Echogorzowa logo

wiadomości z Gorzowa i regionu, publicystyka, wywiady, sport, żużel, felietony

Jesteś tutaj » Home » Czytaj ze mną »
Aleksandryny, Józefa, Nicety , 19 marca 2024

Publikacje o regionie w 2018 r.

2020-03-12, Czytaj ze mną

Wprawdzie rok 2018 już daleko za nami, ale proponuję powrót do książek i artykułów o Gorzowie i regionie, bo one się nie starzeją.

medium_news_header_27178.jpg

Podsumowanie publikacji z tego roku przygotowałam dla „Nadwarciańskiego Rocznika Historyczno-­Archiwalnego” z 2019 roku i tam artykuł ukazał się po raz pierwszy. Poniżej jego powtórka dla nieco innego kręgu odbiorców.

*

W poniższym artykule zajmuję się tylko książkami, artykułami i referatami, które mogą być przydatne badaczom regionu. Zainteresowanych konkretnym tekstem odsyłam do zamieszczonej w roczniku bibliografii a także do internetu. Wiele naukowych prac zbiorowych ma wersję elektroniczną uruchamianą jednocześnie z publikacją papierową, a niektóre do interne tu wprowadzane są po zakończeniu sprzedaży wersji papierowej. Bywają także książki wyłącznie w formie elektronicznej, czyli do czytania tylko przez internet. Warto sprawdzić każdy tytuł, bo z wieloma można się zapoznać bez wychodzenia z domu. W tekście wskazywałam adresy dostępne w sierpniu 2019 r., czyli podczas pisania artykułu. Ze zdecydowaną większością omawianych tekstów można się zapoznać w Dziale Regionalnym Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Zbigniewa Herberta, a jeśli któregoś nie ma, pracownicy poradzą, jak do nich dotrzeć.

Wszystkim zainteresowanym badaniem historii lokalnej polecam książkę ,,Bliska historia. O badaniach historii lokalnej i regionalnej". Jest to praca zbiorowa pod redakcją naukową prof. Przemysława Wiszewskiego z Uniwersytetu Wrocławskiego na temat metod, stanu i perspektyw badań oraz popularyzacji historii lokalnej i regionalnej. Tam artykuł Radosława Skryckiego, badacza także historii Nowej Marchii, ,Nie tylko drogowskaz. O (niewykorzystywanym) potencjale dawnych map w regionalistyce". Wydawcy rekomendują: Lektura obowiązkowa dla osób, które zajmują się historią lokalną i regionalną, badają ją i popularyzują.

Każdego roku ukazuje się coraz więcej artykułów w prasie lokalnej dotyczących przeszłości. Spełniają one ważną rolę, ponieważ szerzą wiedzę o historii i wzmacniają korzenie wiążące czytelników z ziemią, na której żyją. Ale coraz częściej utrzymane są w tonie sensacji lub niespodzianki, nie wnosząc niczego do wiedzy o regionie. Te z pełna świadomością pominęłam.

*

Dla wygody czytelników podzieliłam omawiane teksty na dotyczące historii, ludzi oraz konkretnych miast i gmin. O wielu książkach pisałam na stronach internetowych www.echogorzowa.pl w zakładce ,,Czytaj ze mną" lub na stronie www.wimbp.gorzow.pl w zakładce ,,Czytaj z Krystyną Kamińską". W przypisach podaję adresy.

Historia regionu

Rok 2018 r. nie przyniósł znaczących publikacji ani nawet artykułów na temat dawnej historii regionu. Badania historyków dotyczą bliższej nam, powojennej przeszłości. Na uwagę zasługują trzy artykuły Czesława Osękowskiego zamieszczone w wydawnictwach o zasięgu krajowym:

1. ,,Ziemia Lubuska - nowy region na polskim pograniczu z Niemcami" zamieszczony w ,,Wrocław - Śląsk - Polska - pomiędzy Zachodem a Wschodem. Księga dedykowana prof. Grzegorzowi Straucholdowi w 60. rocznicę urodzin" wydana we Wrocławiu (s. 224-247)

2. ,,Ziemia Lubuska - rodząca się tożsamość, nowe aspiracje" tekst włączony do publikacji ,,Polskie etosy regionalne i ich znaczenie z perspektywy ogólnonarodowej" wydanej w Gdańsku. Artykuł dostępny na stronie
www.kongresobywatelski.pl/wp-content/uploads/2018/10/wis-82-polskie-etosy-regionalne-i-ich-znaczenie-z-perspektywy-ogolnonarodowej.pdf

3. ,,Związki Wielkopolski z Ziemią Lubuską w pierwszych latach po drugiej wojnie światowej"zamieszczony został w książce ,,Wielkopolska i ... nie tylko" opublikowanej w Poznaniu.

