Z żałobnej karty ostatnich 12 miesięcy

2022-10-31, Prosto z miasta

Ludzie cenieni i lubiani, albo tylko znani ze swej funkcji pełnionej w mieście, teraz lub w przeszłości.

Fot. pixabay.com

Gorzowianie, którzy sprawdzili się gdzie indziej, oraz ci, dla których Gorzów był tylko etapem w karierze. Oto sylwetki niektórych z nich, tych którzy odeszli w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Czasem tak cicho, że nikt prawie tego nie zauważył...

Dziś przedstawiamy biogramy 58 osób, w tym gronie aż sześcioro stulatków. Największą grupę stanowią byli i aktualni nauczyciele, część spośród tej dwunastki to zasłużeni organizatorzy gorzowskiej oświaty. Żegnamy też 5 osób związanych z „Solidarnością” i opozycją w stanie wojennym, a także jednego honorowego obywatela Gorzowa.

Dopiero 4 listopada odbył się pogrzeb Zdzisława Palickiego, znanego niegdyś działacza żużlowego, który zm. 28 października 2021 r. w wieku 90 lat. W 1952-1991 pracował w ZM „Gorzów”, najpierw jako technik laborant na Wydziale Odlewni, następnie kierował laboratorium w Dziale Głównego Metalurga, w końcu był kierownikiem sekcji kontroli jakości w Wydziale Odlewni. Pasjonował się boksem i żużlem, już w 1953 wybrany został do zarządu klubu (koła sportowego) „Stal”, w 1965 wspomniany jako kierownik sekcji żużlowej, miał być też wiceprezesem klubu d/s wychowawczych; największą popularność zyskał jako pierwszy spiker zawodów żużlowych, zajmował się tym od 1953 do końca l. 70., kiedy spikerkę przejął à Krzysztof Hołyński (1952-2016). Zajmował się także fotografią, należał do GTF, aparatem dokumentował działalność zakładu i klubu, był członkiem kolegium jednodniówka jubileuszowa samorządu robotniczego – „Gorzowski Metalowiec”, wydanej w 1970. Odznaczony był m.in. Krzyżem Kawalerskim OOP, Złotym i Brązowym Krzyżem Zasługi, odznaką „Za zasługi w rozwoju woj. zielonogórskiego”, odznaką honorową m. Gorzowa, posiadał także złotą, srebrną i brązowa odznakę PZMot. Spoczął na cmentarzu komunalnym (kw. 48B, rz. 12, nr 14).

W przededniu Święta Zmarłych, 31 października, zm. Irena Borysewicz, pionierka „Stilonu”. Siostra Wacława Bieleninika (1918-1998), żona Sergiusza Borysewicza (1916-1995), wszyscy troje zostali ok. 1850 r. przeniesieni z Jeleniej Góry do nowo powstających Gorzowskich Zakładów Włókien Sztucznych, całe życie zawodowe spędziła w laboratorium włókienniczym, żyła 101 lat i 232 dni, była zapewne ostatnim żyjącym pracownikiem, świadkiem uroczystości uruchomienia „Stilonu” 7.07.1951 r. Pochowana został w grobie męża na cmentarzu komunalnym (kw. 21B, rz. 37, nr 4).

Na zdjęciu – pierwsza z prawej.

W Dzień Zaduszny, 2 listopada, odeszła kolejna stulatka, Walentyna Wesoła, która w czasie swej aktywności zawodowej pracowała w dawnej pralni wojskowej nad Kłodawką, w miejsce której wybudowano „Grację”. Żyła 101 lat i 291 dni, pochowana został obok męża Józefa (1915-1987) na cmentarzu komunalnym (kw. 20A, rz. 35, nr 24),

W Święto Niepodległości, 11.11., w wieku 67 zm. dr Krzysztof Szlęzak, chirurg, który praktykował w Szpitalu Powiatowym w Drezdenku i przychodni kolejowej przy ul. Dworcowej w Gorzowie. Pochowany został na cmentarzu komunalnym w Gorzowie (kw. 34A, rz. 1, nr 6).

17 listopada w wieku 73 l. odszedł Jan Suwary, b. piłkarz i trener, twórca gorzowskiego futbolu żeńskiego. Urodził się w Wieprzycach, w rodzinie pionierów ówczesnej wsi,, sam w końcu l. 90. przejął po nich wieprzyckie gospodarstwo. Ukończył Technikum Mechaniczne; pracował zawodowo w „Stilonie”, w 2004 przebywał na zasiłku przedemerytalnym. W 1966-1976 grał w piłkę w III-ligowym „Stilonie” oraz w „Łuczniku” Strzelce Kraj (1977), po zakończeniu kariery piłkarskiej został trenerem, w 1982 r. jako członek zarządu TKKF „Stilon” otrzymał zadanie skompletowania żeńskiej drużyny piłki nożnej na mecz 1-majowy z ekipą piłkarek z NRD, który gorzowianki wygrały 7:0; odtąd przez 24 lata (do 2006) z 2,5-letnią przerwą (1999-2001) prowadził drużynę piłkarek TTKF „Stilon”, która od chwili założenia grała w ekstraklasie, zdobywając w ciągu 21 lat 3 razy mistrzostwo kraju, Puchar Polski, a także pięciokrotnie mistrzostwo halowe, przez kilka lat był też drugim trenerem kobiecej reprezentacji Polski, wiosną 2006 odszedł na trenera „Toromy” Torzym, w 2020 prowadził „Iskrę” Janczewo. W 2015 otrzymał godność Honorowego Członka GOZPN, w 2016 – LZPN. Pochowany został w grobie rodziców na cmentarzu komunalnym (kw. 18A, rz. 9, nr 29)

Nazajutrz, 18 listopada, w wieku zm. 84 l. zm. Piotr Mackiewicz, nauczyciel, działacz gospodarczy i partyjny, b. dyrektor NBP w Gorzowie. Jego rodzice po wojnie osiedli w Górkach Noteckich. W nieznanym bliżej czasie uczył w SP w Żydowie, pow. Bartoszyce, w 1960 ukończył wydział handlowo-towaroznawczy WSE w Poznaniu. po studiach pracował jako nauczyciel przedmiotów ekonomicznych w Technikum Ekonomicznym (1960-1968), w 1962/63 wykładał też ekonomię polityczną w PTRR w Zieleńcu; następnie był kierownikiem działu ekonomiczno-organizacyjnego w „Silwanie”, skąd przeszedł do GPBP, gdzie zajmował kolejno stanowiska kierownika działu zaopatrzenia i transportu, kierownika zespołu budów „Stilon” oraz kierownika sekcji gospodarki materiałowej; w 1974 został dyrektorem Oddziału PKO w Gorzowie, w 1975 – zastępcą dyrektora Oddziału Wojewódzkiego NBP, w 1977-1978 został urlopowany do pracy w PZPR, w 1978-1984 był dyrektorem oddziału wojewódzkiego NBP, w 1984-1988 ponownie urlopowany, w 1988 został organizatorem oddziału nowo utworzonego Pomorskiego Banku Kredytowego, 1.11.1988 objął funkcję dyrektora placówki, na stanowisku tym zapewne do fuzji z Grupą PEKAO S.A w 1996, od 2001 na emeryturze. Od 1965 – członek PZPR, w 1979-1981 był członkiem egzekutywy KM PZPR w Gorzowie, jako urlopowany do pracy w aparacie w 1977-1978 był zast. kierownika Wydziału Ekonomicznego KW PZPR, a od 21.01.1984 do 1.11.1988 – sekretarzem ds. ekonomicznych KW PZPR. W 2004 został przewodniczącym Rady Społecznej Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy. Od 2003 zasiadał w zarządzie Towarzystwa Miłośników Polesia; w 2014 nagrał dla Archiwum Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” wspomnienia, obejmujące okres od 1941 i wydarzenia w Horodyszczu, Pińsku, Kutnie, Zwierzynie, Górkach, Brzezince, Szczecinie, Zieleńcu, Poznaniu i Gorzowie. Zgromadził ogromną kolekcje starych zegarów, na emeryturze zajął się ich naprawą i konserwacją. Pożegnanie odbyło się 26.11. w Gorzowie, pogrzeb – na cmentarzu komunalnym w Górkach Noteckich.

Cztery dni później, 24 listopada w wieku 72 lat odeszła Klara Rawicz-Lipińska, artystka plastyk, organizatorka i b. dyrektorka Liceum Plastycznego. Od 3. roku życia mieszkanka Gorzowa, ukończyła I LO (1963-1967), Państwową Szkołę Architektury (pomaturalne studium w ZSB) w Gorzowie (1967-1970), a w 1986 z wyróżnieniem – studia na ASP w Poznaniu. Od 1970 pracowała w Szpitalu Psychiatrycznym, następnie na budowie, w 1978-1987 była kierownikiem działu plastyki w WDK w Gorzowie, następnie w DK „Małyszyn”, zajmując się m.in. upowszechnianiem sztuki, organizacją plenerów i wystaw, w październiku 1989 została jednym z wojewódzkich konsultantów plastycznych, powołanych przez dyrektora WDK, w 1994-2004 była dyrektorką à Liceum Plastycznego, które zorganizowała, ostatnio występowała w MCK z wykładami na temat sztuki i architektury. Była członkiem Polskiego Stowarzyszenia Edukacji Plastycznej, jako plastyczka uprawiała malarstwo i rysunek, w lutym 1989 r. prace swe zaprezentowała w klubie „Kierunki”, wystawiała też w Zielonej Górze, Nowej Soli i Beeskow (Niemcy), brała też udział w prezentacjach zbiorowych w Niemczech i we Włoszech. Zajmowała się też projektowaniem wzorów tkanin dla „Silwany” oraz wzorów odzieży dla „Koralu” Myślibórz” i „Diany” Sulechów, zaprojektowana przez nią bielizna dla „Korala” otrzymał w 1989 r. specjalny dyplom na 51. Targach Krajowych „Wiosna ‘89”. Odznaczona m.in. Brązowym Krzyżem Zasługi (1988). Pochowana została na cmentarzu komunalnym (kw. 9DZ, rz. 10, nr 9).

29 listopada w wieku 84 r. zm. inż. Stefan Janik, konstruktor. Pracował w „Miastoprojekcie”, s w l. 1990-2011 był udziałowcem spółki PPB „Miastoprojekt”, w 1992 rozpoczął też działalność jako Pracownia Inżynierska „Autor”, w 1994 został wpisany na listę rzeczoznawców majątkowych. W l. 70. wykonał m.in. konstrukcję dachu starego amfiteatru, był też konstruktorem kościoła pw. Pierwszych Męczenników Polskich. Pochowany został na cmentarzu komunalnym (kw. 12DZ, rz. 9, nr 24).

