2018-11-27, Czytaj ze mną
Ukazał się 25. „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny”, jubileuszowy, choć redakcja tego nie fetuje.
Podkreślmy więc my, czytelnicy, tę ważną inicjatywę sprzed ćwierć wieku, którą konsekwentnie prowadzą wydawcy na czele z Dariuszem A. Rymarem oraz niestrudzonym Zbigniewem Czarnuchem.
„Rocznik” obrósł już w tradycję, ma stale powiększające się grono współpracowników, czyli autorów artykułów, a jego dorobek w poznawaniu i przybliżaniu czytelnikom historii regionu jest ogromny.
*
Otwiera go rozdział „Rozprawy i przyczynki”, w tym numerze z 13 artykułami. Prof. Edward Rymar pisze o granicy między Polską a Marchią do 1793 r., która formalnie miała przebiegać na środku nurtu Warty, a w praktyce wsie aż do Trzebiszewa znajdowały się w państwie niemieckim. Dlaczego? Z tematów gorzowskich zwracam uwagę na artykuły Jerzego Zysnarskiego o kościele św. Krzyża i o straży pożarnej oraz Dariusza Gronowskiego o działalności bpa Wilhelma Pluty. Ponadto o początkach Barlinka pisze Grzegorz Brzustowicz, o wielokulturowości przesiedleńców w naszym regionie Piotr Krzyżanowski i Beata Orłowska, o poszukiwaniu w rejonie Mosiny amerykańskiego bombowca Zbigniew Czarnuch i Stanisław Wujec, a o obozach internowania na poliginie drawskim – Zbigniew Mieczkowski.
*
Drugi rozdział to „Materiały do Gorzowskiego słownika biograficznego”. Tu sylwetki lub dopełnienia wiedzy o: ks. Theodorze Kleinie, proboszczu parafii św. Krzyża, dr Hermannie Bethke i losach jego grobu, o Konstantym Znanieckim, pionierze radia i Gorzowa. Obszerną rozprawę Zbigniew Czarnuch poświęcił rodzinie Kurtzmann-Karlińskich, pionierom polskiego harcerstwa w Małopolsce, którzy po wojnie osiedlili się w Bogdańcu. Tu historia niepodległej Polski ściśle splotła się z mieszkańcami naszego regionu.
*
W rozdziale „Znalezione na archiwalnej półce” znalazł się tylko jeden artykuł - Dariusza Rymara o dokumentach dotyczących Krzęcina.
Aż pięć artykułów weszło do działu „Polemiki, sprostowania i recenzje”, co jest dowodem, że pismo ma nie tylko czytelników, ale także dyskutantów. Wspomnieniami dzieli się Piotr Matczuk, który pisze o gorzowskiej „Solidarności”. Sześć komunikatów to także dokumenty zdarzeń ważnych dla archiwum i historii miasta. Pośmiertne pożegnanie otrzymali w tym roczniku Klaus Zernack (Zbigniew Czarnuch), Tadeusz Ramotowski (Jakub Soroka) i Carla Müller (Janusz Michalski). Na 30 stronach w „Nekrologu gorzowskim” Jerzy Zysnarski zamieszcza biogramy osób zmarłych w 2017 r., którzy zapisali się w życiu miasta.
*
Rocznik kończą zestawy bardzo przydatne badaczom regionu: Krystyna Kamińska omawia publikacje o regionie, czyli książki i artykuły o randze naukowej zamieszczone z pracach zbiorowych, a Grażyna Kostkiewicz-Górska zestawiła szczegółową bibliografię wszystkich publikacji na temat Gorzowa i regionu.
*
Bardzo ważnym elementem każdego rocznika są ilustracje autorstwa Romana Picińskiego. Tym razem przybliżył on detale dekorujące północną i wschodnią fasadę byłej willi Maksa Bahra, a obecnie Instytutu Biskupa Wilhelma Pluty przy ul. 30 Stycznia 1a. Historię tego budynku i jego walory architektoniczne omawia Agnieszka Dębska na wewnętrznych stronach okładki.
*
Wydawcą „Nadwarciańskiego Rocznika” jest Archiwum Państwowe w Gorzowie Wielkopolskim oraz Towarzystwo Przyjaciół Archiwum i Pamiątek Przeszłości. Wprawdzie Towarzystwo kończy już swoją działalność, ale wydawanie następnych „Roczników” przejmuje samodzielnie Archiwum, więc za rok możemy liczyć na równie obszerną i równie ciekawą porcję wiedzy o Gorzowie i regionie.
***
„Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny”, nr 25, wyd. Archiwum Państwowe w Gorzowie Wielkopolskim i Towarzystwo Przyjaciół Archiwum i Pamiątek Przeszłości, red. nacz. Dariusz A. Rymar, Gorzów Wlkp. 2018, 594 s.
Jaromir
Po raz pierwszy zapraszam do czytania „Pegaza Lubuskiego” online, a nie na wydruku. Bo nie ma wydruku, nie było także zwyczajowej promocji numeru z udziałem autorów tekstów i osób zainteresowanych literaturą tworzoną w Gorzowie. Takie czasy. Ale czytać można.
Polskie Macondo
Gorzów gospodarczy naprawdę ciekawy
Jak piosenki disco polo
Publikacje o regionie w 2018 r.
Wawrów po sąsiedzku
To co pszczoły lubią najbardziej
Wnioski z polsko-niemieckiego jubileuszu
Pamięci Maxa Bahra
Fantasy po raz czwarty