Podobnej tematyki i okresu dotyczy artykuł Roberta Skobelskiego „Ziemie odzyskane” w pierwszych powojennych latach - wymiar społeczny i ekonomiczny" zamieszczony w pracy ,,Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Europa - podzielona wspólnota?" opublikowanej w Zielonej Górze przez Lubuskie Towarzystwo Naukowe.

Lat pierwszych, ale w relacjach Kościół - państwo dotyczy artykuł Anny Chabańskiej i Juliusza Sikorskiego ,,Postawy duchowieństwa kościołów i związków wyznaniowych wobec władz państwowych i przebudowy systemu politycznego na Ziemi Lubuskiej w latach 1945-1956" zamieszczony w 17 tomie cyklu wydawniczego ,,Język. Religia. Tożsamość". Do przeczytania na stronie
http://jezyk.religia.tozsamosc.ajp.edu.pl/uploads/JRT-1-17-2018.pdf

Wymiar encyklopedyczny ma seria ,,Kościoły Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej. Nasze dziedzictwo". W tomie szóstym omówiono dekanaty: Babimost, Rzepin, Strzelce Krajeńskie, Sulęcin i Świebodzin, a w tomie siódmym z regionu gorzowskiego tylko dekanat Kostrzyn nad Odrą. Jest to publikacja albumowa z dużą ilością kolorowych zdjęć, z tekstem w języku polskim i niemieckim.

Pozostając w tematyce religijnej warto zwrócić uwagę na artykuł Joanny Dubiec-Stach ,,Konotacja religijna w nazwach miejscowości Nowej Marchii" zamieszczony w tomie 11 cyklu ,,Język doświadczenia religijnego" wydawanego przez Akademię im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim.

Lata politycznego przełomu drąży Zbigniew Syska w książce ,,Z bibułą w plecaku. Działalność młodzieży szkolnej w latach osiemdziesiątych XX wieku na Ziemi Lubuskiej" 1), która jest dopełnieniem jego wcześniejszych publikacji, jako że dotarł do nowych zbiorów z Gorzowa, Zielonej Góry i Sulechowa.Książka dzieli się na zasadnicze trzy rozdziały: Opozycja młodzieżowa w okresie legalnej ,,Solidarności" (wrzesień 1980 - 13 grudnia 1981), Grupy i organizacje młodzieżowe w okresie stanu wojennego (13 grudnia 1981 - 22 lipca 1983) i Ugrupowania młodzieżowe w okresie schyłkowym PRL (lata 1983-1989). O gorzowskim Ruch Młodzieży Niezależnej autor tak pisze: Należał do najbardziej masowych podziemnych organizacji młodzieżowych lat 80. w Polsce. W ośmioletnim okresie przewinęło się tu ponad 300 osób. Podobnie w zakresie działalności wydawniczej - liczba i częstotliwość ukazywania się biuletynów ,,Szaniec" (124) i szkolnych ,,Sokół" (31) plasuje gorzowski Ruch na pierwszym miejscu wśród największych organizacji tego typu w Polsce.

Bliższej historii dotyczy książka Piotra Hrobaka ,,Referendum akcesyjne do Unii Europejskiej oraz wybory do Parlamentu Europejskiego w Szczecinie na tle Pomorza Zachodniego i Ziemi Lubuskiej w latach 2003-2014. Preferencje wyborcze mieszkańców regionów zachodniopomorskiego i lubuskiego" wydana przez Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Niewiele tu o naszym regionie, ale warto przypomnieć tamte problemy i zachowania ludzi w szerszym obszarze terytorialnym.

Książka Przemysława Słowińskiego ,,Historia, tradycja, współczesność. Dwadzieścia lat uczelni im. Jakuba z Paradyża / Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim"2

dotyczy co prawda tylko jednej gorzowskiej instytucji, ale ranga i regionalne oddziaływanie uczelni jest tak znaczące, że lokuję ją w historii regionu.

Mieszkańcy Gorzowa i regionu

Znacznie bogatszy i ciekawszy niż dotyczący historii jest dorobek naukowców zajmujących się ludźmi regionu. Na nowo podejmowane są problemy wysiedlenia Niemców i przejęcia ich miejsc przez Polaków.

Bernadetta Nitschke-Szram jest autorką artykułu ,,Wysiedlenia Niemców i ludności pochodzenia niemieckiego z Ziemi Lubuskiej w latach 1945-1947" zamieszczonego w książce ,,Wędrówka ludów. Powojenny transfer ludności w Polsce Ludowej" wydanej w Katowicach przez Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego - do przeczytania na stronie
http://wydawnictwo.us.edu.pl/sites/wydawnictwo.us.edu.pl/files/wedrowka_ludow_czw_st_e.pdf. Zaś Czesław Osękowski zajął się tymi, którzy tu przyjechali: ,,Nowi „Lubuszanie” wobec problemów osadniczych i politycznych na Ziemi Lubuskiej w latach 1945-1956. Opór – przystosowanie – uległość". Artykuł jest zamieszczony w tomie 28 ,,Studiów Paradyskich" (www.paradisus.pl/studia-paradyskie). Przy okazji zwracam uwagę na dwie ciekawe publikacje traktujące ten proces w szerszej perspektywie, choć bez odniesień do naszego regionu. Są to: ,,Na swoim? U siebie? Wśród swoich? Pierwsze lata na Ziemiach Zachodnich i Północnych" - praca zbiorowa wydana przez Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” we Wrocławiu oraz Małgorzaty Praczyk rozprawa ,,Pamięć środowiskowa we wspomnieniach osadników na „Ziemiach Odzyskanych” wydana w Poznaniu (www.academia.edu/38765320/Pamięć_środowiskowa_we_wspomnieniach_osadników_na_Ziemiach_Odzyskanych).