2 grudnia w wieku 76 lat odeszła Balbina Iwan, historyczka, b. nauczycielka w Technikum Chemicznym, publicystka historyczna, żona Józefa Iwana, też historyka. Oboje poznali się podczas studiów na kierunku historycznym w Akademii Pedagogicznej w Krakowie (1953-1957), razem w l. 60. pracowali w Gorzowie, w 1972 przenieśli się do Zielonej Góry. Od co najmniej 1960 uczyła w Zasadniczej Szkole Włókienniczej przy GZPJ, następnie w Technikum Chemicznym, od 1972 uczyła w Zespole Szkół Ekonomicznych w Zielonej Górze, a w 1987-1991 była dyrektorką CKU. Miała na koncie wiele publikacji na tematy historyczne, wspólnie z mężem opublikowała m.in. Dwadzieścia lat ZSZ, („:Szkoła Zawodowa” 1964), Z dziejów najstarszej szkoły zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim (1945-1965), („Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1969), Historia ZNP [w Gorzowie i pow. gorzowskim], („Ziemia Gorzowska” z 12.1971), napisali też niektóre rozdziały w monografii Kostrzyńskie Zakłady Papiernicze (WSP Zielona Góra 1985), sama napisała także monografię XX lat Technikum Chemicznego w Gorzowie Wlkp. 1951-1971. Zmarła w Zielonej Górze, pochowana została na cmentarzu parafialnym w rodzinnej miejscowości męża w Łukawicy, pow. Limanowa.

W 14 dni po swych setnych urodzinach, 20 grudnia zmarła Janina Bodnarowska, wdowa pod Stanisławie Bodnarowskim (1904-2002), oboje byli przed laty znanymi działaczami samorządu mieszkańców, on w KOSM nr 9, ona w KOSM nr 6. Spoczywa wraz z mężem na cmentarzu komunalnym (kw. 27A, rz. 1, nr 18).

Tuż po świętach, 27 grudnia, w wieku 83 lat odszedł Miron Dunajski, nauczyciel, em. podinspektor oświaty Ukończył Technikum Wychowania Fizycznego w Katowicach (1954-1959), później także AWF w Poznaniu. W 1961-1963 mieszkał i uczył w SP w Mroczeniu, przez co najmniej 20 lat pracował w SP nr 1 w Dębnie, w 1990 był już kierownikiem Wydziału Młodzieży i Kultury Fizycznej UM w Gorzowie, w 1991 nadzorował miejskie przedszkola, w 1994 pozostawał podinspektorem ds. szkolnictwa podstawowego, w 2004 nadal pracował w Wydziale Edukacji UM. Spoczywa na cmentarzu komunalnym w Gorzowie (kw. 8A, rz. 10, nr 4).

Z kolei tuż po Nowym Roku 3 stycznia 2022 r. w wieku 74 lat zmarła Grażyna Wojciechowska, nauczycielka, działaczka związkowa, a przede wszystkim długoletnia, najbardziej rozpoznawalna radna. „Dziewczyna z Zawarcia”, absolwentka LO nr 19 (II LO) i WSWF w Poznaniu, pracowała jako nauczycielka wf w II LO i Zespole Szkół Elektrycznych, w 1983 oddelegowana do pracy w ZNP. Była prezeską ZO ZNP w Gorzowie i wiceprezeską Okręgu Lubuskiego ZNP. Od wczesnych lat uprawiała sport, jako licealistka na MP juniorów w 1965 zajęła pierwsze miejsce w biegu na 60 m przez płotki, ustanawiając wynikiem 11,6 s do dziś nie pobity rekord województwa (zielonogórskiego), ponadto – 8 s na 60 m, 12,8 s na 100 m, 11,6 s na 80 m/pł., 530 cm w skoku w dal. W 1989 r. po raz pierwszy kandydowała do Sejmu, obiegając się o mandat nr 104 dla bezpartyjnych (8.457 głosów, 15,34%), w 2001 kandydowała do Senatu z listy KWW Wojciechowska (26.252, 8,31%), ponownie w 2005 z listy KW Socjaldemokracji Polskiej (25591, 9,40%). Z powodzeniem działała jednak na płaszczyźnie samorządowej, już w 1984-1990 była radną WRN (odpowiednik Sejmiku Samorządowego), wybrana ponownie w 1988 z listy wojewódzkiej, gdzie otrzymała najwięcej głosów (148.543). Była radną RM z najdłuższym stażem, po raz pierwszy wybrana w 1994 z listy SLD, ponownie w 1998 (808 głosów), w 2002, w 2006 z listy LiD (1110), ale podawała się za niezależną, w 2010 z KWW Tadeusza Jędrzejczaka, w 2014 – z listy PSL (521), w 2018 z listy KWW Jacka Wójcickiego (1 564, 15,30%). W 2002-2012 pełniła funkcję wiceprzewodniczącej RM, odwołana z powodu, mówiąc najoględniej, swego temperamentu oratorskiego. Przez wiele lat pracowała także jako kurator społeczny w wydziale rodzinnym Sądu Rejonowego, była wiceprzewodniczącą Zarządu Okręgowego PCK, należała do Stowarzyszenia „Europa-Donna” i Stowarzyszenia Twórców i Przyjaciół Kultury Cygańskiej, współpracowała z Gorzowskim Stowarzyszeniem Amazonek, jest wolontariuszem Hospicjum, od 2013 była prezeską własnej fundacji „Czysta woda”; w 2005 wspólnie z Janem Walentynowiczem kupiła tygodnik „Ziemia Gorzowska”, który wydawała do jego likwidacji w 2009 r. Mimo choroby pracowała do ostatnich dni, jeszcze 22.12.2021 uczestniczyła w sesji RM, po głosowaniu nad budżetem miasta źle się poczuła i opuściła obrady, przed końcem roku trafiła do szpitala, gdzie zmarła, pochowana został 10.01. w grobie rodzinnym na cmentarzu komunalnym (kw. 17B, rz. 1, nr 6), pogrzeb rozpoczął się mszą w katedrze, którą odprawił proboszcz Zbigniew Kobus, obecne były liczne poczty sztandarowe, miasta, wielu gorzowskich szkół i organizacji, radną pożegnał dyrektor teatru Jan Tomaszewicz, a o oprawę ceremonii zadali aktorzy Teatru im. Osterwy i uczniowie II LO, na cmentarz odprowadziła Gorzowska Orkiestra Dęta, nad urną przemawiali przedstawiciele władz miasta, prezydent Jacek Wójcicki i przewodniczący RM Jan Kaczanowski. Jeszcze w styczniu na jednym z Filarów Sztuki pod mostem Lubuskim od strony b. GDK powstał mural poświęcony zmarłej.

Tego samego, 3 stycznia, tuż przed 91. urodzinami, zm. Zenon Szarkowski, który w młodości należał do czołowych pływaków „Kolejarza” w Gorzowie, później został działaczem sportowym i sędzią pływackim, aktywnym jeszcze w 2019 r., w 1966 został przewodniczącym Kolegium Sędziowskiego OZP. Od 2004 był także wiceprezesem Lubuskiego Stowarzyszenia Obrony Praw Członków Spółdzielni Mieszkaniowych. Spoczął obok żony Zdzisławy (1942-2010) na cmentarzu komunalnym (kw. 52B, rz. 10, nr 5).

18 stycznia w wieku 84 l. odszedł Józef Konopelski, nauczyciel matematyki, b. dyrektor Zespołu Szkół Elektrycznych ( 1981-1990). W 2011 otrzymał odznakę honorową miasta Gorzowa. Pochowany został na cmentarzu komunalnym (kw. 4B, rz. 4, m. 4.)

4 dni później, 22 stycznia, w wieku 46 lat zm. b. piłkarz Rafał Byczek, zw. „Luisem”. Ukończył Technikum Budowlane, od 1986 trenował w „Stilonie”, w 1995 grał na pozycji obrońcy. Pochowany został na cmentarzu komunalnym (kw. 36A, rz. 5, nr 14).

