Z żałobnej karty ostatnich 12 miesięcy

2024-11-01, Prosto z miasta

Ludzie cenieni i lubiani albo tylko znani ze swej funkcji pełnionej w mieście, teraz lub w przeszłości. Gorzowianie, którzy sprawdzili się gdzie indziej oraz ci, dla których Gorzów był tylko etapem w karierze.

Fot. pixabay.com

Oto sylwetki niektórych z nich, tych którzy odeszli w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Czasem tak cicho, że nikt prawie tego nie zauważył...

Przypominamy 38 spośród zmarłych w minionym roku, najwięcej w tym gronie jest jak zwykle nauczycieli i wykładowców (6). Zmarło też 4 byłych żużlowców, 2 byłych prokuratorów, 2 byłych przewodniczących MRN, były wojewoda. A także dwie stulatki.

Już 3 listopada pożegnaliśmy dwóch nestorów gorzowskiej oświaty. W wieku 93 lat zm. Zdzisław Słysz, emerytowany nauczyciel j. rosyjskiego. Pochodził ze Stanisławowa, w Gorzowie znany od co najmniej 1949 r., w 1950 był jednym z trzech pierwszych wykwalifikowanych – jako podkreślał Witold Karpyza, autor monografii szkoły – nauczyli Liceum Pedagogicznego, choć miał zaledwie 20 lat i dopiero w 1966 ukończył filologię rosyjską w Studium dla Pracujących WSP w Krakowie; w 1950-1953 prowadził także zajęcia wf w LP. W l. 1955-1991 uczył j. rosyjskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych. Uczestniczył też w pracach teatru amatorskiego ZNP, w 1949 zagrał radcę Pagatowicza w Grube ryby.

Tego samego dnia w wieku 94 odszedł Henryk Śmiglak, b. dyrektor Zespołu Szkół Mechanicznych, ostatni z seniorów nanej gorzowskiej rodziny nauczycielskiej. Ukończył WSI w Szczecinie, później także studia magisterskie. Przez 5 lat pracował w Nowej Hucie, od 1958 w Zasadniczej Szkole Zawodowej w Gorzowie, był wicedyrektorem, a w 1963-1990 dyrektorem Zespołu Szkół Mechanicznych.

12 listopada w wieku 74 lat zm. w Słubicach Zbigniew Faliński, b. wojewoda gorzowski, także działacz partyjny, gospodarczy i sportowy. Urodził się w Radowie k. Ośna w rodzinie repatriantów z Wołynia, był jednym z trzech braci, którzy zrobili karierę polityczną. Pracę zawodową rozpoczął w PSS „Społem” w Słubicach jako kierownik działu handlowego, w 1973-1989 pracował w aparacie partyjnym, po 1990 był współwłaścicielem i prezesem zarządu Ośrodka Wzornictwa Przemysłowego „Formcom” w Słubicach, od 1 lipca 1995 do 20 listopada 1997 był wojewodą gorzowskim, w 1998 r. został prezesem zarządu nowo powstałej spółki „Prochem-Zachód” w Kostrzynie, w 1996-1998 przewodniczył społecznie Radzie Nadzorczej Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej S.A, a w 2002-2006 był prezesem Zarządu KSSSE. W młodości był działaczem ZMS, przewodniczącym Zarządu Zakładowego w „Społem”, od 1968 r. należał do PZPR, od 1973 r. pracował w aparacie partyjnym, w 1975 r. został sekretarzem ds. organizacyjnych KMiG PZPR, a w 1981-1988 był I sekretarzem KMiG PZPR w Słubicach, od 1981 był też członkiem KW PZPR w Gorzowie, a w 1988 r. został sekretarzem ds. ekonomicznych KW PZPR, a w grudniu 1989 – przewodniczącym Wojewódzkiego Zespołu Delegatów na XI Zjazd PZPR, wrócił do Gorzowa jako pełnomocnik RN SdRP na woj. Gorzowskie i został pierwszym przewodniczącym RW SdRP w Gorzowie.

Od 1978 był radnym miasta i gminy Słubice, w 1988-1990 – ostatniej WRN w Gorzowie i przewodniczącym Komisji Samorządowej WRN, w 1998–2006 był radnym Sejmiku Lubuskiego z listy SLD, a w 2001-2006 – przewodniczącym Sejmiku. W młodości uprawiał lekkoatletykę w SZS Ośno, „Pomorzu” Stargard Szczeciński i AZS Szczecin, był też aktywnym działaczem sportowym, w 1980-1992 i w 2005-2018 stała na czele zarządu LKS „Lubusz” Słubice, następnie został prezesem honorowym, w 1989-1990 był prezesem OZLA w Gorzowie, a w 2000-2004 – prezesem Lubuskiego Związku Lekkiej Atletyki. Pochowany został na cmentarzu komunalnym w Słubicach.

30 listopada pożegnaliśmy Stanisława Raciędę, b. żużlowca, wychowanka „Stali”, który w 1978 uzyskał licencję nr 674, na torze zadebiutował 27.05.1979 w meczu ligowym ze „Spartą” Wrocław (65:43), gdzie wywalczył 1 p., po raz ostatni zapewne 3.07.1985 w przegranym przez „Stal” meczu z „Unią” Leszno na własnym torze (39:51), startował 8 lat wyłącznie barwach „Stali”, zdobywając 1 złoty (1983), 3 srebrne (1979, 1981 i 1984) oraz 1 brązowy (1982) medal DMP; łącznie, jako policzył R. Borowy, wystąpił w 65 meczach, w których zdobył 103 punkty, W 1980 wywalczył też brązowy medal Drużynowego Pucharu Polski, w 1981 był też finalistą MIMP (5. miejsce) i Srebrnego Kasku (12). Gorzowian z urodzenia, tu zmarł w wieku 64 lat ispoczął w grobie dziadków na cmentarzu komunalnym.

9 grudnia w wieku 94 lat odszedł dr inż. Walenty Maćkowiak, b. dyrektor ZD UNG i ZD HAR „Małyszyn”, a także były poseł. Z wykształcenia inżynier rolnictwa, w 1973 r. doktoryzował się z hodowli roślin. Pracę zawodową zaczął w 1953 r. od stanowiska asystenta w Zakładzie Doświadczalnym IUNG w Małyszynie, w 1960-1967 był kierownikiem Działu Naukowego, w 1967-1998 – dyrektorem ZD UNG i ZD HAR, jako emeryt w 1998-2000 pracował na pół etatu jako główny specjalisty ds. hodowli roślin. Do 1972 r. zajmował się badaniami z zakresu uprawy i nawożenia, w ramach ZD HAR od podstaw zorganizował hodowlę pszenżyta a następnie rzepaku podwójnie ulepszonego, stając się współautorem 39 odmian pszenżyta i rzepaku, w tym 16 odmian pszenżyta ozimego, 9 odmian pszenżyta jarego, 11 odmian rzepaku ozimego, 3 odmian rzepaku jarego, był autorem lub współautorem 54 prac naukowych i 132 prac popularno-naukowych i popularnych głównie z zakresu agrotechniki i hodowli roślin. Przez 4 kadencje był członkiem Rady Naukowej IHAR, a przez 3 kadencje – Gorzowskiego Towarzystwa Naukowego. W 1969 r. wybrany został do Powiatowej Rady Narodowej w Gorzowie, w 1975-1984 zasiadał w Wojewódzkiej Radzie Narodowej i był przewodniczącym Komisji Produkcji Rolnej i Gospodarki Żywnościowej, a w 1985-1989 był posłem na Sejm PRL. W 1979 został laureatem Nagrody Gorzowskiej otrzymał także nagrodę zespołową II st. Komitetu Nagród Państwowych, a w 2004 został laureatem nagrody zespołowej Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, odznaczony był m.in. tytułem „Zasłużonego rolnika PRL”, Krzyżem Kawalerskim, Oficerskim i Komandorskim OOP, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, odznakami „Za zasługi dla województwa gorzowskiego”, „Za zasługi dla województwa zielonogórskiego”, „Gryfa Pomorskiego”; „Zasłużony Pracownik Rolnictwa” (1977) i „Zasłużony Dla Rolnictwa (1997). Po śmierci żony Alicji (1937-2019) zamieszkał w Zakładzie Pielęgnacyjno-Opiekuńczym „Pałac Batowo”, gdzie zmarł, spoczął obok żony i teściowej na cmentarzu komunalnym w Gorzowie.