Tą samą tematyką, ale pokazaną przez literaturę zajęła się Kamila Gieba w książce ,,Lubuska literatura osadnicza jako narracja założycielska regionu" 3) wydanej w Krakowie. Tu dużo odniesień do twórczości gorzowskich pisarzy. Książka

„Ziemie Odzyskane” w poszukiwaniu nowych narracji"

wydana przez Instytut Historii UAM w Poznaniu ma tylko wersję internetową,

https://drive.google.com/file/d/12lC-NPDua237jYvODhwtyzvXcZSjf8A3/view

*

O wpływie wydarzeń powojennych na współczesne stosunki między Polakami a Niemcami w dwóch artykułach pisze Zbigniew Czarnuch: ,,Landsberczycy, inni wypędzeni i gorzowianie" oraz,,Po naszej stronie Odry" zamieszczonych w publikacji AJP pt. ,,Międzynarodowe i lokalne problemy współczesnego świata".

Analizie tożsamości i budowania związków z ziemią, z którą korzenie mamy ciągle płytko posadowione, zajęła się Dorota Skrocka w artykule ,,Mit Ziem Odzyskanych a problemy z tożsamością współczesnych gorzowian" zamieszczonym w tomie 7 ,,Dziedzictwa kulturowego regionu pogranicza".

W 2018 r. minęło 70 lat od akcji ,,Wisła", w ramach której osiedlono na Ziemi Lubuskiej wielu mieszkańców Beskidów, w tym Łemków. Akademia im. Jakuba z Paradyża zorganizowała na ten temat sesję naukową, z której referaty weszły do książki ,,Konteksty społeczno-polityczne akcji „Wisła” w 70. rocznicę wydarzeń". Zwracam uwagę na artykuły:

Krzysztof Wasilewski: Między Wołyniem a akcją „Wisła”. Miejsce mniejszości narodowych i etnicznych w lokalnym dyskursie prasowym - perspektywa komunikacji międzykulturowej;

Beata A. Orłowska: Akcja „Wisła” 70 lat później w opinii kolejnych pokoleń.

Bohdan Halczak: Liczebność przesiedleńców z akcji „Wisła” w województwie zielonogórskim w świetle dokumentacji Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze w latach 1950-1968;

Tamara Włodarczyk: Akcja „Wisła” we wspomnieniach Łemków przesiedlonych na Ziemie Zachodnie;

Kilka artykułów dotyczy problemów wyznaniowych. Autorem dwóch jest Sylwester Woźniak, oba zamieszczono w wydawnictwach z Zielonej Góry. Pierwszy pt. ,,Konflikty pomiędzy duchowieństwem rzymskokatolickim a greckokatolickim na terenie Administratury Apostolskiej Kamieńskiej, Lubuskiej i Prałatury Pilskiej w latach sześćdziesiątych XX wieku" opublikowano w ,,Studiach Zachodnich" tom 20, a drugi pt. ,,Kształtowanie się Kościoła greckokatolickiego w latach 1947-2017 na obszarze obecnego województwa lubuskiego. Część I - Pochodzenie i liczba wiernych" wszedł do tomu 4 ,,Ziemi Lubuskiej", rocznika wydawanego przez Muzeum Ziemi Lubuskiej. Niejako dopełnieniem tematu jest artykuł Mirosława Pecucha ,,Duchowni greckokatoliccy w Gorzowskiem" zamieszczony w zbiorze ,,Konteksty społeczno-polityczne akcji „Wisła” w 70. rocznicę wydarzeń".

W 2018 r. ukazał się trzeci tom ,,Słownika biograficznego księży pracujących w Kościele gorzowskim 1945-1956" Roberta Romualda Kufla (www.wp-content/uploads/2016/08/ks-robert-romuald-kufel-slownik-biograficzny-ksiezy-pracujacych-w-kosciele-gorzow). Kapłanów Kościoła rzymskokatolickiego prezentuje także biskup Paweł Socha w trzytomowym wydawnictwie ,,Biografie i wspomnienia o kapłanach diecezji zielonogórsko-gorzowskiej". W tomie pierwszym pisze o księżach zmarłych w latach 1972-1991, w drugim o zmarłych w latach 1992-2004, a w trzecim o tych, którzy odeszli w latach 2005-2015.

