Domagają się unieważnienia uchwały! Co zrobi wojewoda?

2025-06-26, Tym żyje Gorzów

Gorzowscy radni z Klubu Radnych Prawo i Sprawiedliwość złożyli wniosek o stwierdzenie nieważności uchwały Rady Miasta w sprawie nadania honorowego obywatelstwa Gorzowa dla Władysława Komarnickiego.

Fot. Ze zbiorów R. Sondeja

- Kopia pisma trafi także do Instytutu Pamięci Narodowej oraz przewodniczącego NSZZ Solidarność - mówi nam radny Roman Sondej, który w imieniu swoich kolegów z Rady Miasta złożył wniosek do Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego.

Poniżej pełna treść wniosku

Wniosek o stwierdzenie nieważności uchwały Rady Miasta Gorzowa Wielkopolskiego w sprawie nadania honorowego obywatelstwa Miasta Gorzowa Wielkopolskiego dla Władysława Komarnickiego.

Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j Dz.U. z 2024 r. poz.1465, 1572, 1907, 1940), zwracam się z wnioskiem o stwierdzenie nieważności uchwały Rady Miasta Gorzowa Wielkopolskiego na druku nr 359 z dnia 24 czerwca 2025 r. w sprawie nadania honorowego obywatelstwa Miasta Gorzowa Wielkopolskiego panu Władysławowi Komarnickiemu, z uwagi na jej istotne naruszenie prawa, a w szczególności:

naruszenie zasad demokratycznego państwa prawa wyrażonych w art. 2 Konstytucji RP,
naruszenie art. 13 Konstytucji RP zakazującego propagowania ustrojów totalitarnych,
naruszenie zasad wynikających z art. 1 ustawy z dnia 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, budowle, obiekty i urządzenia użyteczności publicznej (Dz.U. z 2021 r. poz. 1062),
sprzeczność z obowiązującym orzecznictwem sądów administracyjnych i Trybunału Konstytucyjnego dotyczącym upamiętniania osób związanych z totalitarnym systemem komunistycznym
naruszenie zasady jawności działania organów gminy i prawa obywateli do udziału w życiu publicznym (art. 11b ustawy o samorządzie gminnym).

Uzasadnienie

Wniosek złożony przez Stowarzyszenie Widzów Gorzowskiego Teatru z dnia 28.04.2025 r., podpisany przez Prezesa Zarządu – Radosława Wróblewskiego (załącznik nr 1) o przyznanie honorowego obywatelstwa Miasta Gorzowa Wielkopolskiego dla Władysława Komarnickiego, lakonicznie odnosi się do aktywności kandydata w latach 1960-1990, co w znaczny sposób utrudnia obiektywną ocenę jego dorobku. W latach 1960-1972 Władysław Komarnicki pełnił funkcję sekretarza komitetu zakładowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Gorzowskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Przemysłowego, odpowiadając za nadzór nad działalnością partyjną, organizację struktur partyjnych, prowadzenie propagandy oraz szkoleń ideologicznych. Był również instruktorem propagandy partyjnej oraz kierownikiem Wydziału propagandy Komitetu Miejskiego PZPR, aktywnie realizując cele partii komunistycznej na szczeblu lokalnym. Działalność ta jest udokumentowana w materiałach IPN (m.in. katalog.bip.ipn.gov.pl). W latach osiemdziesiątych jego działalność była – jak wynika z licznych świadectw – nacechowana aktywnym zwalczaniem pracowników popierających „Solidarność”. W podziemnym biuletynie „Feniks” z 1987 roku opublikowano relację wskazującą, że pan Komarnicki groził zwolnieniami i obniżkami wynagrodzeń pracownikom, którzy odmówili powrotu do PZPR po stanie wojennym. Cytujemy fragment: „Pan Komornicki (Komarnicki) stawia sprawę z niezwykłą prostotą: jeżeli nie wrócicie w szeregi PZPR, to was zwolnię lub załatwię niższe zarobki”.

ZOBACZ: Komarnicki honorowym obywatelem Gorzowa

Funkcje te, jak wskazuje zarówno literatura historyczna, jak i ustalenia sądów administracyjnych, miały charakter kierowniczy i istotnie przyczyniały się do utrwalania i legitymizowania systemu totalitarnego w Polsce w latach PRL.

Zgodnie z art. 1 ustawy dekomunizacyjnej z 2016 r., „nazwy, których treść upamiętnia osoby, organizacje, wydarzenia lub daty symbolizujące komunizm lub inny ustrój totalitarny, nie mogą być nadawane jednostkom organizacyjnym, budowlom, obiektom i urządzeniom użyteczności publicznej przez organy jednostek samorządu terytorialnego.”

Tytuł honorowego obywatelstwa miasta, choć nie jest nazwą w rozumieniu ustawy, stanowi oficjalne, publiczne uhonorowanie osoby, której działalność była integralnie związana z promowaniem systemu totalitarnego. Służy więc upamiętnieniu postaci symbolizującej komunizm – co narusza art. 13 i art. 2 Konstytucji RP. Stanowcze stanowisko w sprawie przyznania honorowego obywatelstwa Miasta Gorzowa Wielkopolskiego dla Władysława Komarnickiego wyraziły:

- Gorzowskie Stowarzyszenie Osób Represjonowanych w Stanie Wojennym im. Edwarda Borowskiego, które w liście otwartym z dnia 17 czerwca 2025 roku jednoznacznie sprzeciwiło się zaproponowanej kandydaturze (list wpłynął na skrzynkę Przewodniczącego Rady – 18 czerwca 2025 godz.14:48) – załącznik nr 4.