23 stycznia, w 2 dni po 70. urodzinach, odeszła Teresa Lisowska, wł. Gałła-Lisowska, aktorka i reżyserka, nestorka gorzowskiej sceny, wdowa po Stanisławie Gałła-Gałeckim (1929-2009), koledze ze sceny. Po maturze w 1969 r. podjęła studia na PWSTiF w Łodzi, ale z nieznanych powodów je przerwała, egzamin aktorski zdała eksternistycznie w 1976, w 1992 ukończyła kurs pracy teatralnej z dziećmi i młodzieżą w Wojewódzkim Ośrodku Metodycznym, Centrum Edukacji Teatralnej w Gdańsku. Pracę zawodową zaczęła w 1970 w Estradzie Szczecińskiej, gdzie wystąpiła w przedstawieniu „Szewczyk Dratewka” oraz spektaklu dla dorosłych „Szewc-Kopytko Kiliński”, ale już w 1969 została zaangażowana do kilku ról w Teatrze im. Kruczkowskiego w Zielonej Górze, jako adeptka grała w Teatrze im. Siemaszkowej w Rzeszowie (1972/73), w Teatrze Ziemi Opolskiej i Teatrze im. Kochanowskiego w Opolu (1973-1976), w międzyczasie pracowała też w czeskim Cieszynie, następnie była aktorką w Teatrze im. Bogusławskiego w Kaliszu (1976-1977), następnie ponownie w Zielonej Górze (1977-1979); stamtąd przeniosła się do Gorzowa, nim jednak pojawiła się na gorzowskiej scenie, zdążyła jeszcze zagrać gościnnie rolę Damulki w „Królu malowanym” we wrocławskim „Kalamburze” (6.10.1979). W Gorzowie z krótkimi przerwami pracowała od 1.09.1979 do 2020, od 2017 zatrudniona jako suflerka i inspicjentka. w 2020 ze względów zdrowotnych zrezygnowała z działalności artystycznej. Była jedną z organizatorek Studiu Teatralnym Dzieci i Młodzieży przy Teatrze im. Osterwy, w którym została w 1991 kierownikiem pedagogicznym, jako instruktorka w studiu działała do 2017, w jego ramach zorganizowała w 1998 Poniedziałkowy Teatr Lektur Szkolnych; reżyserowała przedstawienia dla dzieci, a nawet sama projektowała scenografię. W dorobku miała ok. 150 ról, w Gorzowie jako aktorka wzięła udział w co najmniej 119 premierach; przed gorzowską widownią zadebiutowała rolą Zuzanny w „Weselu Figara” (20.10.1979), nie sposób wymienić wszystkie jej kreacje, grywała dziecko, nastolatki, panny i mężatki, matki i w końcu – babcie, miała w swym dorobku także role... męskie. Była m.in. Wiktoryną w „Chłopcach” (1981) i Anią z „Zielonego Wzgórza” (1981), Rozalią Wścieklicową w „Janie Macieju Karolu Wścieklicy” Witkacego (1989), Podstoliną w „Zemście” (1991), Tytanią w „Śnie nocy letniej” (1996), Rebeką Nurse w „Czarownicach z Salem” (1996), tytułową „Babcią” w sztuce wystawionej w 2007 r. z okazji 750-lecia miasta, a za Ubicę w „Ubu Królu” otrzymała w 1995 r. „Złotą Maskę” – nagrodę artystyczną Towarzystwa Przyjaciół Teatru. Dwukrotnie wcielała się w postać kucharki Urszuli Stechło w sztuce Witkacego „W małym dworku” (1991, 1997), dwukrotnie była Wiedźmą w „Makbecie” (2002, 2011), wystąpiła w obu inscenizacjach „Dekamerona” (1982, 2002), za drugim razem już jako... przeorysza. W 1981 była Anielą, a w 2004 – Panią Dobrójską w „Ślubach panieńskich”, a w „Tangu” grała matkę Eleonorę (1993) i babcię Eugenię (2011); w l. 1994-2007 zasłynęła jako „etatowa” Mama Tygrysica w serii widowisk o przygodach Tygrysa Pietrka, tak sympatycznego, że aż stał się patronem jednego z gorzowskich przedszkoli. W ostatnich latach grywała coraz mniej i coraz mniejsze role, wręcz epizody, ostatnią bodajże premierą z jej udziałem był „Pan Tadeusz” (4.11.2018), gdzie wystąpiła w tłumie szlachty. 9 września 2020 r. teatr wznowił w warunkach pandemicznych „Moralność pani Dulskiej” z 2015 r., gdzie grała rolę Siostry Tadrachowej. Może było to jej pożegnanie ze sceną... W 1980-2015 aż 23 razy była asystentką reżysera, od 1995 r. sama zajmowała się także reżyserią, w większości były to sztuki dla dzieci i młodzieży, nierzadko we własnej adaptacji i scenografii, część przygotowana z udziałem uczestników ze Studia Teatralnego; W 2001 zrealizowała przedstawienie „Bajka” dla Stowarzyszenia Rodziców Dzieci Autystycznych, wystawione na scenie teatru z okazji konferencji popularnonaukowej nt. autyzmu., przez lata prowadziła program „Zabawa w słówka” w szkołach podstawowych i „Interpretacje” w szkołach średnich, brała czynny udział w programie „Cała Polska czyta dzieciom”. W 1995 otrzymała „Złotą Maskę” – nagrodę artystyczną Towarzystwa Przyjaciół Teatru, w 1998 – „Pierścień Melpomeny” w pierwszym plebiscycie widzów, a także – nagrodę kulturalną prezydenta, w 1999 – „Srebrną Maskę” TPT m. in. za Poniedziałkowy Teatr Lektur Szkolnych, w 2001 – nagrodę „Aktora-animatora kultury” w konkursie MKiDN „Bliżej teatru”, w 2004 – nagrodę Marszałka Woj. Lubuskiego, w 2008 odebrała po raz drugi nagrodę kulturalną prezydenta Gorzowa, tym razem w postaci „Motyla”. Odznaczona była m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (2005), Medalem KEN (2007), odznakami honorowymi „Za zasługi dla woj. gorzowskiego (1995) i „Za zasługi dla woj. lubuskiego” (2006), w 50-lecie gorzowskiej sceny w 1996 wyróżniona została odznaką „Zasłużony działacz kultury”, a 20.09.2005 otrzymała brązowy medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”. Pochowana została obok męża pod nazwiskiem Gałła na cmentarzu komunalnym (kw. 34A, rz. 7, nr 15).

5 lutego w wieku prawie 84 l. zm. Danuta Pietraszkiewicz z d. Jastrzębska, prokurator w st. spoczynku, działaczka społeczna, poetka, córka Kazimierza Jastrzębskiego (1905-1973) i Heleny (1907-1992), pionierów Gorzowa, b. żona Rajmunda Pietraszkiewicza (1934-2013), b. sekretarza KW PZPR i ostatniego naczelnika powiatu (1973-1975). Ukończyła SP 1 (1945-1952), LO nr 18 (I LO) (1952-1956), następnie Wydział Prawa UAM (1956-1961); uczyła się też gry na pianinie w klasie prof. Hanny Walterowej w PSM. Aplikacje odbywała w Zielonej Górze, następnie w Gorzowie, w 1965 pozostawała asesorem, w 1966 była już prokuratorem w Prokuraturze Powiatowej, na tym stanowisku także w 1971. Działaczka Ligi Kobiet, w 1978 ponownie wybrana przewodniczącą ZW LK, na tej funkcji w 1987 została członkiem RW PRON; przez 20 lat doradzała w Poradni Prawnej LK. Pisała fraszki satyryczne, publikowane w lokalnej prasie, była autorką Walca o Gorzowie dla chóru „Wrzosy”. Pochowana została w grobie rodziców na cmentarzu komunalnym (kw. 15A, rz. 7, nr 16).

22 marca wieku 84 lat odeszła Alicja Marosz z d. Banach, sybiraczka, prezeska Gorzowskiej Rodziny Katyńskiej, córka Alojzego Banacha (1892-1940), który był śledczym w Tarnopolu w stopniu st. przodownika, w dniu wkroczenia Sowietów do Tarnopola, został internowany i tydzień później wywieziony z miasta, więziony w obozie w Ostaszkowie, zamordowany w siedzibie NKWD w Twerze i pochowany na cmentarzu w Miednoje; jej matka Antonina (1903-1983) wraz z dwiema córkami została 10.02.1940 wywieziona z Tarnopola na Sybir, a w 1946 przyjechała do Gorzowa. Sama. była aktywną działaczką Gorzowskiej Rodziny Katyńskiej, gdzie pełniła funkcję skarbniczki, po śmierci siostry Marii Teresy Surmacz (1933-2017) została prezeską GRK, była też przewodnicząca gorzowskiego oddziału Ogólnopolskiego Stowarzyszenia „Rodzina Policyjna 1939 roku”. Pochowana została obok męża Zdzisława (1933-1976) na cmentarzu komunalnym (kw. 15A, rz. 12, nr 12-13).

Dzień później, 23 lutego, w wieku 86 l. zm. Piotr Doniec, nauczyciel, b. wicekurator i b. dyrektor ZSB, działacz ludowy Absolwent UAM w Poznaniu,. pracę zawodową zaczynał jako nauczyciel w szkole ćwiczeń LP w Sulechowie (1953-1954), później pracował zapewne w Przybymierzu, gm. Nowogród Bobrz., i w Żaganiu, następnie był wiceprzewodniczącym PPRN (wicestarostą) w Żaganiu (1969-1974), a od 1974 do 31.05.1975 – naczelnikiem powiatu w Międzyrzeczu. Od 1975 w Gorzowie, gdzie został wicekuratorem oświaty i wychowania (1975-1979, następnie był dyrektorem Zespołu Szkół Budowlanych (1979-1991), gdzie do 2001 uczył jeszcze matematyki. W 1954 wstąpił do ZSL, ostatnio należał do PSL; był m.in. prezesem koła wiejskiego w Przybymierzu, prezesem PK ZSL w Żaganiu, następnie członkiem WK ZSL w Gorzowie, w 1978 został wiceprezesem MK ZSL w Gorzowie. Dwukrotnie żonaty, spoczywa wraz z pierwszą żoną Amalią (1933-1971) na cmentarzu komunalnym (kw. 28A, rz. 16, nr 25).

9 marca w wieku 86 lat odszedł Zygmunt Walczak, trener dyscyplin lekkoatletycznych, zasłużony trener PZLA. Pochodził spod Łodzi, młodość spędził w Szczecinku, gdzie ukończył szkołę średnią, w czasach licealnych rozpoczął uprawiać lekkoatletykę, biegając na dystansach od 400 m do 5 km, zdobył 10 tytułów mistrza woj. szczecińskiego. W grudniu 1960 r. uzyskał uprawnienia trenerskie, stając się z czasem trenerem-koordynatorem pow. szczecineckiego w LA, w 1976 podjął pracę w AZS AWF w Gorzowie, od 1.05.2005 był trenerem LA w AZS PWSZ, był też odpowiedzialny za przygotowanie motoryczne koszykarek, w roli trenera co najmniej do 2014. Specjalizował się w skokach: wzwyż i w dal, trenował też biegaczy, do jego wychowanków należeli m.in. skoczek Ireneusz Madej, który w 1977 wystąpił w finale ME juniorów, biegaczka Aleksandra Dereń, która w 1997 zdobyła srebro w ME juniorów. Paweł Gulcz, reprezentant Polski na MŚ juniorów w 1998, skoczek Dawid Jaworski, który w 2003 został mistrzem USA; w sumie jego wychowankowie zdobyli co najmniej 55 medali MP w różnych kategoriach wiekowych, w tym 23 złote. Był współorganizatorem Okręgowego Związku Lekkiej Atletyki w Gorzowie w 1976, został wtedy wiceprezesem ds. organizacyjnych, od 1980 był członkiem zarządu, ale w 1983 wrócił na stanowisko wiceprezesa, ponownie wybierany w 1984 i 1989. Wyróżniony został złotą odznaką PZLA. Pochowany został na cmentarzu komunalnym (kw. 9DZ, rz. 13, nr 13).

Tego samego dnia, ale we Wrocławiu, w wieku 94 lat zm. płk prof. dr hab. na medycznych Telesfor Władysław Piecuch, b. główny chirurg ŚOW i kierownik Kliniki Chirurgicznej 4 WSK we Wrocławiu; w przeszłości – asystent na oddziale chirurgii Szpitala Miejskiego w Gorzowie (1953-1956), a jednocześnie kierownikiem gorzowskiego pogotowia ratunkowego.

13 marca w wieku 65 lat odszedł Krzysztof Mikołajko, malarz i renowator obrazów. W 1970 ukończył SP nr 4, następnie Technikum Budowlane i Policealne Studium Zawodowe (1975-1977), z zawodu technik budowlany i plastyk dekorator, pracował w budownictwie, był kierownikiem budów, w 1982 podjął pracę w RUSW i zajmował się m.in. rysowaniem portretów pamięciowych, w 1991 założył sklep dla majsterkowiczów, który mieścił się przy Matejki 80, w 2005 został współwłaścicielem Małej Galerii Retro przy ul. Bohaterów Warszawy 1, ostatnio pod firmą Kori-M Mała Galeria Retro, zajmował się malowaniem i konserwacja obrazów. Był członkiem Gorzowskiego Klubu Miłośników Fantastyki Naukowej, w 1981 został wiceprezesem d/s upowszechnienia i reklamy i kierownikiem siedziby klubu, w 1981 wspólnie z bratem przygotował prelekcję Tajemnice Trójkąta Bermudzkiego. Był też jednym z założycieli RSTK, jak malarz wystawiał swe prace m.in. w Szczecinie, Stargardzie, Lesznie i Zielonej Górze; w 1987 uczestniczył w wystawie twórczości artystycznej funkcjonariuszy MO. Pochowany został na cmentarzu komunalnym w sąsiedztwie rodziców i innych grobów rodzinnych (kw. 19A, rz. 11, nr 14.

