Nie trzeba być naukowcem, żeby korzystać z zasobu Archiwum

2025-05-10, Nasze rozmowy

Z Anną Jodko, pracownikiem Archiwum Państwowego w Gorzowie, rozmawia Przemysław Dygas

Anna Jodko Fot. Przemysław Dygas

- Z jakich usług Archiwum może skorzystać przeciętny obywatel?

- Archiwum Państwowe w Gorzowie jest jednym z 32 archiwów państwowych działających na terenie naszego kraju. Przechowuje materiały archiwalne powstałe od średniowiecza do czasów najnowszych na obszarze północnej części obecnego województwa lubuskiego i wcześniejszego gorzowskiego. Nie trzeba być naukowcem, by korzystać z zasobu Archiwum. Każdy może przyjść i zapoznać się z aktami – niezależnie od tego, czy interesuje się historią, sportem, teatrem, modą, czy konkretnym wydarzeniem. Często odwiedzają nas także genealodzy.

- Które dokumenty najczęściej przyciągają odwiedzających?

- Dużym zainteresowaniem cieszą się księgi metrykalne, meldunkowe, koperty dowodowe oraz dokumentacja budowlana z okresu do 1945 roku – szczególnie przydatna osobom remontującym stare budynki.

- Jakie jeszcze zasoby historyczne przechowuje gorzowskie Archiwum?
- Jak wspomniałam, przechowujemy materiały od średniowiecza do współczesności – między innymi akta dawnych władz miejskich, na przykład Gorzowa, Skwierzyny, Międzyrzecza, Drezdenka, sądów, kościołów, zakładów pracy, administracji polskiej oraz zbiory prywatne.

- Czy można tutaj odnaleźć informacje o przodkach?
- Tak, to jest bardzo częsty powód wizyt. Warto jednak pamiętać, że źródeł należy szukać tam, gdzie dana osoba się urodziła, wzięła ślub lub zmarła. Dlatego też księgi metrykalne tu zgromadzone dotyczą jeszcze głównie Niemców. Księgi urodzeń trafiają do archiwów po stu latach, a małżeństw i zgonów – po osiemdziesięciu.

- Jakie działania edukacyjne prowadzi Archiwum?
- Prowadzimy lekcje archiwalne dla przedszkolaków, uczniów, studentów i seniorów. Pokazujemy wtedy, czym zajmuje się Archiwum, prezentujemy ciekawe dokumenty i oprowadzamy po budynku, w tym po magazynach i pracowniach.

- Które tematy lekcji cieszą się największą popularnością?
- Najczęściej wybierane są zajęcia o działalności Archiwum i o prowadzeniu badań genealogicznych. Pokazujemy też, jak wygląda korzystanie z akt w czytelni oraz jak wygląda praca archiwisty.

- Czy organizujecie konkursy dla młodzieży?
- Tak. Archiwa Państwowe razem z Ministerstwem Edukacji organizują konkurs genealogiczny „Bez korzeni nie zakwitniesz”. Uczniowie tworzą drzewa genealogiczne i opisują losy rodziny w kontekście historii Polski. Udzielamy też wsparcia w punkcie konsultacyjnym.

- Czy prowadzicie działania, które zachęcają do tworzenia domowych archiwów?
- Tak, co najmniej raz w roku organizujemy warsztaty z zakresu tworzenia i konserwacji archiwów rodzinnych. Pokazujemy, jak zabezpieczać i przechowywać dokumenty w domowych warunkach.

- Jak na przestrzeni lat zmieniała się praca w Archiwum?
- Gdy zaczynałam pracę, dostęp do internetu był ograniczony, a kopie akt wykonywało się jako ksero lub zdjęcie. Dziś rocznie wykonujemy ponad pięćdziesiąt tysięcy skanów, które są digitalizowane i udostępniane online.

- Czy można korzystać z dokumentów w wersji cyfrowej?
- Tak. Na stronie szukajwarchiwach.gov.pl dostępne są skany między innymi akt miasta Gorzowa i ksiąg metrykalnych. Na razie tylko około trzech procent zasobu zostało zdigitalizowane, ale zasób ten stale rośnie.

- Jakie są plany na przyszłość w kontekście działań online?
- Chcemy rozwijać wystawy internetowe, publikacje online oraz webinary. Jesteśmy także gotowi do przyjmowania dokumentów elektronicznych z administracji – z naszych czasów będzie ich już coraz więcej.

- Dziękuję za rozmowę.