Dbałość o własne zdrowie na samym końcu

2014-06-26, Trzy pytania do...

Trzy pytania do doktora Mariusza Stępnia, kierownika wojewódzkiego ośrodka koordynującego Populacyjny Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy.

- W województwie lubuskim niespełna 25 procent kobiet zgłasza się na bezpłatne badania profilaktyczne w ramach Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy. Czym może być podyktowana niechęć do dbania o własne zdrowie?

- Zgłaszalność jest wyższa niż pokazuje to statystyka, gdyż sporo kobiet nie korzysta co prawda ze wspomnianego programu, ale wykonuje badania profilaktyczne we własnym zakresie. Co do kobiet, które nie zgłaszają się do kontroli przyczyny tej niechęci są różne. Wynika to na przykład z niskiej świadomości społecznej, ale też z ograniczonej dostępności do ośrodków zdrowia. Kiedy pytam się pacjentek, dlaczego nie przychodzą do lekarza w miarę systematycznie, w odpowiedzi najczęściej słyszę, że są zapracowane, muszą zajmować się dziećmi, prowadzić dom. Niestety, dbałość o własne zdrowie jest pozostawione najczęściej na samym końcu. Kiedy więc pytam się o prowadzoną samokontrolę piersi, którą można wykonywać w domu, wtedy pacjentki mówią, że nie potrafią tego zrobić, a tak naprawdę pojawia się u nich obawa przed znalezieniem zmian, które mogą sugerować początek choroby. Tak już czasami dzieje się, że są osoby, które wolą nie wiedzieć, że coś im dolega. Rolą lekarzy jest natomiast zwracanie uwagi, że profilaktyka może uchronić przed skutkami, jakie niesie w sobie choroba nowotworowa. Wcześniej wykryte zmiany dają spore szanse na wyleczenie.

- Może kobiety o tym nie wiedzą. Jak duże mają one szanse na wyleczenie w sytuacji wykrycia pierwszych objawów choroby nowotworowej?

- W przypadku raka szyjki macicy działania profilaktyczne pozwalają lekarzom na wykrycie stanów przednowotworowych, które są wyleczalne prawie w stu procentach. Jeżeli natomiast pacjentka zgłosi się zbyt późno, a proces nowotworowy będzie już zaawansowany, takiej pewności wyleczenia już nie ma. Nawet operacja w tych przypadkach może nie przynieść spodziewanych efektów. Dlatego namawiam Lubuszanki w wieku od 25 do 59 lat, żeby kontrolowały się przynajmniej raz na trzy lata. Badanie cytologiczne jest bezbolesne, trwa stosunkowo krótko i jest bezpłatne. Wystarczy zgłosić się z dowodem osobistym do gabinetu ginekologicznego, który ma podpisaną umowę z NFZ na prowadzenie badań profilaktycznych.

- Zachęca pan też do współpracy samorządy. W czym mogą one pomóc?

- Muszę przyznać, że dotychczasowa współpraca na tej płaszczyźnie pomiędzy naszym ośrodkiem a samorządem wojewódzkim jest bardzo dobra, teraz chcemy zacieśnić tę współpracę z samorządami powiatowymi i gminnymi. Chodzi o to, żeby przesłanie o konieczności profilaktyki było jak najszersze. Zwłaszcza, że rolą samorządów nie jest pokrywanie kosztów badań, tym zajmuje się Narodowy Fundusz Zdrowia, ale to samorządy mają spore możliwości promocyjne. Powinny też zwracać uwagę na zachorowalność na swoim terenie i jednocześnie na umieralność, która w niektórych powiatach jest wyższa ze względu na niższą liczbę badań. Swoją drogą nie tylko z samorządami współpracujemy. Bierzemy udział w imprezach plenerowych, organizujemy wykłady w zakładach pracy czy nawet spotkania z uczniami w szkołach. Może to trochę zaskakujące, ale jako lekarze chcemy uświadamiać młodzież o istniejących zagrożeniach zdrowotnych już w gimnazjum. Czynnikiem sprawczym raka szyjki macicy jest wirus brodawczaka ludzkiego, który przenosi się drogą płciową. Choroba rozwija się na przestrzeni wielu lat, ale już w momencie podejmowania decyzji o współżyciu partnerzy powinni orientować się, jakie czyhają na nich w przyszłości zagrożenia. Profilaktyka w tym przypadku polega też na zwróceniu młodym dziewczynom uwagi, że mogą się zaszczepić przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego. Trzeba to już robić na własny koszt, choć wiem, że niektóre gminy prowadzą takie akcje bezpłatnie.