5 dni później, 14 grudnia w wieku 82 lat zm. Tadeusz Pintal, grodnik, ostatni naczelnik gminy Lipki Wielkie. Pochodził z Zamojszczyzny, z wykształcenia inżynier, w l. 1973-1975 był pierwszym i jedynym naczelnikiem gminy Lipki Wielkie, następnie naczelnikiem miasta i gminy Dredzenko, w 1982 został dyrektorem Wojewódzkiego Zrzeszenia PGR, na tym stanowisku nie dłużej niż do zniesienia zrzeszenia w 1986. W 1989 założył ogrodnictwo przy ul. Kazimierza Wielkiego 33, które rozrosło się w 2002 w Centrum Ogrodnicze przy ul. Walczaka 111, które prowadzi jego syn Grzegorz Pintal. Pochowany został na cmentarzu komunalnym w Gralewie.

25 stycznia w wieku 89 l. zm. Władysław Czyżewski, emerytowany nauczyciel, b. radny, prawicowy działacz niepodległościowy, permanentny konspirator . Pochodził z Horodeczna, w 1946 r. rodzice osiedli w Osowie k. Drezdenka, tam ukończył szkołę podstawową, następnie uczęszczał do LO w Drezdenku, gdzie należał do harcerstwa, po likwidacji ZHP zaangażował się w tworzenie struktur konspiracyjnych Harcerstwa Polskiego, aresztowany w 1951 r. wyrokiem sądu wojskowego w Zielonej Górze został skazany na 5 lat więzienia, a w 1953 skierowany do obozu pracy w KWK „Dymitrow” w Bytomiu, zwolniony warunkowo w 1954-1956 odbywał służbę wojskową, tam podejrzewany przez Zarząd Informacji Wojskowej był o prowadzenie nielegalnej działalności w Wojsku Polskim, której celem było pisanie kronik o charakterze historycznym. Dopiero w 1966 r. ukończył, zapewne zaocznie, Wydział Historii UAM w Poznaniu, ale już w l. 1960-1966 pracował w Szkole Ćwiczeń przy Liceum Pedagogicznym, tam już w l. 1961-1962 pozostawał w zainteresowaniu SB, bo jako nauczyciel Liceum Pedagogicznego w Gorzowie Wlkp. oraz instruktor Kom. Hufca ZHP Gorzów utrzymywał kontakt z ks. Malcerzewiczem [...] przekazując mu informacje z działalności szkolnictwa jak i życia ZHP, w konsekwencji na wniosek SB w 1962 został zwolniony z funkcji instruktora KH ZHP w Gorzowie. W 1966-1978 uczył w Liceum Korespondencyjnym przy ul. Przemysłowej 22, w 1978-1981 pracował w Wojewódzkiej Bibliotece Pedagogicznej, w 1981-1982 uczył historii w ZSE, właśnie w 1982 miał zostać objęty zakazem pracy zawodowej, dlatego w 1982-1987 pracował w bibliotece SP nr 16, od 1988 na emeryturze, w 1989-1990 przebywał w USA, gdzie uczył historii w sobotnio-niedzielnej szkole polonijnej przy kościele, w 1991 organizował Katolickie LO im. Św. Tomasza z Akwinu, gdzie uczył w 1992-1998. Od 1980 działał w NSZZ „Solidarność”, był organizatorem związkowych struktur nauczycielskich w woj. gorzowskim, jesienią 1980 r. uczestniczył w strajku nauczycielskim w Gdańsku, w 1981 został członkiem ZR NSZZ „Solidarność”, był też członkiem komisji powołanej przy Ministerstwie Oświaty i Wychowania w celu dokonania zmian w systemie nauczania, od 13.12.1981 do 30.04.1982 był internowany, później był współpracownikiem podziemnych wydawnictw „Feniks”, „Solidarność Gorzowska”, a od 1985 – „Pokolenie”, wygłaszał odczyty historyczne, w 1987-1988 w ramach Studium Wiedzy Religijnej, w 1986 podpisał list do Sejmu PRL, znany jako „list 35”, od 1990 należał do Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego (ZChN), od 2001 – do Ligi Polskich Rodzin (LPR), w 1994-1998 był radnym z listy „Liga na rzecz Gorzowa”. Należał też do najaktywniejszych członków powstałego w 1976 Klubu Inteligencji Katolickiej, od 1990 należał też do Związku Byłych Więźniów Politycznych, w 2006 został pełnomocnikiem wojewody ds. kombatantów i osób represjonowanych, ostatnio był wiceprzewodniczącym Wojewódzkiej Rady Kombatanckiej. Był też w 1070 inicjatorem powołania oddziału PTH w Gorzowie, którym kierował w l. 90., był też członkiem Światowej Rady Badań nad Polonią, w 2007 został II wiceprezesem zarządu Klubu Historycznego im. gen. Stefana Roweckiego-Grota, w 2008 był współzałożycielem Stowarzyszenia na Rzecz Budowy Pomnika Marszałka Józef Piłsudskiego. Swoje wspomnienia z lat konspiracji harcerskiej zawarł w kilku publikacjach W 2017 otrzymał nagrodę „Świadek Historii”, odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim OOP (2018), Złotym Krzyżem Zasługi po raz II (2007), Krzyżem Solidarności i Wolności (2015), Medalem KEN (2007), odznaką honorową „Za zasługi dla woj. Lubuskiego”. Spoczął na cmentarzu komunalnym (kw. 21B, rz. 3, nr 9-10) obok żony Bogusławy (1925-1997) z Budzianowskich, znanej pionierskiej rodziny nauczycielskiej, też nauczycielki.

17 lutego zm. Marianna Kaczor, najstarsza żyjąca pionierka Gorzowa. Pochodziła z Buska-Zdroju, w czasie wojny pracowała w fabryce amunicji w Wiedniu, od 1945 w Gorzowie, gdzie przez wiele lat pracowała jako pomoc pielęgniarska w szpitalu przy ul. Warszawskiej. Zmarła w wieku 104 lat i 105 dni, pochowana została obok męża Antoniego (1926-1985) na cmentarzu komunalnym (kw. 31B, rz. 4, nr 19).

Dziesięć dni później, 27 lutego, odeszła Lucyna Rutkowska z d. Mądra, Mądrówna, jak się dawniej pisało, nauczycielka, pionierka Gorzowa, pierwsza dyrektorka Technikum Gastronomicznego. W 1946-1948 pracowała jako polonistka w Państwowym Gimnazjum i Liceum Handlowym, czyli dzisiejszym „Ekonomiku”, jednocześnie uczyła polskiego i historii w Gimnazjum Krawieckim, 18.08.1948 została kierowniczką Państwowego Gimnazjum Zawodowego Żeńskiego, jak oficjalnie nazywała się szkoła krawiecka, w 1949 było to już Państwowe Liceum Przemysłu Odzieżowego, obie placówki wpisują się w tradycję Zespołu Szkół Gastronomicznych, w 1951-1954 był pierwszą dyrektorką Technikum Gastronomicznego. Od ponad pół wieku mieszkała w Toruniu, tam zmarła, przeżywszy żyła 106 lat i 109 dni, pochowana została na cmentarzu św. Jerzego w Toruniu przy ul. Gałczyńskiego.

5 marca w wieku 77 lat zm. Jerzy Rodak, ostatni I sekretarz KZ PZPR w „Stilonie”. Ukończył w 1965 r. Technikum Chemiczne w Gorzowie o specjalności technologia przemysłu chemicznego organicznego, pracował w „Stilonie”, ale w 1975-1979 zatrudniony był także na etacie niejawnym w Wydziale III KW MO. W 1982 – zapewne w trybie instrukcji stanu wojennego – został sekretarzem KZ PZPR w „Stilonie”, a 14.11.1986 – I sekretarzem KZ PZPR, na funkcji tej do 1990. Pochowany na cmentarzu komunalnym (kw. 40B, rz. 20, nr 20).