Dopełnieniem wspomnień o kapłanach może być książka Marty Marcinkiewicz ,,Ksiądz Witold Andrzejewski. Pielgrzym niepodległości (1940-2015)" 4), tyle że ma ona charakter popularny i była wydawnictwem towarzyszącym wystawie.

Różne ciekawe problemy społeczne analizowane są w książce ,,Międzynarodowe i lokalne problemy współczesnego świata" wydanej przez Akademię im. Jakuba z Paradyża. Zwracam uwagę na:

Beata A. Orłowska, Przemysław Rotengruber, Marcin Słowiński: Warunki powodzenia debaty publicznej w subregionie gorzowskim. Analiza kulturoznawcza;

Wojciech J. Burszta: Idea euroregionu jako nowa jakość europejska;

Aleksandra Binicewicz: Sztuka pogranicza polsko-niemieckiego. Słubfurt i Nowa Amerika - opis projektów;

Małgorzata Durzewska: Rola edukacji obywatelskiej w procesie kształtowania tożsamości regionu.

Miasta i wsie

Barlinek (woj. zachodniopomorskie)

Artykuły dotyczące przeszłości miasta zamieszczane są w miesięczniku ,,Echo Barlinka". Formę samodzielnego wydawnictwa ma niewielka książeczka Błażeja Skazińskiego ,,Barlinek. Średniowieczne fortyfikacje miejskie". Miasto prowadziło projekt „Odtworzenie walorów historycznych średniowiecznych murów obronnych w Barlinku”, a publikacja jest jego uwieńczeniem. Autor omawia obiekty: Brama Myśliborska, Brama Młyńska, Wiela i Mała Furta Wodna, baszty łupinowe, baszty wykuszowe, Psia Furta, fosy oraz zabudowania wzdłuż murów.

Chojna (woj. zachodniopomorskie)

Ukazał się jubileuszowy, dziesiąty tom ,,Rocznika Chojeńskiego", pisma historyczno-społecznego pod red. Radosława Skryckiego. Wydawcą jest Stowarzyszenie Historyczno-Kulturalne „Terra Incognita” w Chojnie. Tom zadedykowano profesorowi Tadeuszowi Białeckiemu, historykowi zasłużonemu dla badań nad dziejami Ziemi Chojeńskiej, który w 2018 roku obchodził jubileusz 85. urodzin. Laudację przygotował prof. Radosław Gaziński. z jubilatem współpracowali także związani z redakcją prof. Radosław Skrycki i prof. Edward Rymar. Do tomu dołączona została wielkoformatowa barwna reprodukcja mapy okolic Chojny z ok. 1775 roku. Wszystkie ,,Roczniki Chojeńskie" w formie PDF na stronie http://www.rocznikchojenski.pl. Z tomu X na razie tylko spis treści.

Tematy historyczne w ujęciu popularnym proponuje ,,Gazeta Chojeńska".

Chwarszczany (woj. zachodniopomorskie)

Maciej Sałański jest autorem artykułu ,,Między ziemią a niebem. Próba interpretacji symboliki średniowiecznych polichromii z kaplicy zakonnej w Chwarszczanach" zamieszczonego w publikacji ,,Cmentarze zbrodni" pod redakcją Przemysława Kołosowskiego. W kwietniu 2018 r. w Chwarszczanach odbyła się konferencja naukowa, podczas której przedstawiono wyniki badań i ekshumacji z ostatnich lat prowadzonych na dawnych i obecnych ziemiach Polski. Poza wyżej wymienionym wszystkie inne artykuły dotyczą XX wieku.

Dębno (woj. zachodniopomorskie)

Problematyka historyczna podejmowana jest w artykułach zamieszczanych w ,,Merkuriuszu Dębnowskim". Przypomnieniem ludzi zasłużonych dla Dębna zajmuje się Andrzej Dobrowolski, Adam Kaczmarczyk podkreśla tradycje militarne, a Marek Schiller propaguje swoje odkrycia podczas badań geologicznych. Warto zwrócić uwagę na artykuł pt. ,,Żołnierz, który chciał być rolnikiem, a został poetą" z nr 9 na temat życia i twórczości Franza Alexandra von Kleista (1769-1797) poety, właściciela majątku Ringenwalde, obecnie Dyszno. Na stronie www.biblioteka.debno.com.pl/strony/menu/86.dhtml dostępne są wszystkie numery ,,Merkuriusza".

Drezdenko

Jeden z rozdziałów książki Ewy Winnickiej i Cezarego Łazarewicza pt. ,,1968. Czasy nadchodzą nowe" 5) poświęcony jest miastu Drezdenko jako pierwszemu Mistrzowi Gospodarności. Jest to zbiór 12 reportaży o najważniejszych wydarzeniach na świecie w przełomowym 1968 roku. Drezdenko dostało tam godne miejsce.

