Czy decyzja prezydenta Gorzowa jest zgodna z prawem?

2025-06-04, Tym żyje Gorzów

Powiązanie opłat śmieciowych ze zużyciem wody jest niezgodne z prawem – tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny. A Miasto Gorzów chce podjąć taką uchwałę już w czwartek.

Fot. Maja Szanter

Naliczanie opłat za odpady według zużycia wody budzi kontrowersje od samego początku. Metodę tę chciało wprowadzić wiele miast, ale ostatecznie zrobiło to niewiele z nich. Przeszkodą był albo opór samych radnych, albo mieszkańców, albo też zastrzeżenia organów nadzoru. ,,Niejednomyślność oceny zasad naliczania opłat przez sądy, wojewodów i instytucje nadzoru samorządów była często głównym czynnikiem zniechęcającym do sięgnięcia po metodę od wody” – czytamy na stronie www.portalsamorzadowy.pl (publikacja 15 stycznia 2024).

Po metodę ,,śmieci za wodę” sięgnęło jednak kilka miast, głównie turystycznych, w których wynajmujący lokale nie płacili za przebywających gości. Wprowadziły je m.in. Świnoujście, Kołobrzeg, Międzyzdroje czy Sopot. Taki sposób liczenia kosztów wywozu śmieci ma również Szczecin, Częstochowa czy Łódź. Nie odbyło się to bez problemów, na przykład kwestii ustalenia okresu, na podstawie którego oblicza się zużycie wody czy realności naliczeń – zużycie wody nie jest przecież wartością stałą. Weryfikowanie stanu faktycznego wymaga dodatkowej pracy urzędników i zmian w opłatach.

Samo uśrednienie zużycia wody na osobę na poziomie trzech metrów sześciennych nastąpiło na mocy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 2002 roku. Są gminy, które normy te zmieniły. Rożne są także stawki, zmienia się bowiem choćby poziom inflacji.

Sąd miał inną opinię

Najbardziej spektakularne wprowadzenie sposobu liczenia ,,na wodę” odbyło się w Warszawie, choć tam cała batalia miała tło polityczne. Rozstrzygnięcia sądowe w przypadku stolicy spowodowały jednak to, że zainteresowanie samorządów wprowadzeniem spornej metody zmalało. A Naczelny Sąd Administracyjny już w roku 2022 zgodził się z prokuraturą i stwierdził, że warszawska uchwała śmieciowa, zgodnie z którą naliczano opłaty według zużytej wody, była niezgodna z prawem. Zapisy uchwały uchylono w całości, a nie w części, jak wcześniej uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny. Problemów było kilka – brak górnego pułapu stawek, dyskryminowanie nieruchomości z licznikiem głównym, ustalenie miesięcznej normy zużycia wody przez mieszkańca na poziomie czterech metrów sześciennych. Finalnie sprawa wróciła do WSA.

ZOBACZ: Jak będziemy płacić za wywóz śmieci? Zadecydują radni

Podejmujące takie uchwały gminy ustalały opłaty zgodnie z ustawą, mimo jej niedoskonałości. Po stronie mieszkańców w takim sposobie liczenia opłat za śmieci stanął rzecznik praw obywatelskich składając skargę kasacyjną od wcześniejszych korzystnych dla gmin orzeczeń WSA. Kwestią sporną było choćby to, czy opłatę za wodę w spółdzielni mieszkaniowej należy obliczać na podstawie zużycia wody z całej nieruchomości czy jako sumę opłat ze wszystkich lokali. Problemem był także ustalony limit zużycia wody na mieszkańca w lokalach bez wodomierzy lub takich, w których nie było danych o zużyciu wody w poprzednim roku.

Naliczanie opłat za śmieci według zużycia wody generowało liczne wątpliwości od samego początku, wiele miast z takiego pomysłu więc zrezygnowało, niektóre czekają na swoje rozstrzygnięcia, jak na przykład Lublin. 11 czerwca ma zapaść tam wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, ponieważ przeciw takiej metodzie zaprotestowały aż cztery duże spółdzielnie mieszkaniowe. W Lublinie nowe zasady miały zacząć obowiązywać od lipca.

Magistrat: tak. Gorzowianie: nie!

Tymczasem w Gorzowie radni szykują się do podjęcia tzw. uchwały śmieciowej w najbliższy czwartek, 5 czerwca. Jest ona o tyle potrzebna, że od 1 stycznia 2026 roku Miasto nie będzie już należało do Związku Celowego Gmin MG-6, przejmując na siebie obowiązek gospodarowania odpadami. Poza tym, że koszty wywozu śmieci mają być liczone na podstawie zużytej wody, to jeszcze ma to dotyczyć tylko mieszkańców w zabudowie wielorodzinnej. Właściciele domów będą rozliczani po staremu.