4 dni później, 9 marca, w wieku 79 lat odeszła sędzia SO w st. spoczynku Krystyna Popielarz, córka repatriantów z Drohobycza w Gorzowie. W 1962 r. ukończyła LO nr 18 w Gorzowie, następnie Wydział Prawa UAM w Poznaniu; w l. 1967-1977 orzekała w Sądzie Powiatowym i Rejonowym w Gorzowie, 2.09.1977 odebrała nominację na sędziego Sądu Wojewódzkiego w Gorzowie, orzekała w Wydziale Cywilnym SW/SO, jeszcze w 2012. W 1991 został przewodniczącą Wojewódzkiej Komisji Wyborczej (wybory do Senatu). W 2007 uhonorowana został medalem „Zasłużony dla Wymiaru Sprawiedliwości – Bene Merentibus Iustitiae”, a w 2011 – medalem za długoletnią pracę, a 27.10.2009 powołana została do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Apelacyjnego w Sądzie Okręgowym. Spoczęła obok męża Winfrieda Popielarza (1943-2004) na cmentarzu komunalnym (kw. 8B, rz. 3 nr 82).

11 marca w wieku 73 lat zm. Andrzej Burzyński, b. działacz młodzieżowy, partyjny i związkowy w gorzowskim PKS. Mechanik z wykształceniem zawodowym, od 1969 r. do emerytury w 2022, z 2-letnią przerwą na wojsko, pracował w gorzowskim oddziale PKS, od chwili prywatyzacji przedsiębiorstwa w 2000 był członkiem Rady Nadzorczej, od 2017 – przewodniczącym RN. Od 1969 r. należał do ZMS i ZSMP, w 1973-1988 był przewodniczącym ZZ ZSMP w oddziale PKS, w 1985 uczestniczył w delegacji gorzowskiej młodzieży do Sarańska, stolicy Mordwińskiej ASRR. W 1984 r. wstąpił do PZPR, był skarbnikiem POP, w 1985 pozostawał członkiem Egzekutywy KZ PZPR, w 1983 i 1986 był delegatem na miejską i wojewódzką konferencję PZPR, w 1983-1986 – członkiem Egzekutywy KM, a w 1984-1986 1986 – Egzekutywy KW PZPR. w 1986 ponownie wybrany w skład KM i KW PZPR; w 1980-1984 był radnym WRN, przewodniczącym Wojewódzkiego Zespołu Młodych Radnych. Przed 1991 r. został przewodniczącym ZZ Pracowników PKS, funkcję tę pełnił do 2016, w tej roli uczestniczył w prywatyzacji przedsiębiorstwa; był też członkiem ZG Związku Zawodowego Transportowców, a także członkiem prezydium Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych. Należał do Stowarzyszenia „Pokolenie”, w 2002-2006 zasiadał w Radzie Fundacji „Wsparcie”. Odznaczony był m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Złotym Odznaczeniem im. Janka Krasickiego, medal „Za zasługi dla województwa lubuskiego”. Spoczął w grobie rodziców na cmentarzu komunalnym (kw. 91, rz.1, nr 2-3).

4 dni później, 15 marca, odeszła dr Maria Duchnowska, lekarka rodzinna. Uprawnienia lekarskie uzyskała 1.10.1976, w 1981 zrobiła specjalizację I stopnia z chorób wewnętrznych, w 1988 uzyskała specjalizację II st. z chorób płuc, a w 2002 zrobiła specjalizację II st. z medycyny rodzinnej. Niegdyś pracowała w wojskowej służbie zdrowia, ostatnio była udziałowcem Zespołowej Praktyki Lekarskiej sc. Miejski Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Osiedle Staszica”, przyjmowała w przychodni przy ul. Baczyńskiego. Spoczęła obok rodziców na cmentarzu komunalnym (kw. 30A, rz. 1, nr 3).

23 marca na cmentarzu komunalnym pożegnaliśmy tłumnie Zbigniewa Sejwę, znanego i cenionego artystę fotografika, a także – filmowca-dokumentalistę, który zm. 18 marca w wieku 71 lat. Absolwent I LO w Gorzowie (1971 i WSP w Zielonej Górze, ukończył też Wyższe Studium Fotografii ZPAF, a w 2016 doktoryzował na Wydziale Komunikacji Multimedialnej Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. W 1978 wrócił do Gorzowa, gdzie podjął pracę w Dziale Informacji, Dokumentacji i Wydawnictw WDK, gdzie założył dział filmu i fotografii, jednocześnie do spółki ze Zdzisławem Hajdaszem założył zakład fotograficzny, w 1990 r. zajął się pracą fotoreporterską, najpierw w redakcji „Tygodnia Gorzowskiego”, później współpracował z „Gazetą Lubuską” i „Ziemią Gorzowską” (1994-1997), w l. 2002-2007 był kuratorem autorskiej Galerii Fotografii i Nowych Mediów w MOS, w 2008-2014 kierował klubem „Lamus”, w 2015-2020 pracował jako kurator w MOS, 1.06.2019 zarejestrował własną działalność „Łazienki 6 Projekt”. W czasach studenckich tworzył wraz z Czesławem Markiewiczem i Eugeniuszem Kurzawą Klub Poetycki 54, współorganizował Festiwal Teatru Otwartego, w galerii WSP urządził pierwszą indywidualną wystawę portretu fotograficznego, w 1979 został członkiem GTF, gdzie do 1983 pełnił funkcję sekretarza zarządu, a w 1996-2012 należał do ZPAF. W Gorzowie do spółki ze Zdzisławem Hajdaszem i Kazimierzem Ligockim utworzył Gorzowską Grupę Trzech, która w 1981 zasłynęła pierwszym w Gorzowie happeningiem przed Klubem MPiK, polegającym na naklejeniu na płyty chodnikowe zdjęć przedstawiających życie zwykłych ludzi i fotografowaniu reakcji widzów, których zdjęcia nazajutrz pojawiły się w witrynie klubu. W 1981 r. zorganizował pierwszą samodzielną wystawę fotografii w Klubie MPiK, tropiąc niedostrzegalne na co dzień ślady upływającego czasu przygotował cykl wystaw: Fotografia na chodniku, Fotografia II w mieście, Ściana, Zakazy, Okruchy pamięci (1994, Mała Galeria BWA), Ślady zwykłych ludzi, Relikwiarz, Motywy banalne (1999, Galeria „Ars”), Screenphotography (2005, Muzeum im. Dekerta); uczestniczył też wielokrotnie w dorocznych wystawach GTF i Konfrontacjach fotograficznych. Zajmował się też dokumentalistyką filmową, zadebiutował w 2004 r. jako scenarzysta i reżyser filmem Wracamy po wspomnienia, był też współautorem Opowieści z miasta G. (2007) i Czerwiak (27.03.2008) oraz twórcą obrazu dokumentalnego Bulwar nad Wartą (2007), który był pokazywany na kilku przeglądach i festiwalach, emitowany także w TVP Kultura (2012). W 1982, podczas XXVII Dorocznej Wystawy GTF, został laureatem nagrody im. Konstantego Ludwikowskiego za pejzaż, trzykrotnie wyróżniany nagrodą kulturalną prezydenta Gorzowa, po raz pierwszy w 1998, dwukrotnie „Motylami”: w 2004 (za sezon) i w 2008 (do spółki z M. Kowalską), w 2017 r. otrzymał brązowy medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”. Dwukrotnie rozwiedziony, tuż przed śmiercią sformalizował swój trzeci, trwający od 2000 r. związek z Moniką Kowalską. Zmarł po długiej walce z rakiem, jego prochy spoczęły w „Zaułku Poetów” cmentarza komunalnego (kw. 4R, rz. 2, nr 1a).

24 marca w wieku 90 lat zm. Jan Cinal, ekonomista i nauczyciel, b. przewodniczący MKPG. Przed 1966 r. został przewodniczącym Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego (MKPG) w Gorzowie, w 1975 r. awansował na zastępcę przewodniczącego Wojewódzkiej Komisji Planowania. Wykładał też ekonomikę w ZSE (1964-1975 i 1986-1990). Pochowany na cmentarzu komunalnym (kw. 9B, rz. 11, nr 22-23).