Jan J. Maćkowski, chórmistrz i kulturoznawca opracował książkę ,,Orkiestry dęte w tradycji kulturowej Drezdenka 1948-2018", a wydało ją Centrum Promocji Kultury. Podczas gali Lubuskich Wawrzynów wydawca odebrał dyplom za walory naukowe książki.

Dla podkreślenia 70-lecia Lubusko-Wielkopolskiego Banku Spółdzielczego, który ma siedzibę w Drezdenku wydano książkę pt. ,,70 lat. Nasze miejsce".

Artykuły o historii miasta ukazują się w ,,Gazecie Lokalnej: Drezdenko bez Cenzury". Kilkuczęściowy tekst ,,Historia browarnictwa w Drezdenku" napisał Marek Szpałka. Zawartość pisma można przeczytać na stroniehttp://idrezdenko.pl/

Gorzów Wielkopolski

Atrakcyjny tytuł ma książka Pawła Staszaka ,,Sekrety Gorzowa" 6) wydana w serii Domu Wydawniczego Księży Młyn z Łodzi. W niej wiele ciekawostek z niemieckiej i polskiej historii Gorzowa, zainteresowanym przeszłością miasta na ogół znanych, ale zawsze wartych powtórzenia, aby poznali je inni. Starannie wydana, z wieloma dobrymi zdjęciami.

Ukazał się od dawna wyczekiwany album fotografii pt. ,,Waldemara Kućki spacer po Gorzowie. Lata 60. i 70." 7)

Wprowadzenie napisał oraz zdjęcia wybrał Lech Dominik, a książkę wydało Nadwarciańskie Towarzystwo Upowszechniania Dziedzictwa Kulturowego. Do albumu weszło 340 zdjęć z ok. 15 tys. znajdujących się w zasobach Muzeum im. Jana Dekerta. Ten zestaw pokazuje śródmieście Gorzowa. Zapowiadane są następne tomy z tematycznie dobranymi fotografiami. Książka dostała nagrodę za najlepszą propozycję popularnonaukową w konkursie o Lubuski Wawrzyn Naukowy.

Tylko jeden jubileusz uhonorowany został w 2018 r. książką, Z okazji 25-lecia Uniwersytetu Trzeciego Wieku wydano album ,,Marzenia nie odchodzą na emeryturę" 8)

W nim prezentacja dorobku UTW pod kierunkiem trzech prezesów: Marii Gwozdowskiej, Edwarda Korbana i Czesława Gandy, stan w roku jubileuszu, dużo zdjęć z zajęć w blisko 50 zespołach oraz na wspólnych wykładach i zabawach.

Spośród bardzo wielu artykułów zwracam uwagę na pracę Krzysztofa Wasilewskiego ,,Niezależna prasa zakładowa w Gorzowie Wielkopolskim na przykładzie „Solidarności Stilonowskiej” 1980–1989" zamieszczoną w książce ,,Ogniwa zakładowe i sekcje branżowe NSZZ „Solidarność” 1980-1989", która została wydana we Wrocławiu przezKomisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Instytutu Pamięci Narodowej,

Na łamach prasy lokalnej ukazuje się dużo artykułów o tematyce historycznej. Dotyczą one prowadzonych badań, jubileuszy, rozlicznych ciekawostek z przeszłości. Na łamach ,,Gazety Wyborczej" najczęściej pisze Dariusz Barański, rzadziej Robert Piotrowski. W ,,Gazecie Lubuskiej" tą tematyką zajmują się Jarosław Miłkowski, Tomasz Rusek i Zbigniew Borek, a w ,,Echu Gorzowa" przede wszystkim Renata Ochwat. W ukazującym się po niemiecku piśmie ,,Heimatblatt der ehemaligen Kirchengemeinden Landsberg/Warte und Land" wydawanym przez stowarzyszenie ziomkowskie także można znaleźć artykuły o przeszłości Landsbergu/Gorzowa.

Krzeszyce

Ukazała się książka ,,Z dziejów gminy Krzeszyce"wydana przez Gminną Bibliotekę Publiczną. Jej zawartość: Zbigniew Masternak (red. nacz. pracy): Krzeszyce, czyli Kriescht, Małgorzata Dąbrowska: Nowa Ameryka nad Wartą – kolonizacja Łęgu Krzeszyckiego w okresie fryderycjańskim, Zbigniew Czarnuch: Etapy formowania się sieci wsi gminy Krzeszyce. Miejscowości gminy Krzeszyce, Zbigniew Masternak: Postomia, nasza rzeka, Jolanta Solińska: Krzeszyckie młyny, Zbigniew Masternak: Z historii kolejki wąskotorowej Kostrzyn – Rudnica, Jolanta Solińska: Dzieła luteran z Krzeszyc; Mieszkańcy naszej gminy; Historia parafii Krzeszyce; Pomnik Inki; Kalendarium gminy Krzeszyce; Ze strategii rozwoju gminy.

