Zapomniane boisko przy ulicy Kosynierów Gdyńskich

2023-12-29, Piłka nożna

Piłkarski krajobraz w Landsbergu był bardzo bogaty, istniało wiele klubów, a spotkania derbowe rozgrywane były niemal co tydzień.

Drużyna 1.FC 1912 Landsberg w 1921 roku na dzisiejszym Placu Grunwaldzkim Fot. Archiwum/Fussball Sport-1921

Problemem, który utrudniał rozwój piłki nożnej w Gorzowie był fakt, że brakowało stadionu z prawdziwego zdarzenia. Do momentu jego powstania w 1929 roku przy dzisiejszej ulicy Olimpijskiej (stadion dalej służy gorzowskim piłkarzom), kluby grały na mniejszych obiektach. Prawdziwe oblężenie przeżywał Musterplatz, czyli obecnie Plac Grunwaldzki, gdzie rozgrywano przez wiele lat ligowe spotkania. Grafik był bardzo napięty i każdy zespół marzył, aby mieć wreszcie swój plac do gry. Działacze pierwszego klubu piłkarskiego nad Wartą, czyli 1.FC 1912 Landsberg podjęli działania w tym celu. Zwłaszcza, iż lokalny rywal SC Preussen zbudował taki kompleks sportowy (boiska i korty tenisowe oraz szatnie) w ciągu kilkunastu miesięcy przy ulicy Kobylogórskiej.

Przypomnijmy, iż pierwszy klub piłkarski powstał nad Wartą w roku 1912, co ma odzwierciedlenie w nazwie, a o czym działacze dumnie przypominali. Miał on czarno-żółte barwy, a wśród założycieli byli m. in. żołnierze 54. nowomarchijskiego pułku artylerii polowej, którego garnizon stacjonował w Landsbergu od początku XX wieku. Ta informacja jest o tyle ważna, że pułk ten kwaterował w koszarach przy dzisiejszej ulicy Mieszka I. To właśnie tam, za budynkami wojskowymi, bliżej obecnej ulicy Kosynierów Gdyńskich, znajdował się spory plac koszarowy. W tym miejscu odbywały się wojskowe zbiórki, ćwiczenia i tam również żołnierze rozgrywali wewnętrzne mecze piłkarskie. Po likwidacji jednostki wojskowej, po I wojnie światowej, w budynkach koszarowych umieszczono różne instytucje miejskie. Ogromny plac jednak stał pusty i to było impulsem dla działaczy 1.FC 1912, aby zamienić go na stadion piłkarski. Tym bardziej, że żołnierze byli wszak założycielami tego klubu i nadal byli z nim związani.

CZYTAJ: Miliardy złotych i tysiące nowych miejsc pracy

Zanim czarno-żółci zyskali stosowne zgody i przekształcili plac na stadion, minęło kilka lat. Dopiero od roku 1925 można było przeczytać w lokalnej prasie o obiekcie 1.FC 1912. Nie było tam zielonej murawy, a jedynie żwir i piasek. Zawodnicy przebierali się w prowizorycznych szatniach. Brakowało również trybun, ale najważniejsze, iż najstarszy klub nad Wartą miał swój dom. Wejście na boisko znajdowało się przy Hardenbergstrasse, czyli dzisiejszej ulicy Roosevelta (patrz: plan miasta). Po drugiej stronie ulicy znajdowały się budynki miejskich wodociągów. Landsberska prasa podawała przy zapowiedziach meczowych różne nazwy tego obiektu, m. in. plac sportowy 1.FC 1912, plac przy starych koszarach, plac przy Hardenbergstrasse lub potocznie stare koszary. Kibice wiedzieli jednak, o jakie boisko chodzi, a dojechać w jego pobliże można było choćby tramwajem.

Ekipa 1.FC 1912 pozostawała przez lata w cieniu lokalnego rywala Preussen, a o drugie miejsce w miejskiej rywalizacji walczyła z klubem LSV 1923. Co ciekawe, czarno-żółci użyczali swojego obiektu wspomnianemu wyżej rywalowi. Na marginesie – LSV 1923 dopiero w roku 1931 rozpoczął grę na swoim boisku, które położone było w okolicy Ruskiego Stawku, (o czym wspominaliśmy TUTAJ.

Landsberg - plan miasta po I wojnie światowej z boiskiem klubu 1.FC 1912 Landsberg

Źródło: Fussball Sport-1921

Piłkarze najstarszej drużyny w mieście długo nie występowali na swoim boisku. Co ważne, w obliczu problemów organizacyjnych związanych z wielkim kryzysem gospodarczym połączyli się z innym klubem piłkarskim. Do sportowej fuzji doszło w roku 1932 z klubem Eintracht, który do tego czasu występował jedynie w rozgrywkach robotniczych.

Działacze ustalili wspólnie, że po zjednoczeniu będzie zachowana część starej nazwy obu klubów. W ten sposób na sportowej mapie miasta pojawił się Eintracht 1912 Landsberg. Podobnie miało być z barwami klubowymi. Nowa drużyna przyjęła czarno-białe kolory, a swoje mecze rozgrywała na obiekcie, gdzie teraz znajduje się stadion żużlowy. Nowy klub szybko zdystansował lokalnego przeciwnika Preussen, a w pucharowych i ligowych pojedynkach często potrafił wygrać z zespołami z Berlina. Dobra postawa zaowocowała awansem Eintrachtu na zaplecze tzw. Gauligi, czyli najwyższej klasy rozgrywkowej w III Rzeszy, który odnotowano w roku 1936. Był to największy sukces piłkarstwa w Landsbergu.

A co się stało z dawnym stadionem 1.FC 1912? Po wyprowadzce futbolistów obiekt ten przejęła lokalna sekcja jeździecka. Spacerując dziś w tej okolicy widzimy tam parking dostawcy usług multimedialnych, warsztaty czy garaże.

Jako ciekawostkę dla kibiców piłki w naszym mieście można odnotować fakt, iż przez kilka lat w promieniu 500 metrów istniało w Landsbergu kilka boisk. Pierwsze znajdowało się na obecnym Placu Grunwaldzkim, kolejne tam, gdzie dziś jest nowy stadion lekkoatletyczny, następne przy Ruskim Stawku, dalsze w Parku Słowiańskim oraz to opisywane powyżej przy dawnych koszarach. Jeśli dodamy do tego jeszcze kompleks sportowy przy ulicy Kobylogórskiej, boisko przy obecnej ulicy Śląskiej oraz powstały w roku 1929 stadion z boiskami treningowymi, mamy obraz niesamowicie bogatej bazy piłkarskiej. A wszystko to w niespełna 40-tysięcznym Landsbergu blisko sto lat temu.

Przemysław Dygas