Rutkowski: Wystarczy pół godziny spaceru dziennie

2023-08-04, Trzy pytania do...

Trzy pytania do lek. Grzegorza Rutkowskiego, kierownika oddziału neurologii w gorzowskim szpitalu

Lek. Grzegorz Rutkowski Fot. WSzW w Gorzowie

- W wielu publikacjach można przeczytać, że udar mózgu to choroba głównie osób starszych, ale z drugiej strony słychać, iż także młodzi ludzie dostają wylewu. Jak to wygląda z pana praktyki?

- Udar mózgu jest trzecią co do częstości zgonów, zaraz po chorobach serca i nowotworach oraz najczęstszą przyczyną niepełnosprawności. W Polsce średnio co osiem minut ktoś doznaje udaru co daje łącznie ponad 60 tysięcy zachorowań. U osób po 55. roku życia ryzyko udaru wzrasta dwukrotnie z każdą dekadą życia. Wiek jest więc czynnikiem najbardziej skorelowanym z ryzykiem wystąpienia udaru mózgu. Niestety, udary pojawiają się już u osób po 40. roku życia i młodszych. Na szczęście nie są to częste przypadki. U młodych ludzi częściej obserwujemy udary krwotoczne wynikające np. z nieprawidłowej budowy naczyń mózgowia lub udary żylne wynikające z zakrzepicy zatok żylnych mózgu.

- Jak rozpoznać udar mózgu i jakie są ich rodzaje?

- 80 procent przypadków stanowią udary niedokrwienne spowodowane zamknięciem tętnicy doprowadzającej krew do mózgu. Pozostałe 20 procent to udary krwotoczne w wyniku krwotoku śródmózgowego, najczęściej związanego z nieleczonym wysokim nadciśnieniem tętniczym lub - jak wspomniałem wcześniej - wskutek pęknięcia naczynia. Mniej niż 1 procent stanowią udary żylne spowodowane zakrzepicą zatok żylnych mózgu. Najczęstszym objawem choroby są nagłe kłopoty z mówieniem i rozumieniem mowy, pojawia się drętwienie i asymetria twarzy, osłabienie siły mięśniowej ręki i nogi po tej samej stronie. Mogą też wystąpić nagłe bóle i zawroty głowy oraz zaburzenia widzenia.

- Jeśli podejrzewamy, że ktoś w naszej obecności może mieć udar, to jak możemy to sprawdzić?

- Często w różnych materiałach informacyjnych dotyczących rozpoznania udaru pojawia się akronim słowa udar utworzony z pierwszych liter dotyczących objawów udaru. Można łatwo i szybko sprawdzić zapamiętując ten prosty schemat badania.

U – utrudniona mowa. Poproś o powtórzenie prostej frazy. Czy mowa jest niewyraźna lub dziwna?

D – dłoń opadnięta. Poproś osobę, aby podniosła obie ręce. Czy jedna ręka opada w dół? A może nie może podnieść jednej ręki?

A – asymetria ust. Poproś tę osobę, aby się uśmiechnęła. Czy opadnie jedna strona twarzy?

R – rozmazane widzenie. Spytaj, czy widzi wyraźnie.

Jeżeli od wystąpienia pierwszych objawów udaru do przybycia do szpitala nie minęły 4,5 godziny istnieją bardzo duże szanse na odwrócenie skutków udaru niedokrwiennego. U takich pacjentów przeprowadzamy szybką diagnostykę z oceną mózgowia i naczyń doprowadzających krew do mózgu, głównie po to żeby wykluczyć krwawienie do głowy lub inne choroby mogące naśladować udar mózgu, np. guz. Ponad połowa chorych po udarze doznaje większej lub mniejszej niesprawności. Udary mają bardzo różne konsekwencje. Zależy to od tego, jak rozległy region mózgu został dotknięty i jakie on funkcje kontroluje. Po udarze niektóre osoby mogą mieć problemy z mówieniem lub pisaniem (afazja) oraz problemy z pamięcią. Mogą również mieć mniejszy lub bardziej znaczny paraliż ciała. Bardzo ważna jest rehabilitacja, która pozwala wrócić do częściowej lub całkowitej sprawności po udarze.

Bardzo ważne jest też regularne przyjmowanie leków, kontrola ciśnienia tętniczego, zmiana dotychczasowych złych nawyków np. nieprawidłowa dieta używki takie jak alkohol czy nikotyna. Aktywność fizyczna ma bardzo duże znaczenie, wystarczy 30 minut dziennie spaceru na świeżym powietrzu.

Ryszard Waldun