Lubniewice

Oprócz artykułów zamieszczanych w prasie lokalnej trzeba zwrócić uwagę na dwoje nowych autorów dogłębnie badających przeszłość gminy. Wyniki ich badań publikowane są w specjalistycznych pismach. Jerzy Smalec przygotował artykuł pt. ,,Zapomniana historia papierni w Lubniewicach" opublikowany w tomie 12 ,,Rocznika Muzeum Papiernictwa", który ukazuje się w Dusznikach Zdroju.

Nową autorką jest także Agnieszka Gontarzewska-Piekarz, która przygotowała artykuł na temat wsi Glisno: ,,Glisno – zapomniane uzdrowisko oparte na węglu brunatnym" opublikowany w trzecim roczniku (2016 r.)pisma ,,Hereditas Minariorum"wydawanego przezWydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej. Do przeczytania na stronie
http://history-of-mining.pwr.wroc.pl/pdf/volIII/08_Gontaszewska__Glisno_zapomniane_uzdrowisko.pdf.

Jest ona także autorką opublikowanego rok wcześniej (2015) w tym samym piśmie artykułu ,,Zarys historii górnictwa węgla brunatnego w okolicy Ośna Lubuskiego i Sulęcina (Ziemia Lubuska)"
http://history-of-mining.pwr.wroc.pl/pdf/volII/03_Gontaszewska__Zarys_historii_wegla_Osna.pdf

Miedzichowo

Gmina Miedzichowo leżąca teraz na pograniczu Ziemi Lubuskiej i Wielkopolski, a przed wojną na pograniczu Polski i Niemiec ma bardzo ciekawą historię opisaną w księdze ,,Gmina Miedzichowo na szlakach dziejów" pod red. nauk. Marcelego Tureczka. Wybrane artykuły: Katarzyna Sanocka-Tureczek: Źródła archiwalne do dziejów Miedzichowa i okolic, Paweł Stachowiak: Archeologia obszaru gminy Miedzichowo, Małgorzata Gularek, Marceli Tureczek: Krajobraz kulturowy i zabytki okolic Miedzichowa, Marceli Tureczek: Zarys dziejów Miedzichowa i okolic w okresie średniowiecznym i wczesnonowożytnym, Tomasz Nodzyński: Obszar gminy Miedzichowo w latach 1815-1939; Grzegorz Urbanek: Miedzichowo i okolice w okresie drugiej wojny światowej (1939-1945); Andrzej Pieniężny: Zarys historii Miedzichowa i okolic w latach 1945-2017, także wspomnienia mieszkańców z okolic Miedzichowa.

Międzyrzecz

Najważniejszą publikacją dotyczącą Międzyrzecza jest rocznik ,,Ziemi Międzyrzeckiej w przeszłości". W 2018 r. ukazał się tom 16. Redakcję naukową rocznika sprawują Marceli Tureczek i Grzegorz Urbanek, a wydawcą jest Towarzystwo Historyczne Ziemi Międzyrzeckiej. W tomie między innymi: Andrzej Kirmiel: Nigdy nie opuściła go wiara w ludzi: wspomnienie o Leonhardzie von Kalckreuth, budowniczym mostów polsko-niemieckiego pojednania, Karolina Korenda-Gojdź: Baptizatus est puer... : czyli o chrztach w parafii Pszczew w latach 1727-1850, Piotr Maciej Dziembowski: Nagrobki Dziembowskich herbu Pomian na cmentarzu w Kręcku, Maksymilian Frąckowiak: Żetony dominialne folwarku zamkowego w Międzyrzeczu, Marceli Tureczek: Dzieje szkoły na pograniczu: przyczynek do historii szkoły i osady Silna Nowa w świetle kroniki z lat 1905-1949/1950. Tom zamyka Słownik biograficzny Ziemi Międzyrzeckiej przygotowany przez Izabelę Stopyrę.

,,Pięćdziesiąt lat po wielkich uroczystościach – Międzyrzecz w kręgu obchodów 1000-lecia Państwa Polskiego i Millenium Chrztu Polski w 1966 roku (w świetle wybranych źródeł)'' to tytuł artykułu Marcelego Tureczka zamieszczonego w tomie drugim ,,Rocznika Ziem Zachodnich". Dostępny na stronie www.rocznikziemzachodnich.pl/rzz/article/view/233/169.

Historię Miedzyrzecza od lat propagują Dariusz Brożek na łamach ,,Gazety Lubuskiej" oraz Krystyna Hulecka i Izabela Stopyra w ,,Powiatowej".

Przytoczna

W 2018 r. ukazały się dwie książki o podobnym charakterze - jako wizytówki gminy. Książka Roberta Piotrowskiego,,Przytoczna z historią po drodze = Przytoczna mit Geschichte unterwegs" 9) zawiera więcej materiałów historycznych, szczególnie ilustracyjnych. Andrzej Chmielewski w książce

,,Przyroda i turystyka gminy Przytoczna"

zgodnie z tytułem wybija walory naturalne, by podkreślić ofertę wypoczynkową gminy.