3 kwietnia w wieku 92 lat odszedł emerytowany prokurator Kazimierz Głowski. Był absolwentem Wydziału Prawa UAM, początki kariery prawniczej nieznane, po przeniesieniu do Gorzowa (ok. 1976) był prokuratorem Prokuratury Wojewódzkiej, z jej ramienia zasiadał w Wojewódzkiej Komisji Kontroli Społecznej, w 1980 r. został rzecznikiem WKKS, a 3.03.1981 – nowym przewodniczącym, na funkcji tej zapewne do 1984, w 1986 r. stanął na czele Zespołu ds. Pojednania Społecznego przy Radzie Wojewódzkiej PRON, w 1988 został członkiem Obywatelskiego Konwentu Konsultacyjnego przy przewodniczącym WRN, 3.12.1989 był gościem sejmiku Komitetów Obywatelskich „Solidarność” woj. gorzowskiego. W 1985-1988 wspomniany jako prezes ZW Zrzeszenia Prawników Polskich w Gorzowie. Pochowany został obok żony Urszuli (1928-2021), emerytowanej sędzi, na cmentarzu komunalnym (kw. 47A, rz. 1, nr 25).

Dwa dni później, 5 kwietnia, w wieku 83 l. zm. Kazimierz Łaszczyński, b. pracownik „Stilonu”, ostatni przewodniczący MRN, maratończyk. Pochodził spod Konina, w 1946 jego rodzice zamieszkali w Osiedlu Poznańskim. W 1954 ukończył szkołę w Siedlicach, a w 1957 Zasadniczą Szkołę Zawodową, w 1966 skończył wieczorowo Technikum Mechaniczne, w 1971 r. uzyskał dyplom inżyniera mechanika. W 1957-2001 – z przerwą w 1961-1962 na służbę wojskową w Radomiu – był pracownikiem „Stilonu”, zaczynał jako ślusarz remontowy, następnie st. mistrz, kierownik oddz. remontowego w Wydziale Głównego Mechanika (1981), mechanik Zakładu Depolany i zast. kierownika Zakładu Polimeryzacji i Dywizji Granulatów Konstrukcyjnych, od 1.01.2002 na emeryturze; uczestniczył w zakładowym ruchu racjonalizatorskim, w 1970 r. został prezesem środowiskowego koła KTiR w Wydziale Włókienniczym, w 1986 został laureatem Gorzowskiej Nagrody Technicznej II stopnia; w 1971-1975 uczył też przedmiotów zawodowych w wieczorowym Technikum Mechanicznym, a także fizyki w II LO. W 1975 wstąpił do PZPR, w 1981 był jednym z działaczy „Siódmego zespołu”, w stanie wojennym został usunięty ze wszystkich funkcji w KZ i KM PZPR, pozostał jednak członkiem Centralnej Komisji Rewizyjnej (1981-1986), w 1989 został delegatem na ostatni XI Zjazd PZPR, był też uczestnikiem I Kongresu SdRP, 16.03.1990 został członkiem 7-osobowej grupy organizacyjnej Lubuskiej Unii Socjaldemokratycznej, później jednak pozostawał osobą bezpartyjną. W 1988-1990 był radnym ostatniej MRN, członkiem Prezydium, a od 19.12.1989 do 06.1990 – ostatnim przewodniczącym MRN. Od lat 50. uprawiał biegi średnie, ostatnio długie, był zawodnikiem „Unii” i „Warty”, w czasie służby wojskowej reprezentował „Czarnych” Radom (1961-1962), przez jeden sezon biegał w „Olimpii” Poznań, od 1963 – ponownie w „Warcie”, w 1965 zakończył karierę zawodnika wyczynowego; w 1982 został współzałożycielem Klubu Biegacza im. B. Malinowskiego. Odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi (1989), odznaką „Zasłużonego dla woj. gorzowskiego” (1986) i honorową odznaką m. Gorzowa (1988) oraz odznaczeniami resortowymi. Pochowany został na cmentarzu w Osiedlu Poznańskim.

17 kwietnia w wieku 86 l. odszedł inż. mechanik Zbigniew Juzwa, działacz kresowy, b. prezes TMLiKPW). Pochodził ze Lwowa, w Gorzowie znany był w przeszłości z wynalazków i udoskonaleń, dokonywanych w „Zrembie” i ZM „Gorzów. Był też działaczem SIMP, ostatnio – prezesem Koła SIMP nr 2 przy d. Z.M „Ursus” w Gorzowie, a także działaczem kresowym, w 2013-2018 pełnił funkcję prezesa gorzowskiego oddziału Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich (TMLi KPW). Pochowany na cmentarzu komunalnym (kw. 16A, rz. 6, nr 14).

26 kwietnia, w 6 dni po 70. urodzinach, zm. st. brygadier w st. spocz., mgr. inż. Krzysztof Świstel, pierwszy lubuski komendant straży pożarnej. Absolwent LO w Witnicy, w 1973-1977 ukończył 4-letnie studia inżynierskie w WOSP w Warszawie, a w 1997 – Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Pożarowego SGSP; w 1991 r. pozostawał majorem poż., następnie młodszym brygadierem, w stan spoczynku odszedł w randzie st. brygadiera. Po promocji pracował jako. inspektor ds. prewencji w KW SP w Gorzowie, w 1982-1989 był komendantem rejonowym SP w Dębnie, na pocz. 1990 wrócił do KW SP w Gorzowie na stanowisko kierownika służby operacyjno-szkoleniowej, w 1991 wygrał konkurs na stanowisko komendanta Wojewódzkiego SP w Gorzowie, w 1996-1998 był komendantem wojewódzkim PSP, a 6.04.1999 został pierwszym lubuskim komendantem wojewódzkim PSP, 30.06.2002 przeszedł w stan spoczynku; w 2002 rozpoczął w Witnicy własną działalność gospodarczą pod firmą „Uzgadnianie, Opiniowanie, Doradztwo w Zakresie Ochrony Przeciwpożarowej”, w 2006 został prezesem OSP w Witnicy. Urodził się w Witnicy i tu zakończył życie, spoczął obok pierwszej żony Haliny (1954-2017), też strażaczki, na cmentarzu komunalnym w Witnicy (kw. 4, rz. 1, nr 28).

Tego samego dnia, 26.04., na drodze polnej między Karninem a Deszcznem zginął Łukasz Kaczmarek, b. wychowanek i żużlowiec „Stali”. Licencję zdobył w 2011, na torze zadebiutował 9.09.2012 w meczy wyjazdowym z „Falubazem” Zielona Góra, łącznie w barwach „Stali wystąpił 4 razy, zdobywając w 11 biegach 2 p. w 2014-2015 jeździł w 2-ligowym „Kolejarzu”. W barwach „Stali” wywalczył jednak srebrny medal DMP (2012), a w 2013 razem B. Zmarzlikiem, Adrianem Cyferem i Łukaszem Cyranem zdobył złoty medal MDMP i srebrny medal Ligi Juniorów. Jako rezerwowy w gorzowskim turnieju Grand Prix w Gorzowie (2014), który wygrał Bartosz Zmarzlik ,wziął udział w 3 wyścigach, zdobywając 2 p. Na tor wrócił w 2016 r. na planie filmu Doroty Kędziarzewskiej „Żużel”, gdzie zagrał „Dzikusa”. Ostatnio interesował się lekkimi pojazdami terenowi (SSV), zginął prowadząc „Maverica”, który dachował, wyrzucając kierowcę na zewnątrz. Miał niespełna 29 lat, pochowany został na cmentarzu komunalnym w Gorzowie (kw. 41B, rz. 17, nr 18).

