2025-10-01, Zdrowie
Polki badają się rzadziej niż Europejki. Październik przypomina, że profilaktyka ratuje życie!
Tylko jedna na trzy Polki korzysta z darmowej mammografii. To dwa razy mniej niż w krajach Unii Europejskiej. Efekt? Rak piersi w Polsce jest diagnozowany później, a śmiertelność wciąż należy do najwyższych w Europie.
1 października rozpoczyna się Pink October – Miesiąc Świadomości Raka Piersi, który ma przypominać, że wczesne wykrycie choroby może uratować życie. To także moment, by głośno mówić o zaniedbaniach w profilaktyce i potrzebie wdrożenia sprawdzonych na świecie rozwiązań.
Każdego dnia aż 55 Polek słyszy diagnozę: rak piersi[1]. Co roku choruje ponad 20 tysięcy kobiet, a 8 tysięcy umiera[2] – mimo że nowotwór wykryty wcześnie jest wyleczalny nawet w ponad 90% przypadków[3].
Wyzwaniem jest dramatycznie niski udział w badaniach przesiewowych. Z bezpłatnej mammografii korzysta jedynie 33% kobiet w wieku 45-74 lat[4], choć zalecany poziom dla krajów Unii Europejskiej to co najmniej 70%. Dla porównania: w Danii na mammografię zgłasza się ponad 80% kobiet[5], w Wielkiej Brytanii – 70%[6]. W Polsce mamy natomiast jeden z najniższych wskaźników zgłaszalności w całej Europie.
W Polsce obowiązuje ogólnopolski program profilaktyki raka piersi skierowany do kobiet w wieku 45-74 lat, który polega na bezpłatnej mammografii wykonywanej co 2 lata. Choć ogólnopolska zgłaszalność na badania powoli rośnie, z 29% na początku 2024 roku do 33% we wrześniu 2025[7], tempo zmian jest zdecydowanie niewystarczające, a różnice pomiędzy regionami ogromne.
Najlepiej sytuacja wygląda w województwach północnych i zachodnich. W Wielkopolsce na badania zgłasza się ponad 40% kobiet, podobne wyniki odnotowują Kujawy czy Pomorze[8]. Zupełnie inaczej jest na południu i wschodzie kraju. Na Podkarpaciu i Podlasiu oraz w Małopolsce odsetek badających się kobiet sięga zaledwie 23-27%[9]. Oznacza to, że w niektórych powiatach na mammografię zgłasza się mniej niż jedna na pięć uprawnionych kobiet.
Nierówności w zgłaszalności na badania występują nie tylko pomiędzy województwami, ale również między gminami w jednym powiecie, czy nawet poszczególnymi dzielnicami w jednym mieście. Przykładem jest powiat płocki, gdzie w gminie Drobin odsetek kobiet zgłaszających się na badania wynosi 27%, a w gminie Słupno – 48%. W Łodzi natomiast widać różnice na poziomie dzielnic: Łódź Śródmieście odnotowuje poziom zgłaszalności na poziomie 31%, a Łódź Widzew - 44%[10].
Paradoks polega na tym, że choć wskaźnik zachorowalności na raka piersi w Polsce jest niższy niż średnia unijna, to umieralność – wyraźnie wyższa. Innymi słowy, mniej Polek choruje, ale jeśli już zachorują, umierają częściej niż ich rówieśniczki z krajów Europy Zachodniej. Śmiertelność z powodu raka piersi w Polsce, wg ostatnich danych opublikowanych przez OECD w Krajowym Profilu dot. Nowotworów: Polska 2025, wynosiła w 2021 roku 20 na 100 000 kobiet, czyli o 5% więcej niż średnia w Unii Europejskiej. Od 2011 r. wskaźnik ten spadł w Polsce o 8%, podczas gdy średnia UE spadła o 16%[11].
Powodów jest kilka i wszystkie mają wspólny mianownik – niewydolny system, zarówno w zakresie opieki zdrowotnej, jak również edukacji. Brak powszechnej wiedzy skutkuje złymi nawykami profilaktycznymi, a niska zgłaszalność na badania przesiewowe wynika dodatkowo z barier dostępu i nierówności regionalnych. Ponadto długie kolejki do specjalistów wydłużają diagnostykę i w efekcie pacjentki trafiają do leczenia później, co przekłada się na gorsze rokowania i wyższą śmiertelność.
Rak piersi nie musi być wyrokiem. Wczesne wykrycie choroby daje nawet ponad 90% szans na wyleczenie, a mimo to tysiące Polek wciąż umiera z powodu późnego wykrycia choroby. Październik – Miesiąc Świadomości Raka Piersi – to okazja, by mówić o tym głośno i domagać się zmian systemowych.
Onkofundacja Alivia z okazji Miesiąca Świadomości Raka Piersi uruchomiła kampanię edukacyjną “Dbaj o siebie pełną piersią!”, której celem jest zwiększenie wiedzy i zgłaszalności na badania profilaktyczne.
W ramach działań powstała strona internetowa z pakietem rzetelnych informacji i praktycznych wskazówek dotyczących profilaktyki i potrzebnych badań*. Treści promujące profilaktykę przeciwnowotworową będę obecne na kilkuset nośnikach digitalowych w całej Polsce, a cykl postów w mediach społecznościowych Fundacji będzie zachęcał kobiety do regularnych kontroli oraz dbania o zdrowie.
*W 2025 roku kampania realizowana jest we współpracy z partnerami: siecią Auchan, która 15% dochodu ze sprzedaży wybranych produktów przekaże na wsparcie podopiecznych Onkofundacji oraz firmą AMS, dzięki której kampania będzie wyświetlana na nośnikach digitalowych w całej Polsce. W ramach Pink October prowadzona jest również akcja #RóżSięNaBadania, podczas której firma Moraj przekaże część swojego październikowego i listopadowego dochodu na wsparcie chorych na nowotwory.
***
Onkofundacja Alivia od 15 lat wspiera pacjentów onkologicznych, dodając im odwagi w zmaganiach z rakiem. Działa, aby zapewniać wszystkim równy dostęp do najlepszej opieki onkologicznej. Prowadzi portal moja.alivia.org.pl oferujący pakiet darmowych benefitów oraz spersonalizowanych informacji o chorobie. Udostępnia bezpłatne portale takie jak: Alivia Oncoindex, Alivia Onkoskaner, Alivia Onkomapa, Alivia Onkosnajper wspierające pacjentów w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących procesu leczenia. Fundacja broni godności chorych na nowotwory złośliwe wszędzie tam, gdzie łamane są ich prawa. Od 2010 roku przekazała chorym na raka ponad 40 milionów złotych na pokrycie nierefundowanych przez NFZ kosztów leczenia w ramach programu Alivia Onkozbiórka. Szczegółowe informacje na temat działalności i misji Onkofundacji Alivia można znaleźć pod adresem alivia.org.pl.
Robert
Borowy
Silne serce potrzebuje silnych więzi. Ich brak zwiększa ryzyko incydentów kardiologicznych o 16 procent.
Czekali na zgodę ponad dwa lata
Rak piersi można wykryć wcześnie i skutecznie leczyć
Eksperci alarmują, żeby nie czekać!
Minister zdrowia w gorzowskim szpitalu
Zdrowy, aktywny i kompetentny pracownik
Przez wspólną zabawę do zdrowia
Piknik Zdrowia zawita do Gorzowa
Dlaczego kilka minut ruchu może uratować serce?
Awaria usunięta, konto pacjenta działa
