Święconka, jajko, śmigus dyngus i coś jeszcze

2020-04-09, Prosto z miasta

Wielkanoc to tradycyjne święta rodzinne. Stół z przysmakami, święconka w koszyku, śmigus dyngus w poniedziałek.

Niektóre symbole świąt wielkanocnych, takie jak jajka, kurczaczki czy zajączki są wspólne niezależnie od państwa Fot. Archiwum

Polacy w większości obchodzą święta bardzo tradycyjnie. Zastawiony stół, przysmaki z białym żurkiem i białą kiełbasą, mazurkami i innymi potrawami. Poza tym konieczny śmigus dyngus i czasami zajączek dla dzieci. A jak obchodzą święta inni? Popatrzymy zatem.

Niemcy

Wielkanoc u naszych zachodnich sąsiadów uznawana jest za jedno z najważniejszych świąt. Niemcy zaczynają świętować już w Wielki Piątek. Jest to dzień ustawowo wolny od pracy. Głównym dniem, który przynosi najwięcej radości z całego okresu świąt jest Niedziela. To właśnie wtedy dzieci otrzymują drobne upominki, zamieszczone w pudełkach o charakterystycznym kształcie jaja. Niemcy również zasiadają do wspólnego wielkanocnego śniadania, które nie różni się niczym specjalnym od polskiego posiłku. Niemieckie menu wzbogacone jest jedynie o dość egzotyczny chleb orzechowy, baranią pieczeń oraz biały ser, który przybiera tego dnia również kształt jaja.

Warto pamiętać, że nawet w katolickiej Bawarii w Wielki Piątek czynne są małe piekarnie, gdzie można kupić świeże pieczywo, ale też zjeść śniadanie, dobre ciastko, lub napić się kawy. Poza tym w całych Niemczech można oglądać dekoracje z kolorowych pisanek wieszane na fontannach i innych obiektach publicznych.

Czechy

Symbolem czeskiej Wielkanocy oprócz malowanych pisanek jest również rózga - pomlázka pleciona ze świeżych wierzbowych witek, ozdobiona wstążkami. W Poniedziałek Wielkanocny mężczyźni i chłopcy chodzą z wiosenną kolędą i symbolicznie chłoszczą rózgami kobiety i dziewczęta. Chłostanie zgodnie z ludową tradycją ma zapewnić kobiecie urodę i młodzieńczy wigor przez cały rok. W niektórych regionach zachował się jeszcze zwyczaj chodzenia z kołatkami. Po okresie postu nadchodzi czas prawdziwej hojności. Do typowych dań wielkanocnych należy na przykład jagnięcina lub królik z nadzieniem pokrzywowym, mazanec, czyli kołacz przygotowany z wolno wyrastającego ciasta drożdżowego, przypominający w smaku chałkę, albo biszkoptowy baranek z polewą cukrową. Do prawdziwych przysmaków należą również „judasze“, czyli drożdżówki z miodem, lub smażone i cukrowane „boží milosti“, przypominające polskie faworki. W poniedziałek wielkanocny nie może zabraknąć dań przygotowanych z jajek! Jajka to pradawny symbol nowego życia i odrodzenia. W trakcie świąt Wielkanocy większość restauracji serwuje specjalne wielkanocne dania oraz wielkanocne korzenne piwa

Anglia

Na Wyspach, Wielki Pątek (Good Friday), jak i poniedziałek wielkanocny są dniami wolnymi od pracy. W Polsce mamy „lany poniedziałek”, na ziemiach brytyjskich nie ma takiej tradycji. Symbolem tego święta jest natomiast „Easter Bunny”, który nie ma zbyt wiele wspólnego z chrześcijańskim zajączkiem wielkanocnym. „Easter Bunny” przynosi dzieciom drobne upominki w postaci słodyczy.

Niedziela Wielkanocna dla wielu Brytyjczyków jest bardzo rodzinnym dniem. W gronie najbliższych spotykają podczas śniadania. Wiele rodzin w tych dniach wybiera się poza granice kraju, najczęściej w cieplejsze zakątki świata.

W niektórych częściach Wielkiej Brytanii tradycją jest dość nietypowy zwyczaj: zawody w toczeniu jajek z górki. Co ciekawe można się w nim doszukać chrześcijańskich symboli. Turlanie jajka symbolizuje odkrywanie kamienia do groty, w której spoczywało ciało ukrzyżowanego wcześniej Jezusa. Ostatecznie wygrywa osoba, którego jajko przetrwa zabawę.

Irlandia

W Wielką Sobotę w irlandzkich miastach odbywa się pochód, podczas którego ludzie demonstrują swoje zmęczenie długim postem i chęć rozpoczęcia świętowania. Przemarszowi przewodzi lokalny rzeźnik. Najciekawszy jest jednak fakt, że niesie on zawieszonego na kiju śledzia, którego mieszkańcy biją kijami, pałkami i czym popadnie. Tak zmaltretowany śledź, symbolizujący post, zostaje wrzucony do rzeki. Następnie rzeźnik nakłada na ten sam kij udekorowany kwiatami barani udziec, który ma zwiastować czas ucztowania.