1 czerwca w wieku 89 lat odszedł Arkadiusz Ellas, em. nauczyciel, b. wicedyrektor ZSB, b. piłkarz „Warty”. Pochodził z Tomaszowa Mazowieckiego, ukończył fizykę na Uniwersytecie Warszawskim. W 1959-2005 pracował jako nauczyciel fizyki w Zespole Szkół Budowlanych, w 1970 został zastępcą dyrektora ZSB ds. dydaktycznych, w 1978-1982 jako wicedyrektor kierował filią przy ul. Śląskiej 20. Wl. 1959-1965 i 1977-1986 uczył też fizyki w Zespole Szkół Ekonomicznych. W l 1960-1972 był piłkarzem „Warty”, przed 1976 został odznaczony srebrną odznaką OZPN, w 2016 był zaproszony na obchody 70-lecia klubu. Spoczął obok żony Zofii (1936-2020) na cmentarzu komunalnym (kw. 7DZ, rz. 13, nr 12).

11 czerwca w wieku 93 l. zm. Władysław Tokarski, b. prokurator wojewódzki w Gorzowie. Niewiele o nim wiadomo, jak też o jego karierze zawodowej, którą zakończył w Gorzowie jako organizator i pierwszy szef Prokuratury Wojewódzkiej (1975-1988), był też prezesem ZW Towarzystwa Wiedzy Powszechnej (TWP), wybranym ponownie w 10.1985. Pochowany został na cmentarzu komunalnym (kw. 7a, rz. 11, nr 6).

Tydzień później, 19 czerwca w wieku 60 lat odszedł Krzysztof Grzelak, b. żużlowiec „Stali”. Pochodził z Gralewa, w 1979 wstąpił do szkółki żużlowej, licencję zdobył w 1981 r., w składzie drużyny pojawił się już 18.04.1982 jako rezerwowy, na torze zadebiutował 25.04.1982 podczas inauguracji stadionu przy ul. Śląskiej, zdobywając 1 punkt w meczu z „Apatorem” Toruń, po raz ostatni – 23.09.1990, w ostatniej rundzie DMP, gdy „Stal” przegrała z ROW Rybnik, a sam nie zdobył żadnego punktu, nie otrzymał wówczas nowej propozycji i w wieku 27 lat zakończył karierę; jeździł tylko w barwach „Stali”, na karierze zaważyła kontuzja w 1984, której skutki odczuwał do końca kariery żużlowej, łącznie zaliczył kilka poważnych kontuzji: uraz kręgosłupa, złamanie kości strzałkowej i zmiażdżenie stawu skokowego. Wystąpił w 119 meczach, zdobywając 294,5 p.; w 1983 wraz z klubem zdobył DMP, dwa razy – medal brązowy (1984, 1987). W 1983 zajął drugie miejsce w „Srebrnym Kasku”, w 1984 zdobył brązowy medal Młodzieżowych MP Par Klubowych, a w gorzowskim finale IME zajął 12. miejsce; w rozgrywkach seniorów nie miał większych sukcesów. Przez ostatni rok zmagał się z ciężką chorobą, pochowany został w grobie ojca na cmentarzu komunalnym w Gralewie (kw. 1, rz. 5, nr 23).

Kilka dni później, 23 czerwca, w wieku zaledwie 21 lat zm. Natalia Kowaleczko-Krupa, kickbokserka, b. stypendystka prezydenta, córka Anny Kowaleczko i Andrzeja Krupy, wnuczka Jadwigi i Sławomira Kowaleczków. Absolwentka Gimnazjum nr 9 i I LO., już w dzieciństwie wykazywała wiele talentów i zainteresowań, Tańczyła w zespole „Mali Gorzowiacy” (2010), grała w szachy, trenowała pływanie w MKP „Słowianka” oraz kickboksing w „Bulldog” i KSW Gorzów, jako kadetka starsza na Mistrzostwach Polskich w 2018 w wywalczyła brązowy medal w formule Pointfighting, z tego tytułu w roku następnym została stypendystką prezydenta Gorzowa. Pochowana na cmentarzu komunalnym (kw. 41A, rz. 16, nr 21).

10 lipca w wieku 72 l. opuścił nas Bogusław Nowak, legendarny żużlowiec, i trener i propagator miniżużla. Gorzowianin z urodzenia, cukiernik z wykształvenia, bo w 1969 r. ukończył Zasadniczą Szkołę Gospodarczą, czyli dzisiejszy „Gastronomik”, już jako zawodnik zrobił maturę w Technikum Ekonomicznym, a w 1977-1981 studiował na AWF w Gorzowie. Jako 16-latek wstąpił 12.05.1969 do szkółki żużlowej „Stali”, już 28.09.1969 podczas meczu ligowego uzyskał licencję, na torze zadebiutował 16.10.1969 podczas meczu testowego reprezentacji Polski (PZM) z reprezentacją ZSRR (SAMK Moskwa), w meczu ligowym – 26.04.1970, zdobywając w spotkaniu z „Kolejarzem” Opole pierwszy 3 punkty meczowe, barwy „Stali” reprezentował przez 14 lat, po raz ostatni 7.10.1984 w meczu derbowym z „Falubazem”, w którym zdobył 14 p. i srebrny medal DMP; jeżdżąc w barwach „Stali” 7-krotnie zdobył tytuł DMP, w 1973 – brązowy medal IMP, w 1977 został indywidualnym MP i zajął drugie miejsce w drużynowych MŚ, trzykrotnie (1973, 1975 i 1977) wygrywał (razem z Rembasem) MP par klubowych, w 1984 zdobył srebrny medal, a w 1982 i 1983 – brązowy, łącznie zdobył 20 medali mistrzowskich. Mając już uprawnienia trenerskie, pod nieobecność Jancarza, szkolił kolegów, od 1980 zajmował się szkoleniem adeptów żużla, w 01.1985 odszedł do „Unii” Tarnów, którą jako jeżdżący trener w 1985 wprowadził do I Ligi. Karierę sportową przerwał tragiczny wypadek 4.05.1988 podczas finału MP Par Klubowych w Rybniku, od tej pory poruszał się na wózku; wrócił do Gorzowa, 15.06.1991 odbył się tu jego pożegnalny benefis, zajął się później propagowaniem miniżużla, był współzałożycielem Uczniowskiego Środowiskowego Klubu Sportowego „Speedway” w Wawrowie, który prowadził do 2007 r., zainicjował budowę najnowocześniejszego w kraju minitoru żużlowego, do jego wychowanków należą m. in. Krzysztof Cegielski, Tomasz Kwiatkowski, Łukasz Stanisławski, Adam Czechowicz, Paweł Hlib, Jarosław Hampel, Zbigniew Suchecki, Mariusz Pacholak, Michał Rajkowski, Andrzej Głuchy, Sławomir Dąbrowski i Bartosz Zmarzlik. Pozostał aktywnym działaczem społecznym, od 2009 działał w Stowarzyszeniu Pomocy Osobom Niepełnosprawnym i Chorym „Nadzieja”, od 2010 w Lubuskim Sejmiku Osób Niepełnosprawnych, od 2014 – w Fundacji „Dotknij Sercem”, a od 2018 – w Lubuskim Stowarzyszeniu Wspierania Osób z Niepełnosprawnością, sam 25.08.2009 zarejestrował Fundację Bogusława Nowaka, która działa na rzecz zasłużonych zawodników sportowych. W plebiscycie na najpopularniejszego sportowca Ziemi Lubuskiej w 1973 zajął 9. miejsce, w 1975 uplasował się na 12 miejscu, w 1977 wśród najpopularniejszych sportowców gorzowskich był drugi tuż po Jancarzu, raz był ósmy (1978), trzykrotnie – dziewiąty (1982, 1983, 1984); w 1998 został pierwszym laureatem nagrody RMG „Zwycięzcy za metą”, wygrał też plebiscyt OTV w Poznaniu na „Człowieka roku wśród osób niepełnosprawnych”, a w 2001 został wyróżniony przez UJ medalem „Kalos Kagatos”. W 1985 został uhonorowany odznaką „Zasłużony Mistrz Sportu”, w 2013 – brązową odznaką „Za zasługi dla sportu”, w 2019 otrzymał Złoty Krzyż Zasługi. 10.03.2015 r. został upamiętniony tablicą w galerii sław na stadionie im. Jancarza, w 2017 otrzymał tytuł i statuetkę Wybitnego Reprezentanta Stali Gorzów za zdobycie minimum 1000 punktów meczowych. Pochowany został w Alei Zasłużonych cmentarza Komunalnego (kw. 48B, rz.1, nr 43).