Pszczew

Niewielka książka „Łemkowie. Pszczewska opowieść" 10) przypomina o obywatelach tej nacji osiedlonych w pobliżu Pszczew a w latach 40. i o zwyczajach, jakie ze sobą przywieźli.

Spośród artykułów prasowych zwracam uwagę na dwa traktujące o odkryciu przez Karolinę Korendę-Gojdź w muzeum „Dom Szewca” XVII wiecznego mszału. Pisze o tym Aleksandra Gajewska-Ruc w ,,Głosie Międzyrzecza i Skwierzyny" (nr 40 s. 9) oraz w ,,Gazecie Lubuskiej" (nr 227). Natomiast w ,,Powiatowej" można znaleźć artykuły o żołnierzach napoleońskich i poświęconym im pomniku, o najstarszym domu w Pszczewie, o zasłużonym księdzu Wilhelmie Kubschu.

Skwierzyna

W tomie 17 rocznika ,,Język. Religia. Tożsamość" Joanna Dubiec-Stach zamieściła rozprawę ,,Diachroniczna analiza nazw ulic w Schwerin an der Warthe/Skwierzyna", zaś w tomie 18 tego rocznika Anna Bielewicz-Dubiec piszeo współpracy Gimnazjum im. Władysława Jagiełły w Skwierzynie i Oberschule w Fredersdorf-Vogelsdorf.

Wspomnienia skwierzyńskich pionierów pt. ,,Z Polską w sercu" opracował Andrzej Chmielewski i wydał w Wydawnictwie Literat.

Słońsk

Marek Pióro - jak rekomenduje wydawca - jeden z najlepszych popularyzatorów ptasiarstwa w Polsce przygotował książkę ,,W Rzeczpospolitej Ptasiej - od derkacza do bączka" z rysunkami Justyny Kierat. Wydało ją Towarzystwo Przyjaciół Słońska ,,Unitis Viribus", a dodatkiem jest harmonijka.

Tematy historyczne podejmuje miejscowe pismo ,,Aktualności Gminy Słońsk" w rubryce ,,Wieści z muzeum".

Słubice

,,Powiat słubicki (do 1815 roku)" to 10 tom cyklu ,,Corpus inscriptionum Poloniae. Inskrypcje województwa lubuskiego". Inskrypcje z powiatu słubickiego zebrał i opracował Joachim Zdrenka. O misji zebrania wszystkich inskrypcji napisał we wstępie:Badania stanowią najlepsze świadectwo dobrej woli strony polskiej w dokumentowanie tego, co na tych terenach pozostało z niemieckiej kultury materialnej. Zdaniem Joachima Zdrenki na terenie powiatu straty sięgają 95%. Utratę wielu spowodowały wojny, ale także przyczyniła się przeprowadzona po 1945 r. katolizacja kościołów wcześniej protestanckich. Tom zawiera 194 inskrypcje, ale tylko 35 (18%) zachowało się w oryginale. Zdecydowanie najwięcej, bo aż 46 inskrypcji pochodzi z Ośna.

Tematy historyczne przybliża ,,Gazeta Słubicka".

Stare Polichno

,,Stare Polichno - tu mieszkamy" 11) to niewielka książka w ramach projektu przygotowana przez mieszkańców dla upamiętnienia tego, co minęło. Cenna jest tam kronika życia wsi zbudowana na podstawie kroniki szkoły podstawowej, materiałów archiwalnych i informacji prasowych, ale obejmuje zdarzenia tylko do listopada 1981 roku, gdy do Starego Polichna i Santoka zjechali rolnicy na I Zjazd Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych „Solidarność”.

Strzelce Krajeńskie

,,Powiat strzelecko-drezdenecki (do 1815 roku)" 12) to 11 tom cyklu ,,Corpus inscriptionum Poloniae. T. 10, Inskrypcje województwa lubuskiego". Materiały zebrał i opracował Marceli Tureczek. W powiecie strzelecko-drezdeneckim przebadano przedmioty znajdujące się w 52 miejscowościach oraz w muzeach w Drezdenku i Gorzowie, gdzie przeniesiono nieliczne obiekty z przedwojennego muzeum w Strzelcach. Napisy odkryto na 77. Przede wszystkim na dzwonach. Najstarszy datowany dzwon pochodzi z 1511 r. i wisi na wieży w Sokólsku. Najstarszym przedmiotem z napisem jest misa chrzcielna datowana na przełom XV i XVI wieku, która znajduje się w Przyłęgu.

