2022-08-04, Prosto z miasta
Co piszący, to reguła. Co regionalista, to osobne użycie. Prawidłowa odmiany niemieckiej wersji naszego miasta rozpala niczym brak węgla na zimę.
O to, czy mamy mówić z Landsberga czy Landsbergu regionaliści i nie tylko regionaliści kopie kruszą już od bardzo dawna. Od pewnego czasu znów i mnie w to zaangażowano, ponieważ jeden z Czytelników zwrócił mi, zresztą dość obcesowo uwagę, że powinnam odmieniać nazwę w typie Landsberga. Zatem spójrzmy, jak to z tą nazwą jest.
Jak chce językoznawca
Tak naprawdę poważna dyskusja na temat przetoczyła się na przełomie lat 2011 i 2011. Wówczas jakoś mocno zabrzmiał problem odmiany nazwy miejscowej Landsberg – niemieckiej, przez polskie przypadki. Starły się ze sobą dwa stanowiska. Obecna rektor Akademii Jakuba z Paradyża, prof. dr hab. Elżbieta Skorupska-Raczyńska, językoznawczyni, stanęła na stanowisku, że wzorem odmiany będzie taki, jak w przypadku Kołobrzegu. Tłumaczyła wówczas, że polskimi odmianami rządzą wzory gramatyczne, których jest dużo, ale dla wzoru Landsberg najbliższy jest Kołobrzeg – Kolberg po niemiecku. Naukowczyni wykazywała podobieństwa w brzmieniu niemieckim, podobieństwa w traktowaniu takich nazw po polsku. I części gorzowian to wytłumaczenie przypadło do gustu. Uznali je za wystarczające.
Zdaniem pewnego redaktora
Odmiennego zdania był i jest red. Jerzy Zysnarski, który nawet w Nadwarciańskim Roczniku Historyczno-Archiwalnym w 2012 roku zamieścił tekst na ten temat. Otóż nie zgodził się z naukowczynią, twierdząc, że wzorem jest Hamburg. Stanowczo stwierdził, pani profesor się myli, co było swoistym aktem odwagi. Dodał także, iż odmiana Bamberg – też brzmieniowo i konstrukcyjnie identyczna jak Landsberg czy Kolberg jest archaizmem i tradycją hagiograficzną utrwaloną w określeniu biskupa Ottona z Bambergu.
Dodał jeszcze, że istnieje norma uzualna, czyli zwyczajowo używana i tu, moim zdaniem, pogrzebał się ostatecznie.
A tak chce reguła gramatyczna
Nawet w języku polskim, który jak wiadomo, odstępstwami od reguły stoi, istnieją one i wedle nich należy pisać i mówić. A reguła gramatyczna mówi wprost: nazwy miejscowe, zarówno te polskie, jak i obce, odmienia się tak, jak wyrazy pospolite tego samego rodzaju gramatycznego i o takim samym zakończeniu tematu. Warszawa odmienia się bowiem jak trawa, Bielsko jak zielsko, a Skarżysko jak rżysko.
Tak więc wzorem dla odmiany Landsberg będzie właśnie Kołobrzeg (spolszczona nazwa Kolbergu), a nie Hamburg, jak chciałby redaktor. Bo tu ani polskiej nazwy, ani podobnej budowy, ani znaczenia, ani niczego.
Oczywiście zostają przywołane normy uzualne, ale czy znaczy, że są poprawne? Czy mówimy swetr, włanczać, idom, robiom, wzionść? Na pewno niektórzy tak. Ale po co wpisywać się w kulawy nurt koślawej polszczyzny?
Renata Ochwat
Robert
Borowy
W sobotę, 26 kwietnia na terenie Gorzowskiego Rynku Hurtowego przy ul. Targowej czeka nas kolejna edycja znanej już wszystkim akcji ,,Wymień Odpady na Kulturalne Wypady’’.
Tak gorzowscy uczniowie kreują wizerunek własnej szkoły
Sprzątanie, śniadanie, palma, dyngus
Czy komuś nie podoba się ,,Gorzowska Aleja Gwiazd’’?
Wymień Odpady na Kulturalne Wypady
Stabilizacja cen mieszkań w Gorzowie
Straty sięgnęły prawie 18 milionów. Kto je pokryje?
Nie mogło obejść się bez świątecznego poczęstunku
Żużlowa legenda i dramat rodzinny
Konferencja o autyzmie i nie tylko
