2022-12-28, Prosto z miasta
Kiedy dyrektor Edward Jaworski zapowiadał, że rozbuduje główną siedzibę biblioteki wojewódzkiej, wszyscy kręcili głowami i mówili – to się nie uda. Niedawno minęło 15 lat od chwili, gdy nowa siedziba zaczęła działać.
- Taka biblioteka była i jest potrzebna. Dlatego zdecydowałem się na taki krok – mówił przed laty Edward Jaworski, były już dyrektor Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej, wówczas bez imienia i z siedzibą w willi Hansa Lehmanna. I kiedy w 2006 roku, dzięki splotowi rozlicznych dobrych okoliczności budowa ruszyła, to co niektórzy nadal głowami kręcili i mówili, że się nie uda.
Szybka w sensie budowy, bo przygotowania do niej, zdobywanie koniecznych pieniędzy, ale i gruntów pod rozbudowę zajęło kilka lat. Kiedy w końcu prace zaczęły się w sierpniu 2006 roku, to od razu ruszyły jak z kopyta. Kamień węgielny pod przyszły gmach został wmurowany w październiku 2006 roku. Czteropiętrowy obiekt z jasnej klinkierowej cegły i szkła powstał na obrzeżach Parku Wiosny Ludów. Jest jednym z najciekawszych przykładów architektury współczesnej w mieście. Nowoczesna i przestronna, mimo że stanęła na niewielkiej działce. Połączona szklanym łącznikiem ze starą biblioteką. Razem to około dziewięć tysięcy metrów kwadratowych. Galeria, sala konferencyjna, kilka czytelni, wypożyczalnie, pracownie komputerowe, sale audiowizualne i tysiące książek na nie półkach. Budowę Biblioteki sfinansowali Urząd Marszałkowski, Ministerstwo Kultury i unijny fundusz pomocowy ZPORR. Nową siedzibę zbudowała firma Skanska S.A.
Gotowy gmach został uroczyście oddany do użytku 14 grudnia 2007 roku. Jak na gorzowskie warunki, to było tempo ekspresowe. Czytelnicy i bywalcy wpadli w zachwyt, ale byli i tacy, którzy zaczęli dowodzić, że… Ta biblioteka jest za duża jak na potrzeby Gorzowa, bo kto z niej będzie korzystał. Czas pokazał, że ani nie za duża, ani za nowoczesna, po prostu budynek na miarę czasów i wyzwań.
W 1946 r. powołana została Powiatowa Biblioteka Publiczna, która dała początek wszystkim gorzowskim bibliotekom publicznym na terenie powiatu i miasta. Pierwszym kierownikiem PBP był do końca 1952 r. Wacław Krzywicki, następnie funkcje kierownicze pełnili: Jadwiga Wójcik (1952-1970), Irena Prokopów (1970-1971), Czesław Tykwer (1971-1975).
Trwałą spuścizną po Powiatowej Bibliotece Publicznej pozostała rozbudowana sieć bibliotek w powiecie gorzowskim. Obejmowała ona 11 bibliotek oraz 9 filii bibliotecznych. W roku 1974 w tych bibliotekach księgozbiór liczył 145,6 tys. woluminów, zarejestrowano 11 900 czytelników, którzy wypożyczyli 205 tys. książek.
W 1946 r. zaczęto gromadzić księgozbiór dla Miejskiej Biblioteki Publicznej, która stała się podłożem dzisiejszej Biblioteki Wojewódzkiej. Pierwsze polskie książki biblioteka otrzymała w darze od osadników, którzy przybyli na Ziemię Gorzowską z Wielkopolski i Kresów Wschodnich. Na początku było tych książek około 300…
Na mocy Zarządzenia Wojewody Gorzowskiego nr 44/75 z dnia 6 września 1975 r. w wyniku połączenia Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej powstała Wojewódzka Biblioteka Publiczna.
Dyrektorem nowo powstałej WBP mianowano Ludwika Paszczuka, który pełnił tę funkcję do 1982 r. W następnych latach urząd dyrektora kolejno sprawowali: Regina Krumplewska (1982-1983), Ryszard Wilmiński (1984-1989), Marek Gęsicki (1989-1990), Sławomir Jach (1991-1998), Lucyna Kotecka (1999-2002), Edward Jaworski (2002-2018), a obecnie Sławomir Szenwald.
Znaczącym momentem dla WBP było w 1988 r. pozyskanie na siedzibę, zabytkowej secesyjnej willi z 1903 r. w śródmieściu Gorzowa, przy ul. Sikorskiego 107. Dodatkowa powierzchnia pozwoliła na poprawę warunków pracy w kilku agendach Biblioteki, usprawnienie obsługi użytkowników w Czytelni Książek i Czytelni Czasopism oraz utworzenie Czytelni Regionalnej. Do nowego budynku przeniesiono zbiory Wypożyczalni Głównej z ul. Łokietka 37.
Od 1992 r. również Biblioteka Wojewódzka działała jako instytucja w części samorządowa, na bazie porozumienia między Wojewodą i Prezydentem Miasta Gorzowa. Efektem porozumienia była zmiana nazwy na Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną oraz nadanie jej nowego Statutu.
7 czerwca 2001 r. podpisano umowę pomiędzy Zarządem Województwa a Zarządem Miasta Gorzowa, na mocy której Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Gorzowie jest samorządową jednostką upowszechniania kultury. Zasięgiem działania obejmuje biblioteki publiczne w Gorzowie oraz na terenie pięciu powiatów północnej części województwa lubuskiego.
Prościej powiedzieć, co się nie dzieje. Obecnie WiMBP to olbrzymia instytucja, która wypożycza książki, udostępnia książki na miejscu, ale przede wszystkim prowadzi bardzo szeroką działalność kulturalną – wystawy – w kilku różnych galeriach – malarstwa, fotografii, grafiki, rzeźby. Poza tym organizuje szereg spotkań literackich zarówno z autorami i wydawcami bardzo znanymi, jak i tymi mniej znanymi. Prowadzi szereg Klubów Czytelniczych. Poza tym aktywnie wspiera diasporę ukraińską, zwłaszcza od 24 lutego tego roku.
A od niedawna Książnica zyskała status Biblioteki Naukowej. W taki sposób zaprocentowała jej działalność naukowa oraz funkcjonowanie jednego z bardziej cenionych Domów Wydawniczych, który ma na koncie sporo wysoko cenionych książek naukowych, jak i popularnonaukowych dotyczących regionu.
Renata Ochwat
PS. Korzystałam z informacji zawartych w jubileuszowym wydawnictwie WiMBP.
„Zostaję!” to hasło nowej kampanii promującej Gorzów, która ma zwrócić uwagę na zalety naszego miasta, dzięki którym jest ono doskonałym miejscem do życia.