W Strzelcach od kilku lat ukazują się foldery, w których prezentowane są poszczególne obiekty historyczne lub wyniki badań. W 2018 r. ukazały się trzy takie foldery. Dorota Adamska opowiedziała ,,Historię marki Aral / BP Europa SE. Oddział w Polsce", a Błażej Skaziński przygotował teksty do dwóch kolejnych: ,,Dawne muzeum w Strzelcach Krajeńskich" i,,Procesy o czary w Strzelcach (XVI-XVII)". Wszystkie foldery są nieodpłatnie rozdawana w Punkcie Informacji Turystycznej lub można je obejrzeć na stronie interentowej miasta: www. strzelce.pl/images/assets.

Ciekawe artykuły o przeszłości Strzelec Krajeńskich można przeczytać na łamach pisma ,,Ziemia Strzelecka".

Witnica

W pierwszą rocznicę śmierci Andrzeja Zabłockiego, wieloletniego burmistrza Polsko Niemieckie Stowarzyszenie Educatio Pro Europa Viadrina wydało książkę „Witnica - Andrzej Zabłocki” – tak się przedstawiał", jako że bohater książki był także prezesem tego stowarzyszenia. Składają się nań wspomnienia osób, z którymi pracował, przyjaciół, rodziny. Piękny dowód pamięci.

Żabice

Ryszard Tomczak przygotował tom ,,Żabice - dzieje i wspomnienia", który włączył do serii Studia i Szkice Witnickie. Cykl ten wydawany jest przez Wydawnictwo Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej w Zielonej Górze.

***

Nagroda Lubuskiego Wawrzynu Naukowego za 2018 r. dla albumu ,,Waldemara Kućki spacer po Gorzowie" jest symptomatyczna: mamy coraz więcej książek i artykułów o charakterze popularnym, a stosunkowo niewiele wyników historycznych badań. Smutne, ale w 2018 roku nie ukazała się ani jedna autorska znacząca książka o historii lub problemach społecznych regionu. Miejsce to wypełniają prace zbiorowe, ale one - z natury rzeczy - zasadniczy problem analizują fragmentarycznie, podczas gdy czytelnik oczekuje syntezy.

Natomiast z roku na rok coraz łatwiejsze jest docieranie do tekstów publikowanych w wydawnictwach niszowych lub unikalnych, ponieważ przenoszone są do internetu. Historyk musi więc nie tylko przekopywać archiwa, ale poznać niuanse wyszukiwarek elektronicznych. Badaczom regionu bardzo pomaga w tym Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Herberta. Na jej stronie internetowej www.wimbp.gorzow.pl w zakładce ,,Bibliografia regionalna WiMBP" jest dział ,,Nowości", w którym na bieżąco można znaleźć wszystko, co odnotowali regionaliści wyspecjalizowani w wyszukiwaniu ciekawych i ważnych publikacji. Tam także wskazówki, gdzie dany tekst znajduje się w internecie.

  1. http://www.echogorzowa.pl/news/31/czytajzemna/2019-07-05/mlodziez-w-latach-najwazniejszych-25227.html
  2. http://www.wimbp.gorzow.pl/kształcimy pokolenia
  3. http://www.echogorzowa.pl/news/31/czytajzemna/2018-08-04/nasze-ksiazki-o-poczatkach-polskiej-ziemi-lubuskiej-22427.html
  4. http://www.echogorzowa.pl/news/31/czytajzemna/2019-05-20/to-byl-szef-24854.html
  5. http://www.echogorzowa.pl/news/31/czytajzemna/2018-06-18/drezdenko-wsrod-najwazniejszych-22070.html
  6. http://www.echogorzowa.pl/news/31/czytajzemna/2018-12-29/jakie-sekrety-ma-nasze-miasto-23638.html
  7. http://www.echogorzowa.pl/news/31/czytajzemna/2019-01-12/pani-z-saturatorem-czyli-atrakcyjna-historia-gorzowa-23741.html
  8. http://www.echogorzowa.pl/news/31/czytajzemna/2018-06-12/album-twoj-jedyny-22021.html
  9. http://​www.wimbp.gorzow.pl/przytoczna-zawsze-na-pograniczu/#cat_77
  10. http://www.echogorzowa.pl/news/31/czytajzemna/2019-06-05/o-lemkach-z-pszczewa-25018.html
  11. http://www.echogorzowa.pl/news/31/czytajzemna/2018-12-18/historia-starego-polichna-23561.html
  12. http://www.echogorzowa.pl/news/31/czytajzemna/2019-05-31/dzwony-misy-i-stare-napisy-24980.html
X

Napisz do nas!

wpisz kod z obrazka

W celu zapewnienia poprawnego działania, a także w celach statystycznych i na potrzeby wtyczek portali społecznościowych, serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając z serwisu wyrażasz zgodę na przechowywanie cookies na Twoim komputerze. Zasady dotyczące obsługi cookies można w dowolnej chwili zmienić w ustawieniach przeglądarki.
Zrozumiałem, nie pokazuj ponownie tego okna.
x