- Stowarzyszenia Ruch Młodzieży Niezależnej w Gorzowie Wielkopolskim, które swoje stanowisko wyrażające jednoznaczny sprzeciw wobec kandydatury Władysława Komarnickiego, przesłało Przewodniczącemu Rady Miasta Robertowi Surowcowi 20 czerwca 2025r. o godz.12:01) – załącznik nr 5.

- Klub Gazety Polskiej i Sympatyków w Gorzowie Wielkopolskim, wobec zabrania prawa głosu Przewodniczącej Klubu – Wandzie Szumnej – na posiedzeniu Komisji Oświaty i Wychowania w dniu 23 czerwca 2025 r. złożyło pisemny apel do rady miasta przed sesją 24 czerwca 2025r. – załącznik nr 6.

W świetle powyższych argumentów nadanie Władysławowi Komarnickiemu przez radę gminy tytułu stanowi publiczne upamiętnienie osoby utożsamianej z systemem, który naruszał podstawowe prawa i wolności obywatelskie.

Ponadto, uchwała została podjęta z istotnym naruszeniem trybu jej procedowania, a konkretnie – ograniczeniem udziału obywateli w procesie stanowienia aktu prawa miejscowego. W dniu 23 czerwca b.r na posiedzeniu Komisji Oświaty i Wychowania radny Roman Sondej zapytał przewodniczącą Halinę Kunicką, czy w sprawie wniosku o nadanie wyróżnienia dla Władysława Komarnickiego wpłynęły jakieś pisma, o których była mowa w mediach lokalnych (dzisiaj wiemy, że takie pisma wpłynęły 18 i 20 czerwca b.r – o czym była mowa wcześniej). Otrzymał odpowiedź, że Przewodnicząca nie ma takiej wiedzy. Radny zgłosił wniosek formalny, aby ogłosić przerwę i sprawdzić to w biurze rady. Niestety Przewodnicząca bez głosowania procedowała obrady komisji.

W dalszej części obrad doszło do utrudnienia zabrania głosu przez Wandę Szumną – Przewodniczącą Klubu Gazety Polskiej z Gorzowa Wielkopolskiego. Ostatecznie po udzieleniu głosu Przewodnicząca Halina Kunicka recenzowała wystąpienie kwestionując wypowiedź zdaniem „proszę trzymać się faktów”. W tym miejscu trzeba dodać, że Wanda Szumna w trakcie swojego wystąpienia posługiwała się książką „W czepku urodzony – Władysław Komarnicki w rozmowie z Beatą Komarnicką-Nowak”. Ingerowanie w wypowiedź przedstawiciela stowarzyszenia doprowadziło ostatecznie do wyłączenia jej mikrofonu.

Podobna sytuacja miała miejsce w czasie obrad na sesji 24 czerwca b.r. W trakcie ustalania porządku klub radnych PiS zaproponował zdjęcie z porządku obrad projektu uchwały Rady Miasta Gorzowa Wielkopolskiego na druku nr 359 z dnia 24 czerwca 2025 r. w sprawie nadania honorowego obywatelstwa Miasta Gorzowa Wielkopolskiego panu Władysławowi Komarnickiemu, aby radni mieli okazję zapoznać się z pismami, które wcześniej zostały złożone do przewodniczącego rady miasta oraz, by udzielić głosu na odczytanie stanowiska przez Wandę Szumną Przewodniczącą Klubu Gazety Polskiej z Gorzowa Wielkopolskiego. Niestety propozycja ta została odrzucona przez 11 radnych koalicji rządzącej miastem (PO + KW Jacka Wójcickiego).

Po sesji w dniu 25 czerwca udało nam się ustalić, że dwa stanowiska trafiły do przewodniczącego rady miasta Roberta Surowca przed rozpoczęciem prac legislacyjnych nad zaskarżaną uchwałą i nie zostały przekazane radnym, co również mogło wpłynąć na proces decyzyjny rady.

Jak widać, w trakcie prac nad uchwałą, zarówno na posiedzeniu komisji Oświaty i Wychowania Rady Miasta, jak i podczas sesji, nie udzielono głosu obecnym przedstawicielom stowarzyszeń mieszkańców, mimo zgłoszonych wniosków o dopuszczenie ich do głosu w trybie art. 11b ust. 1 i 2 ustawy o samorządzie gminnym.

Zgodnie z tym przepisem:

„Działalność organów gminy jest jawna. Obejmuje ona w szczególności prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje rady gminy i posiedzenia jej komisji, a także dostępu do dokumentów oraz transmisji i rejestracji obrazów i dźwięku.” Odmowa umożliwienia wypowiedzi przedstawicielom stowarzyszeń mieszkańców podczas publicznego procedowania uchwały narusza również art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji RP, który gwarantuje każdemu obywatelowi prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz uczestnictwa w ich posiedzeniach.

Tego rodzaju ograniczenia miały bezpośredni wpływ na proces decyzyjny rady miasta, uniemożliwiając przedstawienie opinii społecznej i argumentów przeciwnych wobec uhonorowania osoby pełniącej funkcje w totalitarnym aparacie propagandy.

Na zakończenie chcielibyśmy dodać, że wręczenie tego zaszczytnego tytułu dla Władysława Komarnickiego zaplanowane jest na uroczysta sesję w dniu 2 lipca 2025r. Ponieważ kwestia rozstrzygnięcia w trybie nadzoru wojewody będzie trochę trwała, zasadne jest pilne zawieszenie wykonania uchwały przez Wojewodę Lubuskiego.