmniej w 13 premierach, w tym role tytułowe w „Królu Edypie” (1963) i „Pamiętniku Antybohatera” (1964), wyreżyserował też adaptację baśni Andersena „Słowik” (1965), w której zagrał Dworzanina. Był członkiem Rady Zakładowej w teatrze, z której ustąpił w 12.1964 w następstwie protestu części załogi przeciwko dyrekcji Byrskich, w 1965 był instruktorem Zespołu Żywego Słowa w „Chemiku”. Zagrał kilkanaście ról w Teatrze TV, miał również bogatą filmografię. Zebrał wiele nagród zawodowych, za rolę tytułową w „Pamiętniku Antybohatera” otrzymał w 1969 nagrodę dziennikarzy i obserwatorów oraz wyróżnienie jury na IV WROSTJA we Wrocławiu.

5 lipca w odległym Frankfurcie nad Menem, ale bliska Gorzowowi i gorzowianom, zm. w wieku prawie 85 lat zm. Christa Greuling, z domu Luck, b. działaczka BAG, b. redaktor „Heimatblatt”. Była córką dawnego właściciela piekarni przy ul. Wawrzyniaka 4, opuściła Gorzów 30.01.1945 razem z matka i bratem, mieszkali w Berlinie, następnie w Weimarze w Turyngii, w 1950 przedostała się do zach. stref okupacyjnych, studiowała psychologię i pedagogikę w Giesen oraz ekonomię w Getyndze. Po studiach zamieszkała we Frankfurcie/M., gdzie była nauczycielką i dyrektorem szkoły zawodowej. Na emeryturze podjęła działalność w BAG, weszła w skład redakcji „Heimatblattu”, którego ostatni, 49. numer przygotowała już sama w 12.2014; w 2006 został wiceprzewodniczącą w ostatnim zarządzie BAG. Osobiście nawiązała intensywne kontakty z gorzowianami i gorzowskimi szkołami, organizowała środki pomocowe lub środki z zasobów BGA i kwesty wśród landsberczan na doniosłe przedsięwzięcia w mieście, miała swój udział w rekonstrukcji fontanny Pauckscha (1997), wyjednała federalne środki na remont organów Sauera w katedrze (1998-2000), uczestniczyła w fundowaniu Dzwonu Pokoju (2006), pomogła w założeniu lapidarium w parku Kopernika (2010). Co roku uczestniczyła w obchodach Dnia Pamięci i Pojednania, po raz ostatni 30.01.2014, brała udział w forum „Wspólna przeszłość, wspólna przyszłość” w I LO (2003), gdzie landsberczanie pomogli wyposażyć pracownię języka niemieckiego, w otwarciu wystawy „Ocalić od zapomnienia” w Muzeum im Dekerta (2005), w nadaniu imienia Partnerskiego Miasta Herford nowej pracowni chemicznej w II LO (2013); „Gastronomikowi” pomogła zorganizować pierwsze zagraniczne praktyki we Frankfurcie nad Menem.

W niespełna 3 miesiące później odeszła inna wielka Landsberczanka Ursula Hasse-Dresing ostatnia przewodnicząca BAG, która zm. 16 września w wieku 86 lat w Herfordzie. Była córką Friedricha Hasse’go, Górnoślązaka, który w 1930 został kierownikiem działu handlowego i prokurentem w firmie Schröderów „Kabelfabrik”, przez 3 lata jej rodzina zajmował piętro willi Schröderów przy ul. Warszawska 35, następnie mieszkała w domku przy ul. Puszkina 47. Po wojnie związała się ze szkolnictwem, przez wiele lat była dyrektorem szkoły zawodowej. Była aktywną działaczką ziomkostwa landsberczan [BAG], którym kierowała od 1984 do jego rozwiązania, była zwolenniczką zbliżenia z Polską, organizatorką wielu wspólnych przedsięwzięć w Herfordzie i Gorzowie; do Gorzowa wróciła po raz pierwszy po wojnie w 1978, po 1989 bywała tu co najmniej raz w roku, należała do inicjatorów rekonstrukcji fontanny Pauckscha, umieszczenia pamiątkowej tablicy na dawnym cmentarzu w Parku Kopernika i podpisania współpracy między Gorzowem a Herfordem. Była współredaktorką i wydawcą drugiego wydania albumu „Wege zueinander/Drogi ku sobie” (1994), współredagowała „Heimatblatt”, gdzie opublikowała dziesiątki różnych artkułów,

W wieku prawie 88 lat 7 września zm. ks. prałat Zbigniew Wójcik, emerytowany proboszcz w Chojnie (1960-1991), którego najstarsi gorzowianie zapewne pamiętają jako rezydenta i rektora kaplicy NSPJ przy ul. Chodkiewicza (1955-1959). Zm. jako rezydent w Kamieniu pomorskim, pochowany w Chojnie.

14 września w wieku prawie 80 lat zm. Mirosław Jutkiewicz, b. wicewojewoda gorzowski. Pochodził z Nowogródka, do 1975 był dyrektorem Wydziału Komunalnego UW w Zielonej Górze, od 1.06.1975 do 28.02.1986 był wicewojewodą gorzowskim. Był też pierwszym prezesem Gorzowskiego Towarzystwa Muzycznego (1976-1989), w 1984 pozostawał prezesem ZW LOK.

13 października, w 3 dni po 87. urodzinach, zm. Jan Sapkowski, b. kierownik ośrodka zdrowia w Kłodawie, b. więzień stalinowski, W 1948 przystąpił w Gorzowie do konspiracyjnej organizacji nazwanej „Komórka Likwidacyjna”, za co w 1949 został skazany prze Wojskowy Sad Rejonowy w Poznaniu na sesji wyjazdowej w Gorzowie na 6 lat więzienia i utratę praw na 2 lata, zwolniony warunkowo w 1953. Już jako felczer został w 1956 kierownikiem ośrodka zdrowia w Kłodawie, gdzie spędził resztę życia. Już w szkole podstawowej zainteresował się malarstwem, jego obrazy cieszyły się sporym powodzeniem u znajomych. Był bohaterem filmu dokumentalnego, zrealizowanego przez uczniów Gimnazjum nr 9 w ramach konkursu „Śladami zbrodni”, premiera odbyła się w 2009 w jego obecności podczas spotkania Klubu Historycznego im. gen. Stefana Roweckiego „Grota” w WiMBP.

Prosto z miasta

Robert
Borowy

Dla wytrwałych będą dodatkowe nagrody

W sobotę, 26 kwietnia na terenie Gorzowskiego Rynku Hurtowego przy ul. Targowej czeka nas kolejna edycja znanej już wszystkim akcji ,,Wymień Odpady na Kulturalne Wypady’’.