14 lipca w wieku 91 lat odszedł dr n. med. Jerzy Stańczyk, b. przewodniczący MRN. W 1958 ukończył Pomorską Akademię Medyczną w Szczecinie, gdzie w 1980 doktoryzował się z nauk medycznych; w 1961 zrobił specjalizację I st. z anatomii patologicznej, w 1962 – z chorób wewnętrznych, w 1966 – II st. z anatomii patologicznej, a w 1970 – chorób wewnętrznych. Od 1958 pracował w Szpitalu Miejskim w Gorzowie, następnie w WSzZ, w 1986 objął Zakład Anatomii Patologicznej, w 2009 pracował wciąż Zakładzie Patomorfologii SPSW, wg CRL w 2024 pozostawał wciąż aktywnym lekarzem, zajmującym się prawdopodobnie pracami badawczymi. W 1975 wstąpił do PZPR, był delegatem na IV (1981) i V (193) i VI (1985) Miejską Konferencję PZPR, a także Wojewódzkie Konferencje (1981, 1983), był członkiem KW PZPR (1981-1984) KM PZPR (1983-1987). w 12.1984 wspomniany jako przewodniczący Komisji Zdrowia i Ochrony Środowiska KW PZPR; przez 3 kadencje (1973-1984) piastował mandat radnego MRN, 9.03.1981 został przewodniczącym MRN, pokonując w tajnym głosowaniu Jerzego Lipke (1920-1994), też z PZPR, na funkcji tej do końca kadencji. Od lat zajmuje się kolekcjonerstwem, należy do Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego, w 1990 został członkiem Stowarzyszenia Edukacyjnego, w 2007 współorganizował SM „Rodzina” W 1983 został uhonorowany wpisem do „Księgi Ludzi Czynu woj. gorzowskiego”. Spoczął w grobie rodziców (kw. 1A, rz. 18, nr 19).

2 dni później, 16 lipca w wieku 55 lat zm. Andrzej Wołyniec, etnograf, były działacz RMN i WiP , w swoim środowisku znany jako „Gucio” vel „Guciu”. Ukończył SP 11, w 1987 – II LO i rozpoczął studia etnologiczne na UAM. Po 1989 zajmował się działalnością wydawniczą, w 2008-2011 pracował jako etnograf w Muzeum Lubuskim, zajmował się m.in. edukacją, opracowywaniem zbiorów afrykańskich, badaniami małej architektury sakralne, co roku uczestniczył w jury Ogólnopolskich Konkursów Pisanek im. Michała Kowalskiego, ostatnio pracował w UM jako podinspektor i inspektor w Wydziale Komunikacji. Był harcerzem 23 GDH przy II LO, od 1985 należał do RMN, a od 1987 – Ruchu „WiP” ; zajmował się zrazu kolportażem prasy niezależnej, a także bazą poligraficzną, od 1986 współpracował z redakcją „Szańca”, zaczął również prowadzić bibliotekę wydawnictw bezdebitowych. brał udział w demonstracjach przeciwko energetyce atomowej, w 11.1986 podpisał „list 35” do Sejmu. Szerzej znany został po tym, jak 21.06.1986 został zatrzymany przez SB w trakcie malowania czerwoną farbą napisów na ścianach, wykonał m.in. dwie kotwice na budynku „Delikatesów”, a także na budynku WPEC, litery RMN na murze zakładów drobiarskich, kotwicę na ścianie kina „Słońce” i budynku ZSL, nazajutrz Sąd Rejonowy skazał go w trybie przyspieszonym na 6 miesięcy więzienia w zawieszeniu na 5 lat i oddanie pod dozór kuratora sądowego, orzekł także obowiązek przepracowania 20 godzin pracy w ciągu 2 miesięcy na rzecz ZBM, 40 tys. grzywny, 36,557 tys. zł zwrotu kosztów malowania ścian, 10 tys. zł. nawiązki na rzecz ZBM oraz opublikowania w prasie wyrazów ubolewania za zdarzenie; był to prawdop. ostatni sądowy proces polityczny w Gorzowie. Po 1989 nie angażował się w działalność polityczną, w 2018 stał się współorganizatorem Stowarzyszenia Ruch Młodzieży Niezależnej, w 2019 otrzymał Krzyż Wolności i Solidarności, a w 2022 – Medal 100-lecia Odzyskania Nie podległości. Swoje wspomnienia W poszukiwaniu wolności opublikował w tomie „Chcieliśmy być sobą. Ruch Młodzieży Niezależnej we wspomnieniach uczestników (1982-1989” (Gorzów 2013). Na początku lipca 2024 r. w stanie krytycznym trafił na OIOM w gorzowskim szpitalu. Pochowany został na cmentarzu komunalnym (kw. 45B, rz. 28, nr 5).

22 lipca w wieku 85 l. zm. Zbigniew Wasik, b. dyrektor „Stilonu”. W 1958 r. zdał maturę w Technikum Finansowym, następnie podjął pracę w przemyśle celulozowo-papierniczym, w 1962 przeniósł się do „Stilonu”, gdzie przepracował 38 lat, najpierw w Dziale Zaopatrzenia, w 1976 został kierownikiem Oddziału Opakowań, a w 1990 został dyrektor do spraw pracowniczych kombinatu, od 2000 na emeryturze. Spoczął w grobie rodziców na cmentarzu komunalnym (kw. 33B, rz. 7, nr 3).

9 września odszedł prof. dr hab. Kazimierz Stachura, historyk, nauczyciel akademicki, regionalista. Urodził się w rodzinie górniczej w Niwce, dziś dzielnica Sosnowca, do 1944 r. ukończył 7 klas polskiej szkoły, następnie został skierowany jako robotnik przymusowy do fabryki maszyn górniczych, po ukończeniu liceum rozpoczął studia na wydziale historyczno-filozoficznym w WSP w Krakowie, studia II stopnia (magisterskie) z pedagogiki ukończył w 1959/60 eksternistycznie na UAM w Poznaniu, pracę doktorską pt. Rola Rady Miejskiej w przeobrażeniach społeczno-gospodarczych Gorzowa Wielkopolskiego napisał pod kierunkiem Hieronima Szczegóły, habilitował się w 1985 w krakowskiej WSP. Z nakazu pracy trafił do Liceum Pedagogicznego w Gorzowie, gdzie w 1953-1959 wykładał historię, następnie w Studium Nauczycielskim, gdzie zorganizował wydział historii i został jego kierownikiem, w l. 1955-1960 uczył też wiedzy o Polsce w Technikum Finansowym, od 1971 wraz z żoną należał do pierwszej kadry Filii WSWF, w 1973 przeniósł się do WSN/WSP w Zielonej Górze, gdzie kierował Zakładem Dydaktyki Historii, był profesorem WSP/UZ, wg Informatora Nauki Polskiej z 2000 r. był wtedy prof. WSP w Zielonej Górze, uprawiającym nauki historyczne, dydaktykę historii, wiedzę o społeczeństwie. W l. 70 zajmował się historią Gorzowa, w pracy zbiorowej „Gorzów Wielkopolski w latach 1945-1950” (LTN Zielona Góra 1974) zamieścił pracę Działalność Miejskiej Rady Narodowej w Gorzowie Wielkopolskim 1945-1950, na łamach „Ziemi Gorzowskiej” (07.1976) zamieścił artykuł Gorzowska organizacja Związku Młodzieży Polskiej, na sesji naukowej GTN na temat przeszłości i przyszłości woj. gorzowskiego (29.10.1976) zgłosił komunikat Rola Miejskiej Rady Narodowej w przeobrażeniach gospodarczo-społecznych Gorzowa Wlkp. w latach 1945-1973, w „Roczniku Lubuskim” nr 10/1978 zamieścił Gospodarczo-społeczny rozwój Gorzowa Wlkp. w latach 1961-1970, a w „Zeszytach Gorzowskich” z 06.1979 – artykuł Działalność Miejskiej Rady Narodowej w Gorzowie Wlkp. w latach 1961-1970. Jako pracownik naukowy WSP i UZ był autorem około 50 publikacji dotyczących problemów nauczania historii i wychowania obywatelskiego. Był członkiem gorzowskiego oddziału PTH i GTN. W 2000 r. mieszkał nadal w Gorzowie, Łokietka 2/5, później w Jeninie, gdzie zmarł. Pochowany został w Alei Zasłużonych cmentarza komunalnego (kw. 48B, rz. 1, nr 28).