Dwa dni później, 15 marca w wieku 95 lat zm. Maria Załuska , emerytowana sędzia Sądu Wojewódzkiego, nestorka gorzowskiego sądownictwa, córka Wojciecha i Anieli Suchów, służących w majątku w Iwoniczu, druga żona Ireneusza hr. Załuskiego (1900-1980), ostatniego dziedzica tego majątku. Ukończyła szkołę powszechną u sióstr felicjanek, naukę kontynuowała na tajnych kompletach u lwowskiej polonistki Michaliny Skwirzyńskiej, małą maturę zdała w Rymanowie, w lipcu 1947 r. otrzymała w Krośnie świadectwo dojrzałości, a w 1952 r. ukończyła Wydział Prawa Uniwersytetu w Poznaniu. W 1953 została asesorem Sądu Powiatowego w Gorzowie, potem była sędzią w Wydziale Cywilnym, a następnie przewodniczącą tego wydziału, 31.01.1976 r. awansowała na sędzię SW i rozpoczęła pracę w Wydziale Cywilnym Sądu Wojewódzkiego, 18.10.1982 r. została kierowniczką sekcji rejestracji związków zawodowych, od 1988 była także sędzią wizytatorem ds. rodzinnych. W 1990 została przewodniczącą Wojewódzkiej Komisji Wyborczej, a w 1991 – przewodniczącą OKW. Była działaczką Klubu Inteligencji Katolickiej. Odznaczona był m.in. odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1972) i odznaką „Za zasługi dla woj. gorzowskiego” (1985). Pochowana została w grobie męża na gorzowskim cmentarzu (kw. 08A, rz. 20, nr 12-13).

Nazajutrz, 16 marca, w wieku prawie 77 lat zm. Danuta Bełczowska, która wraz z mężem Janem Bełczowskim (1943-2017) pracowała w l. 70. XX w. w Młodzieżowym Domu Kultury i była jego następczynią na stanowisku kierownika MDK. Pochowana została w grobie swoich rodziców na cmentarzu komunalnym (kw. 7A, rz. 5, nr 10).

Trzy dni później, 26 marca w wieku 95 lat odszedł kapitan WP w st. spocz. Henryk Szulżycki, budowlaniec, wiceprezes Oddziału ŚZŻAK. Pochodził z Nieściniętów albo Nieścieniętów w woj. wileńskim, gdzie jego ojciec osiadł po powrocie z zesłania, naukę rozpoczął w szkole powszechnej w Węcławiniętach, skończył już w czasie wojny w szkole rosyjskojęzycznej w Sołach, pracując ukończył w l. 50. Technikum Budowlane, a w l. 60 – studia inżynierskie. Do 1944 pracował na gospodarstwie rolnym; już w 1942 wstąpił do AK, 2.02.1943 został zaprzysiężony, ps. „Kruk”, w 1944 został żołnierzem 10. Oszmiańskiej Brygady AK pod dowództwem por. Konrada Bukowskiego „Gustawa”, w czasie akcji „Burza” jego oddział zdążał do Wilna, ale został rozbrojony przez Armię Czerwoną, sam już w końcu 07.1944 trafił do Kaługi, gdzie wcielono go do 361. pułku zapasowego z przydziałem do plutonu CKM (pulemiotnyj wzwod) 8. striełkowoj roty (kompanii), przez miesiąc brał udział w szkoleniu, po odmowie złożenia przysięgi został skierowany do pracy przy kopaniu kartofli, a następnie zwolniony do domu, w Wilnie NKWD chciało go zatrudnić przy rozminowywaniu miasta, więc 8.05.1945 uciekł do Polski, trafił zrazu do Tucholi, potem do Nowogródka Pomorskiego, a w 1952 do Gorzowa. Najpierw podjął pracę w zakładzie remontowym MZBM, w 1971-1973 już jako inżynier był zast. dyrektora w Miejskim Przedsiębiorstwie Remontowo-Budowlanym, następnie pracował w „Przemysłówce”, gdzie uczestniczył w rozbudowie ZM „Gorzów, nadzorował budowę oczyszczalni ścieków i kierował rozbudową EC, od 1980 pracował w „Inwestprojekcie”, gdzie w 1991 przeszedł na emeryturę. Był członkiem Światowego Związku Żołnierzy AK, przed 2011 został wiceprezesem Lubuskiego Oddziału ŚZŻAK w Zielonej Górze, w tej roli został członkiem Wojewódzkiej Rady Kombatanckiej, uczestniczył w spotkaniach z młodzieżą, reprezentował środowisko AK-owskie podczas uroczystości rocznicowych. W 2006 otrzymał odznakę honorową, a w 2007 – Krzyż Kawalerski OOP. Pochowany został na cmentarzu komunalnym (kw. 49B, rz. 9, nr 19).

1 kwietnia br. pożegnaliśmy Pawła Szymkowicza, b. działacza struktur podziemnych, który zm. 29 marca w wieku 93 lat. Pochodził z Lidy, pracował zapewne w „Stilonie”, uchodził za jednego z założycieli „Solidarności” w Gorzowie, miał też współpracować z działaczami Związku Młodzieży Antykomunistycznej, od 1982 uczestniczył w pracach TKZ w „Stilonie”, w 08.1988 organizował jawny Komitet Założycielski NSZZ w „Stilonie”; w 1986 był sygnatariuszem „listu 35”, od 1988 – członkiem jawnej Rady Regionu. Był także drukarzem i kolporterem wydawnictw drugiego obiegu, sam w 1982-1989 współredagował „Solidarność Stilonowską”, w związku z tym od 1982 objęty był działalnością operacyjną SB, 15.02.1984 został zatrzymany i aresztowany od 17.02. do 29.06.1984, sprawę umorzono na mocy amnestii. W 2018 został odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności. Spoczywa wraz z żona Barbarą (1942-2011) na cmentarzu komunalnym (kw. 38A, rz. 6, nr 7).

15 kwietnia w wieku 74 lat zm. Władysław Drzazga, założyciel pierwszej prywatnej szkoły jazdy w Gorzowie. Przez kilkanaście lat był żołnierzem zawodowym w Gorzowie, w 1987 odszedł do cywila i został zastępcą dyrektora ds. technicznych w GPT „Warta-Tourist”, a na pocz. 1990 – dyrektorem Zakładu Usług Technicznych ZW ZSMP, pozostając na tym stanowisku 1.03.1990 założył ośrodek szkolenia kierowców „Driver”, który prowadził do śmierci, była to pierwsza prywatna szkoła jazdy w Gorzowie. Był jednym z organizatorów Stowarzyszenia Wykładowców i Instruktorów Szkolenia Kierowców i jego pierwszym prezesem (1994-2016), w tej roli organizował szkolenia i seminaria z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego. Pochowany został na cmentarzu komunalnym (kw. 26B, rz. 16, nr 7).

Nazajutrz, 16 kwietnia, w wieku prawie 84 lat odszedł Feliks Witkowski, zasłużony działacz rzemiosła, honorowy prezes IR, b. radny MRN i WRN, a także – szachista. Pochodził z Warszawy, rodzice po wojnie zamieszkali w Kołczynie, a w 1952 – w Gorzowie, tu w 1956 ukończył Technikum Łączności, a w 1984 – finanse i prawo finansowe na Wydziale Prawa i Administracji UAM w Poznaniu. Przez całe życie zawodowe pracował w instytucjach rzemieślniczych, w 1968-1971 w Sulęcinie, w 1971-1977 był kierownikiem biura Cechu Rzemiosł Różnych w Gorzowie, 27.06.1975 został także pełnomocnikiem Izby Rzemieślniczej w Zielonej Górze na obszar woj. gorzowskiego, a w 1984-1989 był dyrektorem oddziału w Gorzowie w randze wiceprezesa Zarządu IR w Zielonej Górze, w 1989-1998 był pierwszym prezesem Izby Rzemieślniczej w Gorzowie, a w 1999-2012 – dyrektorem Biura Izby Rzemiosła i Przedsiębiorców. Z racji swych funkcji w 1990 został członkiem Wojewódzkiego Zespołu Koordynacyjnego ds. Pomocy Społecznej, w 1986-1998 zasiadał w RN ZUS w Gorzowie, był też członkiem Gorzowskiego, następnie Lubuskiego Sejmiku Gospodarczego oraz Wojewódzkiej Rady Zatrudnienia, a w 2002-2012 zasiadał w Radzie Nadzorczej GTHZ „Gorex”. W 1971 wstąpił do SD, z listy tej partii w 1973-1978 piastował mandat radnego MRN, a w 1984-1988 – WRN. W młodości uprawiał kilka dyscyplin sportowych, po wojnie wstąpił do LZS w Kołczynie, od 1952 należał do KKS „Kolejarz” w Gorzowie w l. 60. należał do „Sulęcinianki” Sulęcin. W 1962/63 był Drużynowym Mistrzem WP w szachach, został też sędzią szachowym, sędziował też w siatkówce i tenisie stołowym; był jednym z organizatorów i pierwszym prezesem Okręgowego Związku Szachowego w Gorzowie (1975-1979). Zredagował monografię Gorzowskie rzemiosło i jego organizacje 1945–1995 (Gorzów 1996). Odznaczony został m.in. Krzyżem Kawalerskim OOP (2001), Złotym (1984) i Srebrnym (1976) Krzyżem Zasługi, Odznaką Tysiąclecia OO, odznakę „Za zasługi dla woj. gorzowskiego” (1977) i odznakę honorową m. Gorzowa (1984). Posiada liczne odznaczenia i honory rzemieślnicze, jak Honorowa Odznaka Rzemiosła (1981), Srebrny (1986) i Złoty (1989) Medal im. Jana Kilińskiego, odznaki honorowe IR w Kaliszu, Poznaniu, Szczecinie, Zielonej Górze i Frankfurcie/O; w 2012 otrzymał Szablę Kilińskiego, najwyższe odznaczenie rzemieślnicze, w 2018 został honorowym prezesem Izby Rzemieślniczej, a w 2019 otrzymał odznakę nr 2 „Za zasługi dla rzemiosła gorzowskiego”. Pochowany został na cmentarzu komunalnym (kw. 57B, rz. 1, nr 9).