Włochy

Włosi nie spędzają świąt w domu, ale wychodzą z niego z rodziną lub też znajomymi. Lany Poniedziałek to włoska Pasquetta, którą spędza się na pikniku w parku, nad morzem albo na grillu. Pustych ulic nie ma także w inne świąteczne dni, otwarte są restauracje, pizzerie, niektóre mniejsze sklepiki, a nawet stragany z warzywami i owocami. Otwarte są także zabytki. Na stole wielkanocnym we włoskich domach nie może zabraknąć tradycyjnej babki, zwanej colomba, czyli gołębica. Jest to puszyste ciasto, takie jak wigilijne panettone – lekka, jak puch babka drożdżowa przygotowywana z dużej ilości jajek i bakalii. Ciasto to przypomina nieco nasze, tradycyjne baby wielkanocne, colomba jednak ma inny kształt – po złożeniu placek powinien wyglądać, jak lecący ptak. Historia tego tradycyjnego ciasta bez którego nie ma świąt jest długa sięga bowiem VI wieku, kiedy ciasto to zostało zaproponowane oblegającemu Pavię władcy Longobardów. Tak jak i dziś była wówczas symbolem pokoju i radości. Dziś Włosi swój ulubiony placek kupują w cukierniach.

Francja

Świętowanie Wielkanocy w rodzinnym gronie zaczyna się we Francji od świątecznego obiadu w niedzielę. Niektóre symbole świąt wielkanocnych, takie jak jajka, kurczaczki czy zajączki są wspólne niezależnie od państwa. Wielkanoc we Francji kojarzy się jednak najczęściej z czekoladą. W niedzielę przed obiadem dzieci wybierają się na wielkie poszukiwania czekoladowych jajek schowanych w domu czy w ogrodzie. Polowanie na jajka są często urządzane w miejskich parkach, a czasami nawet w zabytkowych obiektach takich jak zamki czy kościoły. Zbieranie jajek związane jest z opowieścią o latających dzwonach. Według niej w Wielki Czwartek wszystkie dzwony lecą na pielgrzymkę do Rzymu, aby zostać poświęcone, w drodze powrotnej dzwony zrzucają nad całym krajem czekoladowe jajka. Z tego samego powodu symbolem Wielkanocy we Francji są także dzwony. Jako prezent na Wielkanoc daje się zazwyczaj czekoladowe przysmaki – czekolady, praliny, bombonierki i inne. Francuskie cukiernie szykują przed Wielkanocą przepięknie wyglądające wyroby cukiernicze. Zwyczaje są zależne od regionu Francji. W Alzacji rodziny dekorują drzewa i ogrody ozdobami w formie jajek, kurczaczków czy zajączków (zaczerpnięto to z kultury niemieckiej).

Armenia

Tu do świątecznych zwyczajów należy wypiekanie chleba zwanego cheorek. Ormianie wierzą bowiem, ze gdy Matka Boska stała pod krzyżem Chrystusa, miała przy sobie chleb, który został zabarwiony na czerwono przez krew Zbawiciela

USA

Wielkanoc w USA trwa tylko jeden dzień – jest to niedziela. Poniedziałek jest już zwykłym dniem pracującym. Amerykanie malują jajka, jednak nie dzielą się nimi podczas świątecznego śniadania. W USA nie ma zwyczaju święcenia koszyczków, a po niedzielnej mszy najczęściej udają się na obiad do restauracji. Podczas niedzielnego śniadania wielkanocnego stoły nie są suto zastawiane. Podstawą w świątecznym menu są jajka, szynka pieczona w słodkim sosie i ciasta. Zwyczajowo mówi się, że jajko ugotowane w Wielki Piątek, a zjedzone w Wielką Niedzielę przyniesie szczęście rodzinie.

Ciekawym zwyczajem jest noszenie ogromnych, świątecznie udekorowanych kapeluszy. Co roku kobiety i dzieci stają do konkursów, w których wybiera się najpiękniej udekorowane świąteczne nakrycie głowy. Na barwnych kapeluszach pojawiają się jajka, króliki, kurczaki i wiele innych ozdób.

Meksyk

Wielopokoleniowe meksykańskie rodziny, od osesków po pradziadków, wylegają na plaże i w morskiej scenerii kontynuują swoją rodzinną fiestę. I jak przystało na Meksykanów, nawet na plaży nie rozstają się z swoją tortillą. Przy suto zastawionych stołach w morskiej scenerii zasiada cała rodzina. Dzieci pluskają się w wodzie lub bawią w piasku, mężczyźni popijają jedno piwko za drugim, a kobiety przygotowują posiłki.

Afryka

Z okazji Wielkanocy w kościoły i domy modlitwy są dekorowane ozdobami zwanymi „vitenge” i „kanga”. Dekoracje te, tworzone na kształt motyli, wykonywane są z kwiatów i liści bananowca. Mieszkańcy Afryki śpiewają międzynarodowe chrześcijańskie hymny, jednak uzupełniają je o elementy własnej kultury. Dlatego też śpiewom i modlitwom często towarzyszy bicie bębnów. Kobiety wykonują też tzw. „kigelegele”, czyli głośne okrzyki w wysokich rejestrach.

Australia

Tu na zwyczaje wielkanocne ciekawie wpłynęła „kampania przeciw królikom”, które czynią tam duże szkody na polach. Do Australii dotarł popularny m.in. we Francji zwyczaj ukrywania w ogrodzie czekoladowych jajek dla dzieci. Wielkanocny konkurs wygrywa to dziecko, które znajdzie najwięcej jajek. Po zrealizowaniu kampanii jajka, kiedyś podrzucane przez wielkanocnego królika, teraz ukrywane są w ogrodzie przez Wielkoucha Króliczego.

Roch

Korzystałam z różnych stron podróżniczych w Internecie oraz z własnych obserwacj

Prosto z miasta

Robert
Borowy

Dla wytrwałych będą dodatkowe nagrody

W sobotę, 26 kwietnia na terenie Gorzowskiego Rynku Hurtowego przy ul. Targowej czeka nas kolejna edycja znanej już wszystkim akcji ,,Wymień Odpady na Kulturalne Wypady’’.