Ostatnia próba ratowania niepodległości

2014-05-02, Trzy pytania do...

Trzy pytania do Doroty Ibusz-Gizal, nauczycielki historii w Szkole Podstawowej nr 1 w Gorzowie

- Dlaczego Konstytucja uchwalona przez sejm 3 maja 1791 roku jest tak ważna dla polskiej historii?

- Konstytucja w każdych okolicznościach jest ważnym dokumentem, gdyż reguluje prawne funkcjonowanie danego kraju. W 1791 roku zostaliśmy pierwszym europejskim krajem, a drugim na świecie po Stanach Zjednoczonych, który przyjął nowoczesną, jak na tamte czasy, ustawę zasadniczą. Dzisiaj warto o takich rzeczach pamiętać, ponieważ akurat w tej kwestii pozytywnie wyróżniliśmy się na tle innych państw. Oczywiście konstytucja może nie była idealna, ale biorąc pod uwagę panujące w tym okresie warunki polityczne, należy uznać, że przyjęcie tego aktu stanowiło ostatnią próbę ratowania niepodległości naszego kraju. Dzisiaj wiemy, że gdyby nie uchwalono tej konstytucji, zwanej wówczas Ustawą Rządową i tak zapewne doszłoby do rozbiorów. Jako ciekawostkę dodam, że święto Konstytucji 3 Maja jest obchodzone nie tylko u nas, ale także od siedmiu lat na Litwie. Świadczy to o tym, że nasi północno-wschodni sąsiedzi doceniają długą i wspólną historię za czasów Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

- Jaka jest społeczna wiedza na temat samego przygotowania a potem uchwalenia konstytucji w 1791 roku?

- Myślę, że niewielka. Bierze się to z tego, że najpierw w czasach zaborów, potem II wojny światowej i wreszcie PRL-u skutecznie ograniczano dostęp do tej wiedzy. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku w następnym wznowiono obchodzenie święta Konstytucji 3 Maja, ale już w czasie wojny zostało ono zdelegalizowane najpierw przez hitlerowców, potem sowietów, zaś od 1951 roku oficjalnie było zakazane przez władze komunistyczne. I dopiero od 1990 roku ponownie możemy uroczyście obchodzić to święto, a przede wszystkim rozmawiać na temat tła historycznego powstania dokumentu. Żeby pogłębić społeczną wiedzę w tym zakresie należy o tym dużo mówić i wskazywać znaczenie konstytucji dla dalszej historii kraju. A jest ono istotne, gdyż Konstytucja 3 Maja przez wszystkie lata stanowiła podłoże do manifestowania przez Polaków uczuć patriotycznych, swoich dążeń do wolności.

- Czy dzisiaj uczniowie ze szkół podstawowych interesują się dawnymi dziejami Polski?

- Uczniowie, jak to uczniowie. Jedni pasjonują się historią, drudzy mniej. Przy czym od razu powiem, że dzieci najbardziej lubią nowszą historię, swoich pradziadków, dziadków i rodziców. Może dlatego, że mogą na ten temat z nimi w domu porozmawiać. Przez to interesują się głównie drugą wojną światową i późniejszym okresem. Żeby zachęcić je do poznawania wcześniejszych stuleci należy działać czasami niekonwencjonalnie. Nie tylko ciekawie opowiadać im na lekcji, a potem zlecać im czytanie w domu książki. Trzeba zachęcać je do uczestnictwa w grach historycznych, zawsze przed świętem Konstytucji 3 Maja wycinamy i przygotowujemy kotyliony. I nasi uczniowie robią to naprawdę chętnie, na uroczysty apel zawsze są ubrani na galowo i widać, że przeżywają to wszystko. Najważniejsze, że nie robią tego z przymusu. Dobrze się stało, że prowadzone są różne działania mające na celu przywrócenie znaczenia symboli narodowych. Ta inicjatywa coraz częściej trafia na podatny grunt, dlatego jestem spokojna o patriotyzm wśród najmłodszych.