24 kwietnia w kanadyjskim Winnipeg w wieku 64 lat zm. Maria Haczkur z d. Basikiewicz, b. działaczka „Solidarności” i Duszpasterstwa Akademickiego w Gorzowie. Gorzowianka z urodzenia, w 1977 ukończyła I LO, z zawodu maszynistka, od kwietnia 1981 r. miała być sekretarzem redakcji „Solidarności Gorzowskiej”, w rzeczywistości była redaktorką techniczną wydawanego od 18.08.1981 biuletynu „Echo Solidarności”, z tego powodu internowana od 22.12.1981 do 29.04.1982, przebywała m.in. w Gołdapi. W szkole średniej działała w Duszpasterstwie Akademickim, znana w tym środowisku jako „Żemojek”, w stanie wojennym była łączniczką Zbigniewa Bełza, który mieszkał w mieszkaniu należącym do niej i siostry Danuty, zatrzymana razem z nim od 15.04 do 30.08.1983 przebywała w areszcie. Została żoną Mirosława Haczkura, też działacza „Solidarności” i kolegi z konspiracji, po ślubie i urodzinach syna oboje wyemigrowali do Kanady i zamieszkali w Winnipeg, od 2011 zaangażowani w działalność Klubu „Gazety Polskiej” w Winnipeg, 14.12.2019 oboje odznaczeni zostali krzyżami oficerskimi OOP i krzyżami Wolności i Solidarności. Zmarła w St. Boniface Hospital, polska msza żałobna odprawiona została w St. Andrew Bobola Church, pochowana na miejscowym cmentarzu.

Środa 27 kwietnia okazała się „czarnym dniem”, tego dnia zmarły aż 3 osoby, wybrane do tych wspomnień. Jedną z nich jest dr Ryszard Huminiłowicz, b. lekarz wojewódzki, który odszedł w wieku 87 lat. W 1961 r. ukończył Wydział Lekarski PAM w Szczecinie, w 1969 zrobił specjalizację I st. z chorób płuc, w 1977 – I st. z medycyny społecznej, a w 1979 – II st., z organizacji ochrony zdrowia. Pracował jako asystent w Szpitalu Kolejowym w Szczecinie, następnie został szefem powiatowej stacji „Sanepid” w Szczecinie, kierownikiem Obwodu Leczniczo-Zapobiegawczego, od 1964 w Dębnie jako lekarz w szpitalu, kierownik Wydziału Zdrowia PPRN i lekarz powiatowy, od 1975 w Gorzowie jako zastępca lekarza wojewódzkiego, w 1985-1998 był dyrektorem Wydziału Zdrowia UW, jednocześnie pełnił funkcję głównego lekarza województwa, na tym stanowisku pozostał po 1998; był też specjalistą ds. medycznych w gorzowskiej delegaturze Lubuskiej Kasy Chorych, w 2003 został p.o. dyrektorem delegatury NFZ. Był członkiem PZPR, brał udział w obradach powiatowych konferencji PZPR w Dębnie w 1964, 1966 i 1970.W 1975-1977 zarejestrowany jako członek ORMO. Z zamiłowania myśliwy, był prezesem KŁ „Jeleń” w Dębnie. Napisał rozdział Służba zdrowia w powiecie chojeńskim w: „Z dziejów Ziemi Chojeńskiej” (Szczecin 1969). Pochowany został obok żony Tatiany (1934-2003) na cmentarzu komunalnym (kw. 09A, rz. 6, nr 1).

Tego samego dnia (27.04.) w wieku prawie 82 lat zm. Anna Szlachciuk, znana także jako Anita, farmaceutka, b. działaczka „Solidarności”, żona Wiesława Szlachciuka, architekta. Jej ojciec, Klaudiusz Kowalczuk (1907-1942), lwowski architekt, zginął w KL Auschwitz (numer 45042), pamiątką po nim pozostały obozowe szachy wykonane z chleba, matka Haliny z d. Karpowicz (1915-2003) z dwiema córkami bliźniaczkami trafiła wojnie do Gorzowa i spoczywa na gorzowskim cmentarzu. Jako uczennica SP 1 była jedną z trojga dzieci wręczających kwiaty Władysławowi Gomułce (1905-1982), wówczas ministrowi Ziem Odzyskanych, na wiecu w Gorzowie 20.04.1947, zachowały się liczne zdjęcia z tego wydarzenia, na którym występuje w stroju krakowianeczki. W 1957 ukończyła także LO nr 19 [II LO], a w 1961 – farmację na Akademii Medycznej w Poznaniu; w 1963-2005 pracowała w aptece WSzZ przy ul. ul. Warszawskiej. Jej mieszkanie w tarasowcu przy ul. Poniatowskiego, jednym z zaprojektowanych w l. 70. przez męża na Dolinkach i nagrodzonych przez ministra budownictwa, 28.12.1978 odwiedził ówczesny premier Piotr Jaroszewicz (1909-1992), to właśnie mieszkanie 9.07.1981 udostępniła na pierwsze spotkanie w sprawie powołania nowej partii i została członkiem-założycielem Polskiej Partii Demokratycznej, z tego zapewne powodu była internowana od 13.12.1981 do 29.04.1982, przebywała w Wawrowie, Poznaniu i Gołdapi. W 1980 została także wiceprzewodniczącą KZ „Solidarności” w Szpitalu Miejskim, a w 1981 – delegatką na I WZD i członkiem ZR NSZZ „Solidarność”, W 2009 otrzymała Złoty Krzyż Zasługi. Pochowana została obok matki na cmentarzu komunalnym (kw. 49B, rz. 17, nr 7).

Także 27 kwietnia w wieku blisko 100 lat zm. Wassa [Asia] Minorowicz z d. Michiejew, wł. Wassa Iwanowna Michiejew, Rosjanka, wdowa po Janie Minorowiczu (1922-2011), znanym gorzowskim społeczniku, współorganizatorze gorzowskiego oddziału Związku Sybiraków. Jako rosyjska nauczycielka, skazana w 1938 na 10 lat obozów, zakochała się w polskim zesłańcu, ślub cywilny odbył się 2.09.1954 w Norylsku, 28.12.1955 oboje przyjechali do Polski, a 20.02.1956 zostali mieszkańcami Gorzowa, ukończyła zaocznie LP w Sulechowie i SN w Zielonej Górze, uczyła j. rosyjskiego m.in. w SP 2 i ZSE. Spoczęła w grobie męża na cmentarzu komunalnym (kw. 37A, rz. 1, nr 4).

Nazajutrz 28 kwietnia w wieku prawie 84 lat odeszła Barbara Trawińska, poetka i działaczka kultury, córka à Stanisława Różańskiego (1916-1981) i Antoniny z d. Gierek (1916-1994), pionierów Gorzowa z Wagrowca, gdzie się urodziła. W roku szkolnym 1945/46 chodziła do kl. 3a SP 1, ukończyła LO w Gorzowie, zapewne wieczorowo, bo nie występuje w wykazach obu najstarszych szkół licealnych w Gorzowie, następnie miała studiować medycynę we Wrocławiu. Być może pracowała w „Stilonie”, w 1979 pozostawała pracownicą Okręgowego Przedsiębiorstwa Surowców Wtórnych, przez wiele lat pracował w placówkach kultury, na przełomie stulecia, prawdop. do 2004, kierowała klubem „Pogodna Jesień”. Prawdop. to ona zagrała sędzinę w sztuce Witkacego „W małym dworku”, wystawionym w 1959 przez „stilonowski” teatr amatorski „Trzeci dzwonek”, swoje zainteresowania teatralne kontynuowała w l. 80., podczas warsztatów artystycznych w 07.1989 w Lubniewicach przedstawiła monodram „Za późno”, który w 1984 jako słuchowisko otrzymał II nagrodę w konkursie zielonogórskiej rozgłośni PR (emisja w 1985), z własnymi tekstami brała też udział w Ogólnopolskim Forum Teatrów Amatorskich – Iława’88 i ’89 oraz Przemyśl ’90. Ok. 1979 zdobyła I nagrodę w konkursie GSM pod hasłem „Człowiek w spółdzielczym osiedlu mieszkaniowym” za opowiadanie Przeprowadzki, wierszem Słowo wygrała pierwszą biesiadę literacko-muzyczną RSTK (9.12.1984), w 1990 otrzymała stypendium MKiS z Funduszu Literatury. Jako poetka zadebiutowała w 1976 w Biuletynie Gorzowskiego Towarzystwa Kultury, jak napisano w biogramie w miesięczniku „Ziemia Gorzowska” (nr 5/1979), w 1977 opublikowała wiersz w „Nadodrzu”, co uchodzi dziś za prawdziwy debiut literacki, przed 1979 publikowała też w „Nowej Wsi”, „Zielonym Sztandarze”, „Gorzowskiej Przemysłówce” i „Stilonie Gorzowskiej”, jej wiersze ukazały się też w gorzowskim almanachu poetyckim Nauka tańca (GTK, Gorzów 1985) i almanachu Wierzymy w ludzi, wydanym w 1990 przez Klub Nauczyciela. Samodzielnym debiutem poetyckim był tomik Wyciszenie (GTK Gorzów 1980), wydała też Postarzał się czas (Gorzów 1992), Maluję popiołem ognia (Gorzów 1992), Ogrody codzienności (Gorzów 1999), A może jestem inna trawą (2006). Była działaczką RSTK, w 1984 została kronikarzem w ZW RSTK w Gorzowie, w 1989 – delegatką na Krajowy Zjazd RSTK; w 1985-1986 była prezesem Klubu Literackiego przy GTK, w 1994 – została przyjęta do oddziału poznańskiego ZLP, w 1999 przeniosła się do oddziału w Zielonej Górze i została wiceprezesem Lubuskiego Oddziału ZLP ds. środowiska gorzowskiego. Należała też do założycieli Stowarzyszenia Literackiego „Prom” w 2003, zasiadając w komisji rewizyjnej. Pochowana została w grobie rodziców na cmentarzu komunalnym (kw. 23B, rz. 4, nr 2).

30 kwietnia w wieku 68 l. zm. Jadwiga Lipińska, dyrektorka Biura Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców. Gorzowianka, absolwentka m.in. Zespołu Szkół Ekonomicznych (1974), od 1986 pracowała w Biurze Cechu Rzemiosł Różnych, obecnie Cech Rzemieślników i Przemysłowców, od 1.12.2011 jako dyrektorka biura. Odznaczona m.in. Odznaką honorową m. Gorzowa. Pochowana w grobie rodziców (kw. 19B, rz. 3, nr 33-34).