Tego samego dnia w wieku 81 l. zm. Kazimierz Sarnowski, rzemieślnik, działacz cechowy i sportowy (* 4.03.1943, Inowrocław, † 9.09.2024), syn pionierów Gorzowa. Z zawodu – tak jak ojciec – blacharz, prowadził zakład blacharski przy Chrobrego 26, zachowane akta sięgają 1966, przed 1985 przeniósł działalność na Warszawską 151, od 1990 był to Zakład Ogólnobudowlany Blacharstwo Dekarstwo Export Import. W l. 1971-1977 był członkiem komisji rewizyjnej CRzR, w 1981-1983 – podstarszym cechu, w 1983-1987 – członkiem sądu cechowego, w 2006-2009 zasiadał w Izbie Rzemiosła i Przedsiębiorczości, w 2020 został członkiem RN spółdzielni „Progres”. Zapewne to on był czołowym zawodnikiem sekcji motocrossowej „Stali” w l. 50., w 1986 został pierwszym prezesem Klubu Motocrossowego PTHW. Pochowany został na cmentarzu komunalnym (kw. 7A, rz. 15, nr 3).

Również 9 września, ale w Koszalinie, w wieku 87 lat zm. płk MO Sławomir Orbik, b. zastępca komendanta KW MO w Gorzowie W MO służył co najmniej od 1959 r., zaczynał jako referent Sekcji Operacyjno-Dochodzeniowej KM MO w Jeleniej Górze, w 1962 r. został kierownikiem Referatu Operacyjno-Dochodzeniowego KP MO w Kamiennej Górze, a w 1965 – kierownikiem Referatu Operacyjno-Dochodzeniowego KP MO w Górze Śląskiej, tam w 1967 awansował na zastępcę komendanta KP MO, od 1959 r. był komendantem KP MO w Sulechowie, w sierpniu 1977 r. został zastępca komendanta KW MO ds. MO w Gorzowie, w 1981-1989 był komendantem KW MO i szefem WUSW w Sieradzu, służbę w resorcie zakończył 31.10.1989 jako szef WUSW w Koszalinie, tam też pozostał do końca życia. W 1979 został wiceprezesem ZW TPD w Gorzowie. Pochowany na cmentarzu komunalnym w Koszalinie (kw. K-14, grób nr 3).

4 dni później, 14 września.w wieku 94 l. odszedł Leon Michalski, ślusarz, pionier „Stilonu”, działacz młodzieżowy i sportowy. Urodził się w Wronkach, rodzina w 1936 zamieszkała w Pakości k. Inowrocławia, w 1947 – w Gorzowie. Tu ukończył wieczorowo SP i szkołę zawodową; ok. 1947 r. został uczniem ślusarskim w „Famorze”, od 11.1948 do 08.1982 pracował w „Stilonie”, zrazu jako uczeń, następnie ślusarz na Wydziale Mechanicznym, przy okazji uruchomienia „Stilonu” w 1951 wspomniany jako brygadzista i młody przodownik pracy. Był członkiem OM TUR, następnie ZMP, w 1948 został pierwszym przewodniczącym koła, następnie Zarządu Zakładowego ZMP w „Stilonie”, początkowo społecznie, od ok. 1954 – etatowo, w tej roli zorganizował brygadę młodzieżową; od 1957 był sekretarzem ZZ ZMS; był też członkiem PZPR, w 1959 został członkiem egzekutywy KZ, także w 1970, jako I sekretarz OOP na Wydziale Przędzenia; zasiadał też w zarządzie ZKS „Stilon” był wiceprezesem ds. młodzieżowych (1962); jako emeryt działał w Komisji Historycznej ZW ZSMP, został członkiem Społecznej Rady Konsultacyjnej przy Wojewodzie (1982). Odznaczony m.in. złotą odznaką ZZ Chemików (1970). Spoczął obok żony Janiny (1932-2023) w grobie matki na cmentarzu komunalnym (kw. 14B. rz. 9 nr 7).

17 września w wieku 76 l. zm. Felicjan Andrzejczak. Kto nie słyszał o wokaliście, który w l. 1981-1983 współpracował z „Budką Suflera” i nagrał kultowy przebój Jolka, Jolka, znacznie mniej wie, że ukończył on Technikum Leśne w Rzepinie i od 1970 r. mieszkał w Świebodzinie, a jeszcze mniej – że pierwsze kroki estradowe stawiał w gorzowskim „Kolejarzu”, a w 1977 r. reprezentował Gorzów na XIII Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze. Dopiero potem przyszedł przebój Peron łez (1978), a następnie debiut na KFPP w Opolu (1979), gdzie wykonał piosenkę Za dużo widzę, która otrzymała jedno z dwóch wyróżnień (nagród nie było). Od dłuższego czasu zmagał się z rakiem, śpiewał jednak do końca, 21.08.2024 wystąpił na festiwalu Top of the Top Sopot Festival, a 7.09.2024 zaśpiewał po raz ostatni na dożynkach w Rzepinie, zm. nagle z powodu udaru, pochowany został na cmentarzu komunalnym w Świebodzinie.