Oba pomysły nie podobają się gorzowianom, co od czasu podania tych informacji widać w komentarzach w lokalnych mediach społecznościowych oraz portalach informacyjnych. Podsumowując - w opinii mieszkańców nowy sposób rozliczania za śmieci jest niesprawiedliwy, nielogiczny, finansowo krzywdzący obywateli i wcale nie uszczelni on systemu. Jakby tego było mało, słychać coraz częściej głosy, że jeżeli Miasto wprowadzi taki pomysł w życie, przestaną segregować śmieci, bo czując się ukaranymi finansowo za nieszczelność systemu, stracą motywację do dzielenia odpadów. Sporo osób zapłaci bowiem więcej niż dotychczas. Inne rozliczanie za śmieci w domach i budownictwie wielorodzinnym rodzi także niezdrowy podział społeczny, co gorsza - niczym nieuzasadniony, niezgłaszanie wszystkich lokatorów dotyczy bowiem obu typów nieruchomości. A zróżnicowanie opłat dla mieszkańców bloków i domów przez samorząd może być naruszeniem art. 32 Konstytucji RP, który mówi o równości wszystkich wobec prawa, prawie wszystkich do równego traktowania przez władze publiczne oraz o niedyskryminowaniu nikogo w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.

Prezydent: to uszczelni system

Dlaczego gorzowski samorząd zdecydował się na tak kontrowersyjną metodę naliczania opłat za śmieci? Jak informowaliśmy już na naszym portalu jesienią ubiegłego roku, według prezydenta miasta dotychczasowy system okazał się nieszczelny, ponieważ ,,zagubiono” w nim 18 tysięcy osób i ponad 8 milionów złotych. Wynikało to z tego, że nie zgłaszano wszystkich mieszkających pod danym adresem osób. Stąd pomysł rozliczania się za śmieci według zużycia wody na osobę. Jak wynika z danych GUS, wynosi ono średnio trzy metry sześcienne na osobę miesięcznie i to ma być bazą do ustalenia kwoty rachunku za wywóz odpadów. W opinii władz Gorzowa taki sposób gospodarowania odpadami i rozliczania się przez mieszkańców za ich odbiór będzie gwarantem jakości usługi wywozu odpadów oraz stabilności opłat.

Podczas czwartkowej sesji Rady Miasta omawiany będzie cały pakiet uchwał systemowych w zakresie gospodarki odpadami: w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Gorzowa, w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia wysokości stawki tej opłaty. w sprawie objęcia właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne zorganizowanym przez Miasto Gorzów systemem odbioru odpadów komunalnych oraz tzw. regulamin wywozów.

Proponowane stawki dla właścicieli domów jednorodzinnych to 38 złotych na osobę miesięcznie, a dla mieszkańców bloków 12 złotych za 1 metry sześcienny zużytej wody w danej nieruchomości. Opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w ramach systemu uiszczane będą na konto jednostki budżetowej Miejskie Odpady Komunalne. Miała ona powstać na początku maja, jednak prace organizacyjne przedłużyły się i rozpoczęcie działalności MOK ma nastąpić niebawem. Ze szczegółowymi zasadami nowej organizacji gospodarki odpadami można się zapoznać na stronie Biuletynu Informacji Publicznej magistratu - TUTAJ.

Jak zachowa się Rada Miasta?

Czy i jacy radni odważą się zagłosować i podjąć uchwałę wprowadzającą hybrydowy system naliczania opłat za gospodarowanie odpadami ,,na wodę”, biorąc pod uwagę rosnący sprzeciw gorzowian, wymienione wyżej poważne zastrzeżenia mieszkańców innych miast, spółdzielni, stanowisko RPO oraz wyroki sądów – okaże się już w czwartek.

Przypominamy, że sesje Rady Miasta są otwarte i każdy zainteresowany gorzowianin może w nich uczestniczyć bezpośrednio lub przez transmisję obrad dostępną na stronie - TUTAJ.

Początek obrad zaplanowano na godzinę godz.14:00 w sali narad Urzędu Miasta przy ulicy Sikorskiego 4.

Maja Szanter

Tym żyje Gorzów

Robert
Borowy

Gorzowianie nie chcieli, radni zagłosowali

Mimo wątpliwości i kontrowersji związanych z rozliczaniem opłat za śmieci według zużycia wody radni poparli pomysł prezydenta. Nowe zasady wejdą w życie w 2026 roku.