8 maja, 9 dni przed ukończeniem 81. roku życia, zm. Wincenty Hubski, sybirak i działacz ludowy, b. dyrektor „Transbudu”, b. prezes MK ZSL, mąż Franciszki Hubskiej, która w 1986-2011 była kierownikiem, naczelnikiem i dyrektorem Wydziału Komunikacji UM w Gorzowie. Urodził się w specjalnym osiedlu [specpos.] Kriesty, w rejonie wierchnietojemskim obwodu archangielskiego, gdzie zesłano jego rodziców, pozostał tam jego starszy brat, też Wincenty Hubski (1939-1940), rodzice w 1946 r. osiedlili się w Cychrach, gm. Dębno. Pracował zawodowo od 1959, m.in. jako listonosz i sanitariusz, był kierownikiem Zakładu Gazu Bezprzewodowego w Kostrzynie, w 1974 został kierownikiem zakładu „Transbudu” w Kostrzynie, od 1976 – dyrektorem oddziału „Transbudu” w Gorzowie, także w 1989; w 1998 został egzaminatorem WORD. Od 1961 r. należał do ZSL, był m.in. prezesem koła w Kostrzynie, a przez 3 kadencje (1978-1990) – prezesem MK ZSL w Gorzowie. Od 1989 należał do Związku Sybiraków, od co najmniej 2002 do 2018 pozostawał wiceprezesem i skarbnikiem ZO ZS w Gorzowie; w 2015 przygotował w „Chemiku" wystawę pamiątek i fotografii z Syberii, a w 2017 w Katolickim Liceum i Gimnazjum im. św. Tomasza z Akwinu – wystawę „Zesłani na Sybir”. Odznaczony m.in. Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi (2000), honorową odznaka m. Gorzowa (2005), medalem „Za zasługi dla Ruchu Ludowego im. Wincentego Witosa”, Krzyżem Zesłańców Sybiru, srebrnym medalem opiekuna miejsc pamięci narodowej, medalem „Pro Memoria” (2014). Pochowany został na cmentarzu komunalnym (kw. 11DZ, rz. 12, nr 17).

16 maja w wieku 74 l. zm. Błażej Janka, znany głównie jako właściciel Agencji „Błażej”. W 1973-1986 służył w SB, ostatnio jako st. inspektor Wydziału Paszportów. 7.06.1988 podjął własną działalność pod firmą Agencja „Błażej”, którą prowadził do 2021, zrazu – jako jedyny w mieście – zajmował się pośrednictwem paszportowo-wizowym, ostatnio – rachunkowością i doradztwem podatkowym. Pochowany został na cmentarzu komunalnym w Gorzowie (kw. 9DZ, rz. 15, nr 17).

21 maja w wieku 88 lat odeszła Maria Sujak, nauczycielka muzyki, b. dyrektorka PSM w Gorzowie. W 1958 r., zapewne tuż po studiach, podjęła pracę w PSM w Gorzowie jako nauczycielka gry na skrzypcach, później także na altówce, od 1978 – nauczycielka w PSM II st., czynna zawodowo jeszcze w 2002; od 1960 uczyła też gry na skrzypcach w SOM w Strzelcach, w 1968-1969 był dyrektorką PSM w Gorzowie. Od 1973 r. grała na skrzypcach w „Odeonie”, w 1987 – I skrzypce. Była członkiem GTM, w l. 80. zasiadała w zarządzie towarzystwa, odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim OOP (1989), Srebrnym Krzyżem Zasługi (1976), odznaką „Za zasługi dla woj. gorzowskiego” (1986). Własnej rodziny nie założyła, pochowana została na cmentarzu komunalnym (kw. 12DZ, rz. 12, nr 18).

Nazajutrz, 22 maja, na 6 dni przed 91. urodzinami, zm. Augustyn Jagiełło, nauczyciel, plastyk amator, organizator „Weny”. Dzieciństwo spędził na Podolu, w 1943 był świadkiem napadu banderowskiego na sąsiednią wieś Zagaje. Z wykształcenia historyk sztuki, absolwent UAM w Poznaniu, od 1955 mieszkał w Gorzowie, gdzie pracował jako plastyk, nauczyciel i metodyk nauczania plastyki, do 1975 uczył wychowania plastycznego w I LO, a w 1965-1972 był też nauczycielem zajęć technicznych w II LO, w 1980 pozostawał wizytatorem wychowania plastycznego w KOiW. W 1978 założył Nauczycielską Grupę Plastyczną „Wena” i stał na jej czele do 2005, organizując comiesięczne wystawy w Klubie Nauczyciela. Sam uprawiał malarstwo sztalugowe olejne i akrylowe, był programowym realistą, malował przyrodę i polskie krajobrazy; prowadził też własne studio, w którym uczył dzieci, jego wychowankowie jako pierwsi zaczęli odnosić międzynarodowe sukcesy na festiwalach i konkursach plastycznych w Japonii, USA, w całej Europie i na prestiżowych konkursach organizowanych przez ONZ. Własny dorobek prezentował na licznych wystawach indywidualnych i zbiorowych w Gorzowie, Warszawie, Frankfurcie n. O., Lublinie, Lesznie, w 1999 pokazał w Gorzowie Wieże Lwowa, w 2003 – Zabytki Gorzowa, a w 2010 – Gorzowskie weduty; w 2017 wraz z synem i wnukiem wziął udział w wystawie Trzy razy Jagiełło (wernisaż 18.11.2017 w klubie „Jedynka”). Był projektodawcą pomnika Orląt Lwowskich oraz miejskiej szopki przed „empikiem”, dla której wykonał projekt oraz figurki. W 2003 otrzymał nagrodą kulturalną Prezydenta Miasta, odznaczony Krzyżem Kawalerskim OOP. Pochowany został na cmentarzu komunalnym (kw. 10DZ, rz. 10 nr 5).

2 czerwca w wieku 85 lat zm. Jakub Jewtuszek, który jako technolog w GPB „Zachód” kierował rozruchem Wytwórni Elementów Prefabrykowanych „WUFT” na Osiedlu Staszica. Spoczywa na cmentarzu komunalnym (kw. 41A, rz. 1, nr 1).

Wymierają legendarne rodzinne formacje piłkarskie, które w l. 50. XX w. stanowiły filar „Kolejarza”, czyli „Warty”. 4.06. w wieku prawie 88 lat zm. Eugeniusz Świętek, najstarszy syn Jana (1902-1983), rzeźnika, pioniera miasta, brat Tadeusza (1940-2017) i Zenona (1935-2005), z legendarnego tercetu piłkarskiego braci Świętków, grę w piłkę rozpoczął w „Admirze”, w 1952 na krótko przeniósł się do „Stali”, następnie grał w „Kolejarzu. Sam w 1952 ukończył szkołę i rozpoczął pracę w ZM „Gorzów”, gdzie 40 lat przepracował jako tokarz, szlifierz i mistrz szlifierski na Wydziale Mechanicznym, od 1992 r. na emeryturze. Pochowany został na cmentarzu komunalnym (kw. 13A, rz. 8, nr 5).

Na zdjęciu – od lewej Tadeusz, Zenon i Eugeniusz.

12 dni później, 16.05., w wieku 84 odszedł Józef Piaskowski, też b. piłkarz i ostatni kierownik gorzowskiej gazowni, czwarty syn Franciszka (1905-1969), też rzeźnika i pioniera Gorzowa, który prowadził masarnię przy ul. Chrobrego 28, przedostatni z piątki braci, stanowiących także podporę drużyny „Warty”, choć jednocześnie w jednym meczu występowało ich nie więcej niż czterech, byli to Zdzisław (1933-2006), Janusz (1935-2001), Kazimierz (1941-2009), przy życiu pozostał już tylko 91-letni .Alojzy, Jako jedyny z rodziny zdobył wyższe wykształcenie, kończąc w l. 80. zaocznie studia z gazownictwa na AGH, do 1978 był ostatnim kierownikiem gorzowskiej gazowni, a następnie kierownikiem Rejonu Gazowniczego. W 1954-1958 był piłkarzem KKS „Warta”, następnie odbywał służbę wojskową jako górnik w Radlinie, pod ziemią pracował 3 miesiące, przez całą niemal służbę w 1958-1960 grał w I-ligowym „Górniku” Radlin, rozgrywając w ekstraklasie 14 spotkań, nim w 1959 drużyna ta została zdegradowana, w 1960-1972 – ponownie w „Warcie”. Był honorowym członkiem LZPN. Spoczął na cmentarzu komunalnym (kw. 26B, rz. 1, nr 2).

21 czerwca w wieku 59 lat zm. Jerzy Bokłażec, filozof, muzyk i dziennikarz, potomek patriotycznej rodziny gorzowskich pionierów, bratanek Jerzego (1918-1945), ppor. AK, ps. „Pazurkiewicz”, dowódcy kompanii w IV batalionie 77 pp. AK, powieszonego przez NKWD publicznie 2.02.1945 w Lidzie i Romualda (1924-1988), też żołnierza AK, który w 1948 stanął na czele 7-osobowej organizacji „Komórka Likwidacyjna” w Gorzowie, za co 12.10.1949 został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Poznaniu na sesji wyjazdowej w Gorzowie na 8 lat więzienia. Początki edukacji w Gorzowie nieustalone, ukończył filozofię na UAM w Poznaniu. W 1991-2000 pracował w Programie 3 PR, należał do zespołu, który w 1991 tworzył redakcję serwisu informacyjnego „Trójki”, publikował m.in. na łamach „Tygodnika Powszechnego” i „Rzeczypospolitej”, ostatnio współpracował z Halo Radiem, gdzie prowadził autorską audycje „Halo. Ateizm”, realizowaną z udziałem słuchaczy, prowadził także swój vlog „Jerzy Bokłażec TV”, w którym komentował naszą rzeczywistość, miał on 8,7 tys. subskrybentów. Był też muzykiem, gitarzystą jazzowym, liderem zespołu „Jerzy Bokłażec Trio”, w którym w 2015 grali także Wojciech Ruciński – kontrabas i Paweł Gębicki – perkusja. Świecki pogrzeb odbył się w Gorzowie, spoczął w grobie ojca Ryszarda (1935-2000) na cmentarzu komunalnym (kw. 28A, rz. 10, nr 8).