5 dni później, 22 września w wieku 94 lat odszedł Zbigniew Czarnuch, wybitny pedagog, znany szeroko regionalista i działacz społeczny, honorowy obywatel Witnicy. Syn pioniera i burmistrza Witnicy uczył się zrazu w witnickim gimnazjum, maturę zdał w LO dla Pracujących w Gorzowie, studiował historię na UAM w Poznaniu (1952-1954) i UW (1954-1956), po studiach pracował w Zielonej Górze (1956-1968), zrazu jako kierownik Domu Harcerza (Domu Kultury Dzieci i Młodzieży), następnie był nauczycielem historii i dyrektorem LO nr 21 (1964-1968); poszukując nowatorskich metod wychowania społecznego, w 1968 przeszedł do nowo powstałego Zakładu Teorii Wychowania UAM pod kierunkiem prof. Heliodora Muszyńskiego, w 1970 przeniósł się do Głównej Kwatery ZHP w Warszawie, gdzie założył Wydział Dokumentacji i Informacji GK, pracował w sztabie „Operacji 1001 Frombork” i w Zespole Teoretyków Harcerstwa, prowadził też ćwiczenia z metodyki harcerskiej na wydziale pedagogiki UW i redagował program w Telewizji Dziewcząt i Chłopców p.t. „Sekretarzyk rodzinny”. Po ślubie w 1972 r. został dyrektorem Gminnej Szkoły w Lesku, odwołany w trybie natychmiastowym w 1976 r. z powodu nieprzygotowania letniej kwatery dla rodziny funkcjonariusza Głównej Inspekcji Szkolnej MOiW, w jego obronę zaangażowały się czołowe tygodniki w kraju oraz autorytety, jak prof. H. Muszyński i Aleksander Kamiński, przez rok pracował w Czarnej (Bieszczady), w 1977 przeniósł się z rodziną do wsi Niwiski pod Siedlcami i został dyrektorem Gminnej Szkoły Zbiorczej w pobliskich Mokobodach, po rozpadzie małżeństwa w sierpniu wrócił samotnie do Witnicy, gdzie podjął pracę nauczyciela w SP nr 2, kilka lat później zaczął uczyć historii także w LO, gdzie prowadził m.in. kabaret „Wróbelek”, w 1985 przeszedł na emeryturę, jeszcze w l. 1900-1993 pracował na ⅓ etatu jako archiwista w AP w Gorzowie. Był znanym w całej Polsce działaczem harcerskim, pierwsze kroki w harcerstwie stawiał może jeszcze przed wojną, na pewno w Witnicy, gdzie w 1946 należał do inicjatorów VI Drużyny Harcerzy im. Bolesława Chrobrego, a w 1948 został jej drużynowym. W 1957 założył w Zielonej Górze szczep ZHP im. Kornela Makuszyńskiego, zw. „Makusyny”, który prowadził do 1969, doświadczenia w pracy z „Makusynami” zostały upowszechnione w postaci obowiązującego w całej Polsce modelu wychowawczego; sam do końca utrzymywał kontakt z wychowankami szczepu. W Witnicy zainicjował Towarzystwo Przyjaciół Witnicy (1985), we własnym mieszkaniu założył Izbę Regionalną (1989), która w 2000 została przeniesiona do Żółtego Pałacyku, w 1994 r. utworzył Park Drogowskazów i Słupów Milowych Cywilizacji; był współorganizatorem Towarzystwa Przyjaciół Archiwum i Pamiątek Przeszłości (1990), gdzie przez kilka kadencji pełnił funkcję sekretarza zarządu, założył także Polsko-Niemieckie Stowarzyszenie „Educatio Pro Europa Viadrina”, był też wiceprezesem Lubuskiego Komitetu Europejskiego. W 1950-1952 był korespondentem „Głosu Wielkopolskiego”, zainicjował rubrykę „Z harcerskiego kociołka” w „Gazecie Zielonogórskiej”, za debiut publicystyczny uważa artykuł z 1956 na łamach czasopisma „Drużyna”, napisał ponad 300 publikacji naukowych i popularnonaukowych, w Witnicy zainicjował wydawanie biblioteki regionalnej. W 1993 r. został współzałożycielem i jednym z redaktorów „Nadwarciańskiego Rocznika Historyczno-Archiwalnego”, zainicjował lub zredagował szereg innych wydawnictw książkowych. Był laureatem Lubuskiej Nagrody Kulturalnej (1960), nagrody GTK (1988), „Ziemi Gorzowskiej” (1990), ogólnopolskiej nagrody dla inspiratorów pozytywnych działań na rzecz małych ojczyzn (Sandomierz 2000), statuetki „Kamienia milowego” miesięcznika „Puls” za upartą budowę społeczeństwa obywatelskiego (2004). Jako uczestnik harcerskiej Operacji 1001-Frombork został honorowym obywatelem Fromborka (1971), w 2004 został też honorowym obywatelem Zielonej Góry, a w 2007 – Witnicy, posiadał Order Uśmiechu, odznaczony był m.in. Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim OOP (1985), Odznaką 1000-lecia Państwa Polskiego (1966) Medalem KEN (1988), odznaką „Za zasługi dla lubuskiej oświaty”, Odznaka honorowa za „Zasługi dla województwa lubuskiego” (2009), odznaką honorową „Zasłużony dla kultury polskiej” (2010). Mieszkał samotnie w Witnicy przy ul. Rybackiej 6. Po raz ostatni pojawił się publicznie 13.06.2024 w Archiwum Państwowym w Gorzowie, na początku sierpnia poważnie podupadł na zdrowiu, trafił do szpitala w Kostrzynie, ostatnie dni życia spędził na Oddziale Rehabilitacji WSW w Gorzowie przy ul. Walczaka 42, gdzie zm., pochowany został w grobie rodziców na cmentarzu komunalnym w Witnicy (kw. 6, rz. 11, nr 9).

Nazajutrz zm. Czesława Pietrowska, gorzowska stulatka, wdowa po płk. Zbigniewie Pietrowskim (1923-1988), wiceprezesie ZW ZBoWiD. Żyła 100 lat i 257 dni, pochowana obok męża w d. Alei Zasłużonych cmentarza komunalnego (kw. 20A, rz. 1, nr 1).

16 października w wieku 87 l. odeszła Genowefa Berdowska, pielęgniarka, organizatorka samorządu zawodowego w Gorzowie. Była córką kaprala Jana Kasztelan, który poległ w 1939 r. nad Bzurą, a jego grób odnalazła po 74 latach. Pracowała jako pielęgniarka w Specjalistycznym ZOZ, chodzi zapewne o Szpital Psychiatryczny. Była organizatorką i pierwszą przewodnicząca ZW Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego w Gorzowie, który powstał 11.05.1976, w l. 80. działała w strukturach konspiracyjnych „Solidarności”, była członkiem 19-osobowej delegacji NSZZ „Solidarność” podczas ingresu bp. Józefa Michalika (30.11.1986), 10.02.1989 została członkiem TKZ „Solidarność” w Specjalistycznym ZOZ. Spoczęła w grobie matki na cmentarzu komunalnym (kw. 2B, rz. 6, nr 42).

18 października w wieku 74 l. zm. Krzysztof Jabłoński, były działacz PZPR. Urodził się w Witnicy, rodzice spoczywają w Gorzowie. Członek PZPR od 1974 r., 1.06.1976 r. został sekretarzem Komitetu Miejsko-Gminnego PZPR w Witnicy, 7.08.1978 awansował na I sekretarza KMiG PZPR w Barlinku, na tym stanowisku nie dłużej niż do 1981, jednocześnie pełnił funkcję Rady Narodowej MiG w Barlinku. Od 1981 do 29.12.1989 pracował w KW PZPR, zrazu jako kierownik Referatu Polityki Kadrowej, następnie kierownik Wydziału Gospodarki Wewnątrzpartyjnej, z końcem 1989 przeszedł na rentę, dalszy los nie jest znany. Spoczął na cmentarzu komunalnym (kw. 6DZ, rz. 5, nr 43).

4 dni później, 22 października w wieku zaledwie 52 l. zm. nagle Dariusz Winnicki, informatyk i hotelarz, rycerz-rekonstruktor, odtwórca postaci Jagiełły w rekonstrukcjach bitwy pod Grunwaldem, Ukończył SP w Łupowie i Technikum Mechaniczne w Gorzowie, następnie Zachodniopomorską Szkołę Biznesu i Uniwersytet Szczeciński. W 1991 r. razem z ojcem, który był nauczycielem informatyki w SP w Łupowie, założył istniejącą do dziś firmę „Promic” w Łupowie, która zrazu zajmowała się wytwarzaniem oryginalnych gier komputerowych na polski rynek, później także handlem i serwisowaniem sprzętu komputerowego. Karierę zawodową zrobił jednak w hotelarstwie, od 2001 zarządzał m.in. hotelami „Qubus” w Gorzowie, „Amber Balttic” w Międzyzdrojach, „Ideal” w Świebodzinie, w 2014 został zarządcą „Bukowego Dworku” w Gronowie, w 2017-2023 był dyrektorem generalnym i doradcą zarządu w kompleksie hotelowym Ostoja Chobienice w woj. Wielkopolskim, 1.05.2024 został dyrektorem generalnym hotelu Blow Up Hall w Starym Browarze w Poznaniu; uchodził za wybitnego znawcę tęj branży, pisywał m.in. felietony o hotelarstwie dla portalu Horeca Business Club. Jeszcze w Łupowie zainteresował się historią i rekonstrukcjami średniowiecznych bitew, skompletował oręż rycerski, przybierając imię Edgara de Ravena, przed 2004 stworzył oddział gorzowski, który przybrał nazwę Kompanii Landsberskiej, brał udział w licznych rekonstrukcjach w kraju i za granicą, niemal od początku uczestniczył w corocznej rekonstrukcji bitwy pod Grunwaldem, w 2023 r. po raz pierwszy wcielił się w postać króla Władysława Jagiełły, zastępując dotychczasowego odtwórcę. Pochowany został na cmentarzu komunalnym w Gorzowie (kw. 29a, rz. 17, nr 2).

Przygotował: Jerzy Zysnarski

Prosto z miasta

Robert
Borowy

Jubileusz roztańczonej rodziny „Buziaków''

Gorzowska Arena była w niedzielę miejscem wydarzenia kulturalnego, które w mieście nad Wartą będzie jeszcze długo wspominane i komentowane. A wszystko za sprawą roztańczonej rodziny „Buziaków''.