W lipcu pożegnaliśmy najpierw Ewę Hrybacz, nauczycielkę, b. działaczkę Ruchu WiP, która zm. 11.07. w wieku 62 lat. Córka Jerzego Hrybacza (1927-2013), ekonomisty i nauczyciela, b. prorektora PWSZ, choć wyszła za plastyka Zbigniewa Nawrockiego, pozostała przy nazwisku rodowym. W 1979 ukończyła I LO w Gorzowie, w 1984 – filologię romańską na KUL, w 2003-2004 studiowała filologię polską na Uniwersytecie Zielonogórskim. Od początku pracy zawodowej uczyła j. polskiego w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 16. W 1984-1989 zaangażowana była w działalność Ruchu Młodzieży Niezależnej i Ruchu „Wolność i Pokój”, współpracowała z redakcją biuletynu „Szaniec”, w jej mieszkaniu odbywały się spotkania działaczy RMN i WiP; pisała petycje w obronie osób odmawiających służby wojskowej, organizowała akcje ulotkowo-transparentowe, za tą działalność była wielokrotnie zatrzymywana przez SB i karana przez kolegia ds. wykroczeń. W 2019 została odznaczona Krzyżem Wolności i Solidarności. Pochowana została obok matki na cmentarzu komunalnym (kw. 11B, rz. 8, nr 33).

Tego samego dnia, 11.07., w wieku prawie 71 lat zm. Jarosław Wachnowski, drukarz, współwłaścicielem drukarni w Drezdenku. Po rodzicach, którymi byli Stefan (1922-1999), lubuski dziennikarz, organizator i pierwszy redaktor naczelny tygodnika „Ziemia Gorzowska” i Lucyna (1929-2014), odziedziczył pasję do brydża sportowego, w tej dziedzinie osiągnął status arcymistrza międzynarodowego, jeszcze w 06.2022 brał udział w kilku dużych imprezach brydżowych. Pochowany został w grobie rodziców w „Zaułku Poetów” cmentarza komunalnego w Gorzowie (kw. 4R, rz. 2, nr 1).

17 lipca w wieku 91 l. odszedł Jan Wrona, b. prezes „Asko-Świt” i b. radny. W nieznanym bliżej czasie został pracownikiem „Asko Świt”, ok. 1979 stanął na czele zarządu spółdzielni, na stanowisku prezesa nie dłużej niż do 1988. W 1953 wstąpił do PZPR, co najmniej dwukrotnie był delegatem na konferencję miejską (1979, 1981), przez 4 kadencje był radnym MRN (1973-1988), w 1983 został członkiem zarządu Automobilklubu Gorzowskiego. Pochowany został na cmentarzu komunalnym )kw. 10DZ, rz. 11, nr 1).

24 lipca w wieku 74 lat zm. Andrzej Pauter, nauczyciel muzyki, wiolonczelista, syn Jana Pautera (1910-1995), który był kapelmistrzem wojskowym, później dyrygentem orkiestr dętych PKP i „Stilonu”. Jako absolwent klasy wiolonczeli w PSM II st. w Zielonej Górze; pracował zrazu m.in. w SOA w Świdnicy pod Zieloną Góra, od 1972 w Gorzowie, w 1987-1999 uczył w PSM w Gorzowie gry na wiolonczeli. Od 1972 grał w orkiestrze wojskowej w Gorzowie, od 1987 jako waltornista i wiolonczelista w „Odeonie”, od 1992 był solistą Gorzowskiej Orkiestry Dętej, gdzie grał na instrumentach perkusyjnych (ksylofon, wibrafon). Spoczął obok rodziców na cmentarzu komunalnym (kw. 24A, rz. 1. nr 10).

26 lipca odeszła Wanda Nędzewicz, jedna z najstarszych gorzowianek. Żyła 104 lata 304 dni, pochowana została na cmentarzu komunalnym (kw. 12DZ, rz. 1, nr 1).

6 sierpnia zm. kolejny stulatek, Stefan Ozimek, żył „tylko” 100 lat i 219 dni, pochowany został w grobie żony Marianny (1932-2019) na cmentarzu komunalnym (kw. 56B, rz. 1, nr 4).

5 dni później, 11.08., w wieku 84 l. odeszła Irena Zywert z d. Frąckiewicz, nauczycielka, działaczka SD, b. radna, wdowa po dr. Józefacie Zywercie (1930-2009), nauczycielu geografii, b. prodziekanie AWF, oboje pobrali się ok. 1957, w 2007 obchodzili 50-lecie małżeństwa. Właśnie ok. 1957 przeniosła się z Sulęcina do Gorzowa i podjęła pracę w SP 7, w 1972 pozostawała kierowniczką zakładowego klubu w GPBP, w tej roli zredagowała 6 wydań jednodniówki „Gorzowska Przemysłówka” (1972-1974). Była działaczką SD, w 1969 pozostawała sekretarzem PK SD, w 1961 kandydowała do WRN, przez dwie kadencje (1965-1973) była radną MRN, gdzie pełniła m.in. funkcję sekretarza obrad. Spoczęła obok męża na cmentarzu komunalnym (kw. 35A, rz. 6, nr 20).

23 sierpnia w wieku 73 lat zm. Norbert Krasuski, przedsiębiorca, absolwent LO nr 19 (1967), który od lat 70 prowadził warsztat samochodowy przy ul. Roosevelta 16, z którym musiał niegdyś zetknąć każdy szczęśliwcy nabywca „Syrenki” i „Malucha”, których podwozie trzeba było zakonserwować przed zima. Ostatnio były to firmy „Almex” i „Techbud”. Wystąpił też jako współorganizator Automobilklubu Gorzowskiego (1976), zasiadał w pierwszym jego zarządzie. Pochowany na cmentarzu komunalnym (kw. 15B, rz. 30, nr 9).

7 września w wieku w wieku 87 lat odszedł ks. infułat, prof. dr hab. Roman Harmaciński, b. proboszcz parafii pw. NMP Królowej Polski w Gorzowie. Pochodził spod Włodawy w ziemi siedleckiej, po ukończeniu SP wyjechał do brata w Słupsku, gdzie podjął pracę zawodową i kontynuował naukę w liceum dla pracujących, w 1953 wstąpił do NSD oo. Salezjanów w Różanymstoku (pow. sokólski), po jego zamknięciu w 1954 wrócił do Słupska i kontynuował edukację, w 1956-1958 odbywał służbę w Brygadzie Strzelców Podhalańskich w Wadowicach, dopiero w 1960 zdał maturę i wstąpił do WSD w Gorzowie i Paradyżu; już jako wikariusz studiował na KUL, gdzie 26.11.1973 uzyskał tytuł magistra teologii, 18.06.1984 doktoryzował się w dziedzinie katechetyki na ATK, 11.02.1997 habilitował się w Papieskim Fakultecie Teologicznym we Wrocławiu. Święcenia przyjął 16.06.1966 z rąk bp. Wilhelma Pluty (1910-1986) w bazylice na Jasnej Górze, tam też odprawił prymicję, jako wikariusz pracował w Barlinku (1966-1969), Jastrowiu (1969-1971), Krośnie Odrzańskim (1971-1974) i Sulechowie 1974-1975). W 1975-1996 pracował w Kurii Biskupiej, najpierw jako referent wydziału katechetycznego, później dyrektor Wydziału Nauki Katolickiej i wizytator generalny, w 1976 objął też opiekę nad Ruchem „Światło-Życie”, w 1988-1995 był rektorem Instytutu Formacji Katolickiej dla Świeckich, 1.01.2004 został profesorem Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego, wykładał też teologię pastoralną na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu. 25.08.1996 został proboszczem parafii pw. NMP Królowej Polski w Gorzowie i przeprowadził rozbudowę kościoła, 1.09.2007 przeszedł na emeryturę, pozostając kustoszem honorowym sanktuarium św. Weroniki Giulani (2007-2009). 10.12.1984 mianowany został kapelanem Ojca Świętego, a w 2008 – protonotariuszem apostolskim supra numerum (infułatem) z prawem bierzmowania dorosłych, 8.04.1993 został kanonikiem honorowym kapituły katedralnej, od 12.05.2008 był kanonikiem gremialnym i dziekanem kapituły, 9.04.2009 otrzymał godność prepozyta; w 2000 został wyróżniony Odznaką Honorowego Sybiraka (2000). Rezydował parafii NMP Królowej Polski w Gorzowie przy ul. Żeromskiego, zm. w zielonogórskim szpitalu, uroczystości pogrzebowe odbyły się 11-12.09.2022 w kościele NMP Królowej Polski, mszy żałobnej i ceremonii pogrzebowej przewodniczył bp ordynariusz Tadeusz Lityński, homilię wygłosił bp senior Paweł Socha, duchowny spoczął na cmentarzu komunalnym w Gorzowie (kw. 55B, rz. 1, nr 13).

4 dni później, 11.09. w wieku 82 lat zm. Stefan Wiesiołek, przedsiębiorca, b. radny. Był ostatnim przewodniczącym Rady Nadzorczej Spółdzielni Ogrodniczo-Pszczelarskiej (1984-1985), później zajął się własną działalnością gospodarczą w dziedzinie obrotu kasetami video i nieruchomościami, w 1996 zarejestrował firmę „Malta-Bis”. Był działaczem Unii Wolności, w 1998 został radnym RM, ponownie kandydował w 2002 i 2006. Pochowany został na cmentarzu komunalnym (kw.4B, rz. 19, nr 8).

16 września w wieku 74 lat odszedł mec. Stanisław Żytkowski, adwokat i działacz charytatywny, honorowy obywatel Gorzowa, b. senator i b. radny, znany też jako „Zbigniew Wiśniewski", legendarny przywódca gorzowskiego podziemia w l. 80. W 1965 ukończył LO nr 19 (II LO), a w 1970 – Wydział Prawa UAM. W 1970-1978 pracował w Sądzie Rejonowym w Gorzowie jako aplikant i asesor, w 1974 został sędzią, orzekającym w Wydziale Cywilnym, w 06.1978 odszedł z sądownictwa i został radcą prawnym w Zakładzie Inwestycji i Budownictwa WZGS, w 1981 był radcą prawnym trzech firm, ponadto pracował w Zarządzie Regionu NSZZ „Solidarność”, internowany 13.12.1981, przebywał ZK w Gorzowie, Głogowie, Ostrowie Wlkp. (gdzie uczestniczył w dwutygodniowej głodówce) i Gębarzewie, zwolniony 23.07.1982, przez rok był bez pracy, w 01.1984 został specjalistą do spraw organizacyjno-prawnych WZUW, od 11.1988 pracował w GS „Samopomoc Chłopska”. Już 9.11.1987 uzyskał wpis z nr 1 na listę adwokatów IA w Zielonej Górze, 1.04.1991 uruchomił własną kancelarię przy ul. Mieszka I 39, którą przekazał synowi Ignacemu. Równie bogaty jest jego życiorys opozycyjny, w 1968 został ukarany przez rektora UAM upomnieniem za udział w wydarzeniach marcowych, figuruje na liście zatrzymanych studentów z adnotacją: wszedł w kontakt ze studentami przybyłymi z Gdańska i otrzymał od nich rezolucję, którą następnie kolportował. W dniu wiecu partyjnego podburzał studentów do zorganizowania kontrwiecu. Nawoływał do zorganizowania strajku okupacyjnego w Uczelni. W 1980 wstąpił do „Solidarności”, 12.12.1981 brał udział we Wrocławiu w zjeździe środowisk demokratycznych, zorganizowanym z inicjatywy Międzyuczelnianego Komitetu SD przy Politechnice Wrocławskiej, mimo to nie uniknął nazajutrz internowania, zaraz po zwolnieniu wszedł w 08.1982 w skład Regionalnego Komitetu Wykonawczego (RKW), a po aresztowaniu Zbigniewa Bełza (15.04.1983) stał się liderem podziemia, używając pseudonimu „Zbigniew Wiśniewski”, uczestniczył też w organizowaniu Radia „Solidarność” i przygotowaniu pierwszej audycji 28.04.1983, z tego powodu został 30.01.1984 zatrzymany i aresztowany od 31.01. do 24.07.1984, sprawa dot. pełnienia funkcji kierowniczych w RKW NSZZ „Solidarność”, kierowania nadawaniem audycji „Radio Solidarność” oraz kolportowania nielegalnego pisma „Feniks” została umorzona na podstawie amnestii, 17.07.1986 sygnował wniosek Społeczny Komitet Obchodów 6 Rocznicy Sierpnia ’80 o zezwolenia na obchody, w 09.1986 podpisał „list 35”, 30.11.1987 uczestniczył w ingresie bp. Józefa Michalika, w końcu 01.1987 brał udział w spotkaniu z konsulem USA w Poznaniu, 31.08.1987 przemawiał pod „Białym Krzyżem” na obchodach VII rocznicy porozumień sierpniowych, 12.02.1988 wszedł w skład jawnej Rady Regionu „Solidarność” i jako „Zbigniew Wiśniewski” został jej przewodniczącym, 10.03.1988 uczestniczył w trzecim posiedzeniu Obywatelskiego Konwentu Konsultacyjnego przy przewodniczącym WRN, 20.01.1990 na II Walnym Zjeździe Delegatów NSZZ „Solidarność”, złożył sprawozdanie z działalności Prezydium RR w okresie pracy podziemnej i legalnej, kończąc działalność związkową. Jako bezpartyjny w 1978-1984 piastował mandat radnego MRN, w 07.1981 uczestniczył w powoływaniu Polskiej Partii Demokratycznej, jako kandydat Komitetu Obywatelskiego został 4.06.1990 senatorem, uzyskując 94.934 ważnych głosów (56,51%), w 1990 zasiadał w komisji weryfikacyjnej dla funkcjonariuszy SB; jako senator uczestniczył 28.07.1990 w zjeździe założycielskim Ruchu Obywatelskiego Akcja Demokratyczna (ROAD) i został jego pełnomocnikiem w Gorzowie, następnie był działaczem Unii Demokratycznej i Unii Wolności, był przewodniczącym Rady Regionalnej UD, a po zjednoczeniu z KLD (1994) został przewodniczącym rady miejskiej UW, z listy tej partii piastował w 1994-1998 ponownie mandat radnego RM w Gorzowie; z działalności partyjnej wycofał się w 2005, protestując przeciwko wejściu UW do Partii Demokratycznej. W l. 80. był aktywnym członkiem Duszpasterstwa Świata Pracy (DSP), z tego powodu 28.06.1986 został zatrzymany i spędził dobę „na dołku”, od 1987 zasiadał w Radzie DSP, od 1988 należał do służby formacyjnej. w 1987 należał do współorganizatorów gorzowskiego koła Towarzystwa Pomocy im. Brata Alberta, w 1994 został wiceprezesem, w 1998-2019 był prezesem, od 2019 pełnił funkcję sekretarza zarządu; w 2004 został członkiem ZG TP. 5.03.1990 został przewodniczącym RN Gorzowskiego Wydawnictwa Obywatelskiego, 28.05.1990 podpisał akt założycielski fundacji pn. „Fundacja dla Solidarności” i został wiceprezesem zarządu, w 1996 został członkiem Rady Nadzorczej NFI im. Eugeniusza Kwiatkowskiego. 25.08.2010 został honorowym obywatelem Gorzowa, odznaczony także Krzyżem Komandorskim OOP (2001), Krzyżem Wolności i Solidarności (2018), Srebrnym Krzyżem Zasługi (2001), Odznaką Honorową m. Gorzowa (2003). Pochowany został na cmentarzu komunalnym (kw. 45B, rz. 1, nr 21), w pogrzebie uczestniczył prezydent Gorzowa Jacek Wójcicki i poczet sztandarowy miasta.

22 września w wieku blisko 82 lat zm. Roman Łaputa, działacz ludowy i samorządowy z Santocka, gdzie osiedli jego rodzice, repatriowani z Pińska. Ukończył Technikum Leśne w Rogozińcu oraz Studium Nauczycielskie (w Gorzowie?), pracował zawodowo w leśnictwie, po 30 latach mieszkania w Gorzowie wrócił do rodzinnej wsi. Był członkiem ZMW, od 1962 – ZSL i PSL, był radnym i wiceprzewodniczącym Rady Powiatu w Gorzowie (1998-2002), radnym gminnym, w 2003-2014 był przewodniczącym klubu seniora w Santocku, następnie prezesem honorowym, pozostając wiceprzewodniczącym Zarządu Gminnego Klubów Seniora. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim OOP, Złotym Krzyżem Zasługi, srebrnym i złotym medalem „Zasłużony dla obronności kraju”, medalem „Za zasługi dla Ruchu Ludowego”. Pochowany został na cmentarzu komunalnym w Kłodawie (kw. 2, rz. 11, nr 21).

11 października w wieku 92 lat zm. Barbara Greczner, wdowa po dr. n. med. Wiesławie Grecznerze (1925-2005), twórcy gorzowskiej ortopedii. Była córką dr n. med. Józefa Frąckiewicza (1890-1940), kapitana WP w st. spoczynku, zamordowanego w Charkowie. Nic nie wiadomo o jej pracy zawodowej, nie pełniła też żadnych funkcji społecznych, Od 1971 zasiadała w kolegium jednodniówki „Ziemia Gorzowska”, gdzie pełniła funkcję korektorki, ostatnio udzielała się w sekcji brydżowej Uniwersytetu III Wieku. W Gorzowie znana była głównie jako tłumaczka towarzysząca zespołom gorzowskim, koncertującym w Niemczech, w ten sposób nawiązała liczne kontakty z działaczami ziomkostwa landsberczan i walnie przyczyniła się do zbliżenia obu społeczności. W 2011 odznaczona została Złotym Krzyżem Zasługi za zasługi w upowszechnianiu prawdy katyńskiej, za działalność społeczną i kombatancką. Spoczęła obok męża w Alei Zasłużonych cmentarza komunalnego (kw. 47A, rz. 1, nr 22).

Dzień później, 12.10., na 15 dni przed setnymi urodzinami zm. ppor. WP Stefania Hryckiewicz z d. Gwoździk, najstarsza gorzowska kombatantka i pionierka miasta. Pochodziła z woj. stanisławowskiego, w 1937 przeniosła się do Bodaczowa w woj. lubelskim, gdzie mieszkał starszy brat, dzięki temu uniknęła losu rodziców i reszty rodzeństwa, którzy w 1940 zostali wywiezieni na Sybir. W końcu stycznia 1945 wstąpiła w Lublinie do II Armii WP, służyła w kompanii łączności jednostki artyleryjskiej, z którą przeszła cały szlak bojowy od Lublina przez Śląsk nad Nysę Łużycką, brała udział w forsowaniu rzeki, koniec wojny zastał ją w czasie natarcia od strony Pragi na Drezno, po wojnie jednostka stacjonowała na poznańskim Grunwaldzie, po demobilizacji już 5.09.1945 zamieszkała w Gorzowie, od 1960 r. do emerytury pracowała w „Stilonie” jako szlifierz płaszczyzn. W wieku 98 lat, 2.03.2021 w przychodni „Medi-Raj” przyjęła pierwszą dawkę szczepionki przeciwko „Covid-19”, była wtedy prawdop. najstarszą zaszczepioną gorzowianką. Żyła 99 lat i 350 dni, nekrolog podpisali prezydent Jacek Wójcicki i przewodniczący RM Jan Kaczanowski. Spoczęła obok męża Wacława Hryckiewicza (1921-2000) na cmentarzu komunalnym (kw. 48B, rz. 9, nr 21).

24 października w wieku 71 lat zm. Maria Kawska, która przez 20 lat zajmowała się promocją „Stilonu”. W 1974 ukończyła Wydział Filologiczny Uniwersytetu Wrocławskiego, po studiach pracowała jako bibliotekarka w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu, od 1983 w Gorzowie, gdzie podjęła pracę w „Stilonie”, zrazu jako redaktorka „Stilonu Gorzowskiego” i pracownica Muzeum Zakładowego, od 1984 była kustoszem tej placówki, po przekształceniu jej w Centrum Promocji „Stilonu” została specjalistką do spraw promocji i informacji, w 2001-2003 występowała jako rzecznik prasowy „Stilonu”, później pracowała w Urzędzie Miasta. W 1983-1991 prowadziła DKF „Megaron”. Pochowana została 28.10. w rodzinnym Żmigrodzie.

Tego samego dnia, ale w Zielonej Górze, odbył się pogrzeb Waleriana Judkowiaka, b. wicewojewody gorzowskiego, który zm. 26.10., na 12 dni przed ukończeniem 95. roku życia. Przez całe życie zawodowe związany był z handlem, to zapewne on już w 1952 r. na wniosek ministra Handlu został odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi, w l. 60. został kierownikiem Wydziału Handlu PWRN w Zielonej Górze, a w 1973-1975 był dyrektorem Wydziału Handlu i Przemysłu w UW,. Od 1.06.1975 do 30.06.1980 z rekomendacji ZSL pełnił funkcję wicewojewody gorzowskiego, odwołany na własną prośbę w związku z objęciem stanowiska prezesa WSS „Społem” w Gorzowie, właściwie WZ PSS, taka wojewódzka struktura istniała do 1988. Ostatnio był udziałowcem i członkiem rady nadzorczej rodzinnej spółki „Izokor” w Warszawie. Spoczął obok żony Stanisławy (1928-1991) na starym cmentarzu komunalnym w Zielonej Górze (kw. 86, rz. 2, nr 11).

Opracował: Jerzy Zysnarski

Prosto z miasta

Robert
Borowy

Gorzów! Tu zostaję! - A kto dokładnie? Zobacz

„Zostaję!” to hasło nowej kampanii promującej Gorzów, która ma zwrócić uwagę na zalety naszego miasta, dzięki którym jest ono doskonałym miejscem do życia.